مواضع دوگانه احمدی نژاد در لبنان
سفر آقاى احمدى نژاد به لبنان گرچه دستاوردهاى زيادى داشت اما حاشيه‌هاى زيادى نيز به همراه داشت. محمد شريعتى دهاقان، سفير سابق ايران در سازمان کنفرانس اسلامى‌ابعاد سفر آقاى احمدى نژاد را به لبنان براى خوانندگان ديپلماسى ايرانى تشريح کرده است.
گفتارى از محمد شريعتى دهاقان، سفير سابق ايران در سازمان کنفرانس اسلامى براى ديپلماسى ايراني.
اين سفر بنا بود در دوره اول رياست جمهورى آقاى احمدى نژاد انجام شود اما با توجه به اين که مشکلاتى وجود داشت به دوره دوم رياست جمهورى ايشان موکول شد. در مرحله اول احتمال داشت اشتباهاتى انجام شود و برخورد‌هاى يک‌جانبه‌اى به عنوان اين که آقاى احمدى نژاد فقط مهمان حزب الله است و نه مهمان دولت لبنان انجام شود اما اين اشتباهات رفع شد و براى اين که سفر جامع باشد تلاش‌هاى زيادى انجام شد.
مقدمات اين سفر از وقتى که آقاى احمدى نژاد در نيويورک بودند، فراهم شد. به خاطر اين که حساسيت مسائل داخلى لبنان مطرح نشود موضع‌گيرى‌هاى سياسى مانند دادگاه بين المللى ويژه ترور رفيق حريرى و مسائل ديگر سعى شد که به صورت يک‌جا و به عنوان مسائل داخلى لبنان درباره اين گونه مسائل موضع‌گيرى شود.
آقاى احمدى نژاد در اين سفر در ديدارهاى رسمى‌خود و در مواقعى که مهمان مقامات رسمى‌لبنان بودند مثل ديدار با نخست وزيرى يا ديدار با رئيس جمهورى لبنان، تلاش کرد که در چارچوب مسائل کلى لبنان و وحدت اين کشور، گفت‌وگو‌ها را پيگيرى کند. اين‌گونه برخورد سبب شد که گروه‌هاى مختلف لبنان هم جذب شوند و احساس کنند که آقاى احمدى نژاد رويه خود را درباره کشورهاى ديگر تغيير داده است و به همين دليل آن‌ها هم مثبت برخورد کردند.
عربستان سعودى قبلا به سعد حريرى و ديگران سفارش کرده بود که در اين موقعيت حساس نبايد صحنه را درباره ترور رفيق حريرى ملتهب کرد. ولى حزب الله اصرار داشت که نه بودجه دادگاه بين المللى ترور رفيق حريرى را تصويب کند و نه راى لازم را در مجلس و دولت به آن بدهد. اين اختلاف ديدگاه باعث ايجاد مشکل شده بود.
به همين جهت آقاى احمدى نژاد در ديدارهاى رسمى‌خود تعابير ديپلماتيک و سنجيده‌اى را به کار بردند و تمام گروه‌هاى داخل لبنان که در ايران به صهيونيست بودن و امريکايى بودن متهم مى‌شوند، در جلسه نهار با آقاى احمدى نژاد دعوت شدند و در مواردى با رئيس جمهور مصافحه هم کردند.
اما به نظر مى‌رسد در سخنرانى‌هاى مردمى‌مثل ضاحيه جنوبى و بنت جبيل، کمتر مسائل ديپلماتيک را رعايت کردند. گرچه لبنان با اسرائيل رابطه ندارد و اين کشور را دشمن خود مى‌پندارد اما با امريکا روابطى دوستانه دارد و کمک‌هاى زيادى از جانب امريکا دريافت مى‌کند. بنابراين يکى از مسائل ديپلماتيک لبنان اين است که نسبت به امريکا که يک کشور دوست لبنان به حساب مى‌آيد ملاحظات لازم به عمل آيد.
اما به نظر مى‌رسد اين ملاحظات در سخنرانى‌هاى مردمى آقاى احمدى نژاد چندان رعايت نشد. در يکى از سخنرانى‌ها دوباره مسئله يازده سپتامبر و شبهه دست داشتن دولت امريکا در اين حادثه مطرح شد.
يکى از مسائل ديگرى که در سخنرانى‌هاى مردمى رئيس جمهور در لبنان مطرح شد و خارج از عرف ديپلماتيک بود، مطرح کردن بحث هم‌پيمانى ايران، سوريه، ترکيه، عراق و لبنان بود. مطرح کردن اين مباحث پيش از تصويب مجالس يا هيئت وزيران اين کشور‌ها و بدون وجود موافقت‌نامه‌هاى رسمى در اين خصوص، اقدامى بود که حساسيت برانگيز بود. اعلام چنين پيمانى در سرزمين لبنان مشکل ساز شد.
