بحران تازه در نوار غزه

تنها پس از گذشت چند ساعت از انعقاد قرارداد آتش‌بس ميان گرو‌ه‌هاى فتح و حماس که در آخرين ساعات روز يکشنبه امضا شده بود، درگيرى ميان نيروهاى مسلح اين دو گروه فلسطينى در نوار غزه لااقل دو کشته و چندين زخمى بر جاى گذاشت. به اين ترتيب تلفات درگيرى‌هاى دو روز اخير در نوار غزه به شش کشته و بيش از 52 زخمى رسيد. اين تنش‌ها که خونين‌ترين درگيرى‌ها ميان هواداران دو جنبش فتح و حماس طى ماه‌هاى اخير بود، آينده دولت آشتى ملى در فلسطين را در هاله‌اى از ابهام فرو برده است.

هانی القواسمی از جمله شخصیت های غیر وابسته به حماس و فتح بود که بر اساس توافق بین این دو گروه، به سمت وزیر کشور و سرپرست نیروهای پلیس فلسطینی منصوب شده بود. براساس توافق آتش بس، قرار بود فتح و حماس شبه نظامیان خود را از خیابان‌های غزه خارج کنند و نفرات پلیس فلسطین به جای آنان حفظ نظم را بر عهده بگیرند، اما ادامه درگیری‌ها شرایط امنیتی غزه را وخیم‌تر کرده است.

روز یکشنبه و در نخستین روز از دور جدید خشونت در باریکه غزه پنج نفر کشته و چندین نفر دیگر زخمی شدند، اما در پی میانجی‌گری مصر، فتح و حماس با برقراری آتش‌بس از ساعت یک بامداد روز دوشنبه به وقت محلی موافقت کردند.

حماس و فتح دو گروه عمده فلسطینی هستند و در پی چند ماه درگیری خونین بین شبه‌نظامیان دو گروه که تا اوایل سال جاری ادامه یافت، سرانجام سران دو گروه در ماه فوريه با پادرميانى عربستان براى شرکت در یک دولت ائتلافی موافقت کردند. محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی، رهبری جنبش فتح را برعهده دارد. اسماعیل هنیه، نخست وزیر، از اعضای گروه حماس است.

يکشنبه با تيراندازى ميان گروه‌هاى درگير در چند ايست بازرسى، يک مسجد و يک مراسم تشييع جنازه در نوار غزه، مردم به دنبال پناهگاه خيابان‌ها را ترک و کسبه مغازه‌هاى خود را تعطيل کردند. به گزارش لس‌آنجلس تايمز، حتى افرادى که به ناآرامى‌ها و درگيرى‌هاى دامنه‌دار سال‌هاى اخير در نوار غزه عادت کرده‌اند، دو روز اخير را يکى از خونين‌ترين دوره‌ها در تاريخ اين منطقه توصيف مى‌کنند.

درگيرى ميان نيروهاى شبه‌نظامى وابسته به فتح و حماس از صبح روز يکشنبه و هنگامى آغاز شد که يکى از فرماندهان ارشد گردان شهدای الاقصی، شاخه نظامى فتح، با شليک گروهى از مردان مسلح کشته شد. به گزارش اسوشيتدپرس، در اين حادثه يکى از رهگذران نيز مورد اصابت گلوله قرار گرفت و کشته شد. خبرگزارى‌هاى ديگر فرد دومى را که در اين حادثه کشته شده است محافظ يا راننده فرمانده گردان الاقصى معرفى کرده‌اند. جنبش فلسطینی فتح، حماس را مسئول مرگ رهبر محلى گردان شهداى الاقصى در نوار غزه معرفى کرده است، اما حماس اين ادعا را تکذيب کرده است.

