بادبادک بازی نتانیاهو یا پیام برای آغاز مذاکره؟

اخیرا اخباری منتشر شده مبنی بر این که دولت اسرائیل مذاکره با فلسطینیان را در چارچوب مرزهای 1967 پذیرفته است. به نظر شما این اخبار تا چه حد اهمیت دارد و با چه هدفی صورت گرفته است؟

این اظهارات به صورت غیررسمی ‌و از یک مننع نزدیک به دولت نتانیاهو نقل شده است. لذا جنبه رسمی‌ ندارد و تا رسمیت نیابد، اعتباری ندارد. این سخنان بیشتر شبیه هوا کردن یک بالن آزمایشی است تا واکنش‌ها را بسنجد.

در مرحله بعدی به نظر می‌رسد این است که این کار برای جلوگیری از طرح دو دولت در مجمع عمومی ‌سازمان ملل است. یعنی تمام تلاش‌ها و نگرانی‌های اسرائیل در حال حاضر از این است که در نتیجه مخالفت با به رسمیت شمردن دو دولت یا در واقع به رسمیت شناخته شدن دولت فلسطین، اسرائیل بیش از پیش دچار انزوای بین المللی شود. چرا که بیش از صد و بیست کشور جهان دولت فلسطین را به رسمیت شمرده و در مجمع عمومی‌قطعا به آن رای خواهند داد. لذا این اقدام از این منظر بیشتر برای جلوگیری از چنین روندی است.

یعنی در صورتی که اسرائیل مرزهای 1967 را به رسمیت بشناسد، بحث به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطینی در مجمع عمومی ‌سازمان ملل تحت الشعاع قرار خواهد گرفت؟

به رسمیت شناخته شدن مرزهای 1967 از سوی اسرائیل به عنوان شرط گفت و گوی مستقیم مطرح است. در واقع نتانیاهو اعلام کرده است که آمادگی دارد در چارچوب سرزمین‌های 1967 مذاکره کند.

در واقع امریکا تلاش می‌کند با راه اندازی مذاکرات بین اسرائیل و فلسطینیان از طرح دو دولت یا به رسمیت شناخته شدن دولت فلسطین در مجمع عمومی ‌سازمان ملل جلوگیری کند.

ظاهرا درون سرزمین‌های اشغالی اعراب 1948 و هم چنین خود یهودیان دست به تظاهرات زده اند. فشارهای داخلی بر دولت نتانیاهو را تا چه حد بر اتخاذ چنین موضعی از سوی او موثر می‌دانید؟

قطعا فشارهای داخلی و خارجی ـ که به فشارهای خارجی اشاره شد ـ نقش موثری در این مسئله دارد. در حال حاضر در اسرائیل دو نوع جریان مخالف دولت نتانیاهو وجود دارد، یکی جریانی با رویکرد سیاسی است که این مسئله خصوصا در میان چهره‌های بارز رژیم صهیونیستی نیز دیده می‌شود که بر دولت فشار می‌آورند که از سیاست یک جانبه دست بردارد و با فلسطینیان به گفت و گو بنشیند، و دیگری جریان نارضایتی مردم است که به صورت تظاهرات مطرح شده است.

به نظر می‌رسد این عوامل نقش زیادی در این موضع گیری دارد. اما این که نتانیاهو در این امر جدی است یا نه، جای تردید جدی دارد. یکی از مهم ترین شرط‌های فلسطینیان برای گفت و گو بحث توقف شهرک سازی است که در این اظهارات به آن اشاره ای نشده است. این مسئله به معنای آن است که اتخاذ چنین موضعی بیشتر برای فرار از فشارهای داخلی و خارجی بوده است.

نکته دیگری که به نظر جالب می‌رسد این است که یکی از مهم ترین شرط‌های نتانیاهو برای از سر گیری مذاکرات میان اسرائیل و فلسطینیان به رسمیت شمردن یهودی بودن دولت اسرائیل است. این در حالی است که یکی از موضوعاتی که همواره مورد تاکید او بوده است، مذاکرات بدون پیش شرط است. او در حالی از فلسطینی‌ها می‌خواهد که بدون پیش شرط وارد مذاکره شوند که خود برای شروع مذاکره پیش شرط تعیین می‌کند.

بنابراین تا این موضع گیری نیز شفاف و به طور رسمی‌بیان نشود و تکلیف شهرک سازی و مسئله دولت یهودی مشخص نشود، قطعا نمی‌توان چشم انداز روشنی برای این اظهارات ترسیم کرد.

آیا ممکن است نتانیاهو با قبول مذاکره در چارچوب مرزهای 1967 بخواهد امتیازی از فلسطینیان بگیرد؟

در حال حاضر نمی‌توان این اظهارات را جدی گرفت. مگر این که همان طور که عرض کردم رسما اعلام شود. چون در حال حاضر این مسئله به طور غیر مستقیم و غیر رسمی‌بیان شده است. تا زمانی که این به عنوان موضع رسمی‌دولت و نتانیاهو نباشد، نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد. ضمن این که ملاحظاتی مانند توقف شهرک سازی و حضور یا عدم حضور فلسطینیان در مجمع عمومی‌سازمان ملل برای طرح دولت فلسطین که در حال حاضر از سوی کشورهای عربی پیگیری می‌شود و هم چنین مسئله دولت یهودی نیز مطرح است و تا این مسائل روشن نشود، نمی‌توان ارزیابی دقیقی از این موضع گیری نیز داشت.

به نظر شما آیا ممکن است جناح تندرو داخل اسرائیل با مذاکره در چارچوب مرزهای 1967 موافقت کند؟

به نظر من همین طور است. یعنی در حال حاضر جریان حاکم بر دولت نتانیاهو جریان افراطی و تند رو است و بنابراین این که از چنین دولتی چنین طرح و پیشنهادی بیرون آید بعید است. مگر آن که فشار‌های بین المللی و داخلی به حدی باشد که چنین اتفاقاتی بیفتد که البته آن هم نیاز به تغییراتی در ترکیب دولت اسرائیل خواهد داشت.