در صورتى که منظور از اين هم‌پيمانى، هم‌پيمانى ملت‌ها باشد که گستره اين اتحاد بسيار وسيع‌تر است و همه کشورهاى اسلامى را در بر مى‌گيرد. اما اگر منظور اتحاد دولتى و از ناحيه مسئولين رسمى باشد بايد با آگاهى همه اطراف اعلام شود. با توجه به حساسيت سعد حريرى و توجه وى به مواضع عربستان بايد توجه بيشترى درباره اين مسئله انجام مى‌شد.
درباره مذکرات صلح خاورميانه هم سعد حريرى و ديگران به آقاى احمدى نژاد تذکر دادند که جلسه سران عرب در بيروت شکل گرفته و طرح صلح اعراب و اسرائيل هم در همين نشست بيروت مطرح شده است که بنابراين طرح اسرائيل بايد از همه مناطق اشغالى سال 1967 خارج شود. بنابراين لبنان در چارچوب پيشبرد مذاکرات صلح عمل مى‌کند.
آقاى احمدى نژاد در مذاکرات ديپلماتيک خود درباره اين مسئله هم ملاحظات لازم را انجام داد اما در ديدارهاى مردمى سعى کرد مسائلى را مطرح کند که مورد توافق طرفين نبود.
در لبنان بحثى هم درباره اين مسئله مطرح بود که آقاى احمدى نژاد ممکن است براى حل مشکل حزب الله با دولت لبنان درباره دادگاه ترور رفيق حريرى، طرحى داشته باشد. اما بعد مطرح شد که ايشان طرح خاصى در اين زمينه ندارد و به همه سفارش کرده که وحدت را رعايت کنند.
همه گروه‌هاى لبنانى غير از حزب الله يعنى جريان 14 مارس منتظر روز سه شنبه هستند تا ببينند که گروه امل تهديد خود مبنى بر خارج شدن از دولت در صورت عدم محاکمه شاهدان دورغين را اجرايى مى‌کند يا نه.
اگر آقاى احمدى نژاد و سيد حسن نصرالله به گروه امل سفارش کرده باشد که آرامش را حفظ کنند، گروه امل در دولت باقى مى‌ماند و به دنبال براندازى دولت نمى‌رود. اما اگر امل تهديد خود را براى خروج از دولت اجرايى کند، شرايط به گونه‌اى ديگر رقم خواهد خورد. بنابراين هنوز نمى‌توان درباره نتايج سفر قضاوت کرد.
يکى ديگر از مسائل مطرح درباره اين سفر، مخارج و هزينه‌هايى بود که براى استقبال از رئيس جمهور ايران توسط حزب الله انجام شد. معمولا اين تشريفات به گروه حريرى نسبت داده مى‌شد و انتقاداتى از اين باب به او وارد مى‌شد. اما اين بار متاسفانه هم حزب الله، هم هواداران حزب الله و هم جمهورى اسلامى تبليغات بسيار گسترده‌اى با هزينه زياد انجام دادند.
نکته ديگر درباره تعهدات مالى جمهورى اسلامى به لبنان است. آقاى احمدى نژاد در اين سفر وعده داده است که حداقل يک ميليارد دلار به بازسازى لبنان اختصاص خواهد يافت و چهارصد و پنجاه ميليون دلار به عنوان اعتبار در اختيار لبنان قرار خواهد گرفت. در اين خصوص مصوبه‌هاى لازم وجود نداشته است.
البته آقاى احمدى نژاد قصد داشت که تفاهمنامه‌هاى دفاعى با ارتش لبنان امضا کنند اما مقامات لبنانى با توجه به بحث قطعنامه‌هاى اخير شوراى امنيت درباره ايران، در خصوص اين مطلب احتياط کردند و گفتند که اين مسئله نياز به بررسى‌هاى بيشتر دارد.
نکته ديگرى که درباره سخنرانى‌هاى مردمى آقاى احمدى نژاد به نظر مى‌رسد اين است که سخنرانى‌هاى آقاى احمدى نژاد بر خلاف سخنرانى آقاى خاتمى، فقط در ضاحيه و بنت جبيل بود يعنى مخاطب سخنان آقاى احمدى نژاد يک قشر خاص بودند. در صورتى که سخنرانى اقاى خاتمى در ميان همه اقشار لبنان اعم از اهل سنت و شيعيان و مسيحيان لبنان بود.
البته اشکالاتى در داخل ايران هم درباره مديحه سرايى‌هاى زياد راديو تلويزيون حزب الله از آقاى احمدى نژاد مطرح شده و اين مسئله انتقاد اصلاح طلبان ايران را برانگيخته است که اين انتقادات در نامه‌اى که به سيد حسن نصرالله ارسال شده، به ايشان منتقل شده است.
نظر شما :