مشرف در اروپا ؛ سفری برای اعاده حیثیت

پاکستان روزهای به نسبت آرامی را می‌گذراند (البته در مقیاسی که خاص این کشور است). دولت مدعی است پرونده قتل بی‌نظیر بوتو، نخست وزیر اسبق و رهبر حزب مردم با سرعت مطلوبی پیش می‌رود؛ نوجوانی 15 ساله (18 ساله به نوشته روزنامه داون چاپ پاکستان) در این ارتباط بازداشت شده و گفته می‌شود با بازجویان پاکستان به خوبی همکاری می‌کند.

 

از سوی دیگر پنج تن از افراطی‌هایی که قصد داشتند شیعیان عزادار در ایام محرم را در کراچی با سم سیانور در مخازن آب دسته‌های عزاداری به قتل برسانند، بازداشت شده‌اند و دسیسه بمب‌گذاری دیگری نیز در همین ایام خنثی شده است. به این ترتیب فقط در درگیری‌های شب عاشورا خمپاره‌ای به یکی از مساجد شیعیان در کراچی برخورد کرده و موجب زخمی شدن 12 نفر شده است که در مقیاس حوادث معمول در پاکستان می‌توان گفت این کشور ایام محرم را به آرامی و دور از تشنج‌های جدی طی کرده است.

 

علاوه بر تمام این مسائل تا امروز تاریخ برگزاری انتخابات عمومی همچنان به قوت خود باقی مانده است و به رغم تهدید برخی گروه‌ها و احزاب برای تحریم این انتخابات، رای‌گیری عمومی در تاریخ مقرر پیشین، یعنی 18 فوریه برگزار می‌شود.

 

در این شرایط پرویز مشرف، رییس جمهور پاکستان، برای سفری هشت روزه، عازم اروپا شده است؛ سفری که از بروکسل، پایتخت بلژیک آغاز شده و پس از دیدار از فرانسه و حضور در کنفرانس داووس، سوییس به لندن، پایتخت بریتانیا ختم می‌شود. این اولین سفر خارجی مشرف پس از انتخاب مجدد وی به ریاست جمهوری در رای‌گیری اکتبر سال گذشته میلادی و ترور بوتو به شمار می‌رود.

 

مشرف که یکشنبه، در اولین روز این دیدار در جمع نمایندگان پاکستانی‌های مقیم بروکسل سخنرانی می‌کرد، تصحیح دید و عقیده اروپایی‌ها نسبت به پاکستان و رفع سوء تفاهم‌هایی که پس از رویدادهای اخیر در این کشور پدید آمده است را به عنوان مهم‌ترین اهداف سفرش به اروپا برشمرد. دولت پاکستان پیش از این نیز به طور رسمی اعلام کرده بود که رفع سوء تفاهم‌ها و تغییر افکار و آرای اروپایی‌ها و رهبران این قاره که تحت تاثیر رویدادهای پاکستان به ضرر دولت این کشور تغییر کرده در راس اهداف سفر مشرف به این قاره قرار دارد.

 

مشرف دوشنبه، در ادامه برنامه سفر خود در بروکسل، با خاویر سولانا، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا، و یاپ دهوپ شفر، دبیر کل ناتو، دیدار و گفت و گو خواهد کرد و پس از آن در کمیته سیاست خارجی پارلمان اروپا که یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین مراکز تعیین سیاست‌های خارجی این قاره است، سخنرانی خواهد کرد. پیش‌بینی می‌شود مشرف در این جلسه با پرسش‌های دشوار و جدی از سوی نمایندگان پارلمان اروپا مواجه شود؛ پرسش‌هایی درباره دلایل تعویق زمان برگزاری انتخابات عمومی در این کشور از 8 ژانویه به نیمه دوم فوریه، اصلاحات دموکراتیک در پاکستان، و نقش این کشور در مبارزه با تروریسم.

 

تحلیل‌گران همچنین درباره حضور مشرف در قاره اروپا بر این عقیده‌اند که سفر او اهدافی پنهانی نیز دارد که یکی از آن‌ها القای این مساله به طرف‌های اروپایی است که او همچنان در راس قدرت و در مقام ثبات قرار دارد.

 