اين حادثه موجب آغاز موجى از درگيرى‌هاى خونين ميان شبه‌نظاميان وابسته به دو گروه در خيابان‌هاى غزه شد که طى آن دو نفر از اعضاى جنبش حماس کشته شدند. همچنين در يکى از اين حوادث، سليمان عشى، خبرنگار روزنامه پلستاين ديلى، از نشريات نزديک به حماس، توسط شبه‌نظاميان مسلح وابسته به فتح از يک تاکسى بيرون کشيده شد و هدف گلوله قرار گرفت. اين خبرنگار 26 ساله بر اثر زخم ناشى از گلوله ساعاتى بعد در بيمارستان درگذشت.

همچنين دو گروه فتح و حماس يکديگر را به ربودن اعضاى يکديگر متهم مى‌کنند. حماس مى‌گويد تاکنون بيش از 70 نفر از اعضاى اين جنبش ربوده شده‌اند و فتح نيز از ناپديد شدن چند تن از اعضايش خبر داده است.

در حادثه‌اى ديگر نيز مردان مسلح، علی شریف، محقق مذهبی 70 ساله عضو حماس را در هنگام خروج از مسجد ربودند. هنگامی که مردم درصدد ممانعت از ربودن علی شریف بودند، این افراد مسلح به شلیک پرداختند.

در ديگر درگيرهاى روز يکشنبه، لااقل 17 نفر مجروح شدند که بنا بر اعلام مقامات يک بيمارستان محلى، حال سه نفرشان وخيم است. شمارى از زخمى‌شدگان در جريان تيراندازى‌هايى کشته شدند که هنگام تشييع جنازه و مراسم ترحيم فرمانده کشته شده گردان الاقصى روى داد. همچنين تيراندازى‌هايى در اطراف خانه و دفتر محمود عباس، رئيس حکومت خودگردان فلسطين و يکى از اعضاى جنبش فتح روى داد. البته محمود عباس در هنگام اين درگير‌ى‌ها در غزه نبود.

قرارداد آتش بس که با در پاميانى هيات مصرى منعقد شده بود، بايد از  ساعت يک بامداد دوشنبه به وقت محلى، اجرا مى‌شد. اما با گذشت کمتر از دو ساعت از زمان اجراى آتش‌بس، تيراندازى و پرتاب خمپاره و راکت ميان طرف‌هاى درگير بار ديگر آغاز شد. حمد برهان، رئيس هيات ميانجى‌گرى مصر، درباره ادامه درگيرى‌ها در نوار غزه مى‌گويد که اين زد و خوردها تنها به دشمنان مردم فلسطين کمک مى‌کند.

بسيارى از مردم غزه هر چند از شدت اين درگيرى‌ها شگفت‌زده هستند، اما مى‌گويند پس از اختلافى که هفته گذشته ميان فتح و حماس در مورد برنامه امنيتى جديد غزه ايجاد شد، برخورد ميان دو گروه پيش‌بينى‌پذير بود.

طى ماه‌هاى اخير، رقابت بین گروه‌های فلسطینی و شکاف در دستگاه‌های امنیتی تشکیلات خودگردان باعث شده تا نوار غزه به مکانی برای درگیری‌های خونین جناحی و قبیله‌ای، سرقت مسلحانه، گروگانگیری و باج خواهی مبدل شود.  هفته گذشته نفرات پلیس وفادار به هر دو گروه فتح و حماس به دستور مقامات دولت ائتلافی در عملیاتی مشترک برای خاتمه دادن به خشونت و بی قانونی و فعالیت گروه‌های تبهکار در نوار غزه شرکت کردند. اما به گفته مقامات پلیس، افراد وفادار به این دو گروه از پوشیدن اونیفورم‌های مشابه خودداری کردند و به جاى پيروى از دستورات وزارت کشور، عملا تابع گروه خود بودند.

پس از آن که جنبش فتح صدها نفر از نيروهاى تحت امر خود را بدون هماهنگى با حماس به غزه اعزام کرد، جرقه درگيرى‌هايى روشن شد که طى چندين ماه اخير بى‌سابقه بوده است و هنوز ادامه دارد.