نگرانی ترکیه از بالا گرفتن مناقشه کردها

سیاست های دولت ترکیه در سال های گذشته تا اندازه ای پنهان و کجدار و مریز بوده است. ترکیه نه تروریسم را برمی تابد و نه می خواهد خود به ترور مخالفان متهم شود. از سوی دیگر همجواری این کشور با اروپا و سکونت قریب چهار میلیون ترک و کرد در نقاطی دیگر از اروپا، اتحادیه اروپا را واداشته است تا همواره در این باره هشدارهای لازم را به دولت های وقت ترکیه گوشزد کند.

اگرچه احزابی مانند پ ک ک که خواهان جدایی مناطق کردنشین از ترکیه هستند، توسط اتحادیه اروپا، امریکا، سازمان ملل و ناتو به عنوان گروهی تروریستی شناخته می‌شوند ولی همین نهادهای بین المللی بر این مساله اتفاق نظر دارند که آتش بازی در این منطقه، هم ترکیه و عراق را ناامن می کند و هم ناامنی را به اروپا سرایت می دهد.

حدود چهار ماه پیش بود که رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه دو درخواست کردهای کشورش را مبنی بر اعطای خودمختاری و به رسمیت شناختن زبان کردی به عنوان زبان دوم کشور رد کرد تا در آستانه انتخابات پارلمانی، نگرانی های دولت در قبال کردها افزایش یابد.

آن روز اردوغان‌ در سخنرانی‌اش در مقابل نمایندگان حزب عدالت و توسعه، درخواست‌های دوگانه کردها را دامی ننگ آور خواند و گفت:‌ زبان مردم ترکیه یک زبان مشترک است که همان زبان ترکی است. ما نمی‌توانیم تغییر این واقعیت را بپذیریم. حتی بحث بر سر این مساله هیچ خدمتی به کشور، آزادی، دموکراسی، صلح و وضعیت اجتماعی نمی‌کند.

اردوغان بار دیگر با بیان اینکه از مساله کردها حمایت می‌کند، اعلام کرد با گرایش‌های صرفا کردی و یا صرفا ترکیه‌ای مخالف است. او در این باره گفت: در تمدن ما جایی برای نژادپرستی وجود ندارد. همه می‌توانند به زبان مادری صحبت کنند و زبان و لهجه‌های مختلف را یاد بگیرند. ما زمینه را برای آموزش زبان‌های مختلف فراهم می‌کنیم و رشته‌هایی را در دانشگاه‌ها در نظر می‌گیریم اما تنها زبان مشترک همان زبان ترکی است.

بحث های ناسیونالیستی و قومیتی در ترکیه همچنان داغ است و خیلی ها معتقدند اگر سیاست های دموکراتیک و توسعه محور اردوغان و سیاست خارجی فعال و چندسویه این کشور ضعیف تر بود، این احتمال وجود داشت که هر لحظه آتشی از زیر خاکستر شعله بگیرد. ترکیه طی سال های گذشته و به خصوص بعد از روی کار آمدن اردوغان تلاش کرده است الگویی معتدل، فراقومیتی، دموکرات و صلح محور را در سیاست های داخلی و خارجی خود برجسته نمایی کند و تا حد ممکن از بزرگنمایی مشکلات و چالش های همیشه موجودش بکاهد.

نخست وزیر ترکیه درخواست خودمختاری را یک بازی خطرناک می داند و از آنجا که این نگرش از سوی اکثریت ترکیه پذیرفتنی به حساب می آید، او نیز تلاش می کند جمله خواسته های حزب کرد "صلح و دموکراسی" را هم به حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و تمایلات تجزیه طلبانه نسبت دهد و با این سیاست به سرکوب کردها مشروعیت بدهد.

دیروز ارتش ترکیه در بیانیه ای اعلام کرد که دوازده فرد مسلح حزب کارگران کردستان را در سیرناک واقع در جنوب شرق ترکیه کشته است. این درگیری با توجه به لغو آتش بس از سوی پ ک ک و نزدیک شدن به برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه ژوئن، نگرانی ها را درخصوص احتمال تحرکات تروریستی و خشونت طلبانه در این کشور افزایش می دهد.

عبدالله اوجالان رهبر زندانی حزب کارگران نیز به تازگی تهدید به جنگ کرده است، مگر اینکه حکومت ترکیه بعد از انتخابات برای حل نزاع جدایی طلبان با آنها وارد مذاکره شود. اردوغان از چندی پیش تمایل خود را به حل و فصل صلح آمیز مساله کردها و حاکمیت ترکیه نشان داده و طرح هایی را ارائه داده است ولی هنوز مشکلات بر جای خود باقی است و هر از گاه امنیت ملی این کشور را به خطر می اندازد. به نظر می رسد تا پایان مناقشه کردها و ترکیه راهی طولانی باقی مانده است.