مشرف طی ماه‌های گذشته (که رفته رفته به یک سال نزدیک می‌شود) شاهد فراز و نشیب‌های سختی در پاکستان بوده است؛ شورش‌های خیابانی در پی عزل رییس دیوان عالی و کشته شدن ده‌ها تن در کراچی، بازگشت نواز شریف و عودت مجدد او به عربستان سعودی، افزایش تنش‌های با اسلام‌گرایان در درگیری مسجد سرخ اسلام‌آباد، اشغال دره سوات و کنترل بخش‌هایی از استان شمال غرب و وزیرستان توسط نیروهای طالبان پاکستان، کشته شدن ده‌ها نیروی نظامی و شبه‌نظامی هوادار دولت در درگیری‌ها با نیروهای رادیکال، تعلیق آرای ریاست جمهوری از سوی دادگاه عالی، فشار مخالفان برای استعفای مشرف از مقام فرماندهی ارتش، اعلام وضعیت فوق‌العاده، افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها، بازگشت بوتو به پاکستان و دو انفجار انتحاری در مراسم استقبال از او، اتهام به سرویس‌های امنیتی ارتش مشرف به دست داشتن در انفجارهای کراچی که بیش از 140 کشته داشت، و در آخرین روزهای سال 2007 ترور بوتو که موجب آشوب در سراسر پاکستان و تعویق زمان برگزاری انتخابات عمومی در این کشور شد، تنها فهرستی مختصر از مشکلاتی هستند که مشرف در ده ماه گذشته تجربه کرده است.

 

اکنون مشرف در اروپا احتمالاً خواهد کوشید تا وانمود کند پس از این دوره طولانی از ناملایمات و ناآرامی‌ها، بار دیگر اوضاع در کنترل این ژنرال سابق است تا شاید به این ترتیب بخشی از اعتبار از دست رفته خود را باز به دست آورد.

 

اما بدون تردید کسب اعتبار از دست رفته کار ساده‌ای برای مشرف نخواهد بود چرا که دید اروپایی‌ها نسبت به او طی این چند ماه بسیار تغییر کرده و شمار زیادی از سیاستمداران و دیپلمات‌های امروز اروپا به خاطر رفتارها و واکنش‌های مشرف طی این مدت، با ظن و تردید بیشتری به گفته‌ها و وعده‌های گوش می‌کنند. در این زمینه مایکل گالر، نماینده پارلمان اروپا که قرار است ریاست هیاتی 100 نفره را برای بازرسی و نظارت بر انتخابات عمومی پاکستان در ماه آینده به عهده داشته باشد، گفت دولت پاکستان برای تضمین آزادی، شفافیت، و منصفانه بودن انتخابات پیش رو هنوز باید اقدامات بسیار زیادی انجام دهد.

 

تردید رهبران و سیاستمداران اروپایی درباره پایبندی مشرف به اصول دموکراتیک و میزان موثر بودن مبارزات پاکستان علیه تروریسم و جریان‌های افراطی مذهبی چه در پاکستان و چه در افغانستان از دیگر مشکلات پیش روی مشرف برای به دست آوردن اعتماد دوباره اروپا هستند.

 

اتحادیه اروپا با حجم مبادلاتی بالغ بر 9 میلیارد دلار در سال، بزرگ‌ترین شریک تجاری پاکستان به شمار می‌رود و به همین خاطر عقیده و نظر آن نسبت به مسائل جاری در این کشور برای اسلام‌آباد از اهمیت خاصی برخوردار است. از سوی دیگر اتحادیه اروپا که تشکیل دهنده بدنه اصلی نیروهای ناتو با 40 هزار نیرو در افغانستان، کشور هم‌مرز با پاکستان، است هم به لحاظ حمایت از نیروهای مستقر در افغانستان و هم به خاطر روند مبارزه با تروریسم که پاکستان در چند سال اخیر به مثابه خط مقدم آن بوده، اهمیت خاص استراتژیک برای این کشور قائل است. پاکستان همچنین جزو معدود کشورهای صاحب زرادخانه هسته‌ای به شمار می‌رود و رشد و تقویت بنیادگرایی اسلامی در این کشور به یکی از نگرانی‌های جهان و از جمله اتحادیه اروپا تبدیل شده است.

 

از دیگر اخباری که حساسیت مساله پاکستان را در آستانه ورود مشرف به بروکسل به تیتر اول رسانه‌ها کشاند، دستگیری گروهک تروریستی 14 نفره‌ای در بارسلونای اسپانیا بود. گفته می‌شود این تیم تروریستی که 12 عضو آن را اتباع پاکستان تشکیل می‌دادند، قصد داشتند همزمان با سفر مشرف به اروپا چندین حمله تروریستی را در نقاط مختلف این قاره انجام دهند. به رغم افشای این اطلاعات مسئولان امنیتی بروکسل تمهیدات حفاظتی و امنیتی را برای مشرف افزایش نداده‌اند.

 

مشرف در دنباله این سفر با همتای فرانسوی‌اش، نیکلا سارکوزی، و نخست وزیر بریتانیا، گوردون براون، در پاریس و لندن دیدار خواهد کرد. او همچنین قرار است در حاشیه کنفرانس داووس با کاندولیزا رایس، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا، حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان، و نوری المالکی، نخست وزیر عراق دیدار و گفت و گو کند.

 

یکشنبه همزمان با ورود مشرف به بروکسل و استقبال رسمی یی ورهوفستات، نخست وزیر بلژیک از او، گروهی از پاکستانی‌های هوادار احزاب مخالف مشرف از جمله حزب مسلم‌لیگ نواز در این شهر جمع شده و علیه مشرف تظاهرات کردند.