سوریه در دوراهی تغییر
ولی همان گونه که پیش بینی می‌شد، اتحادیه عرب در شرایط حاضر نمی‌توانست جایگاه مناسبی برای بهره برداری سوریه باشد. لذا هجده کشور از بیست و دو کشور به تعلیق عضویت سوریه از اتحادیه عرب رای مثبت دادند. این رای یک انزوای عربی را برای یک کشور عربی که پسوند تمامی‌عناوین در آن کشور عربی سوری است، ایجاد خواهد کرد. بنابراین می‌توان نتیجه اول تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب را انزوای عربی سوریه دانست.
تاثیر و نتیجه دوم این تصمیم این است که برای غربی‌ها که روی تحولات فعلی منطقه موج سواری می‌کنند و سعی می‌کنند در کنار هر طرفی که به توفیق در زمینه جلب نظر و رای مردم نزدیک تر است قرار بگیرند، یک فرصت استثنایی ایجاد شود تا بتوانند اقدامات علیه سوریه را از یک مشروعیت مردمی‌و قومی‌در داخل منطقه برخوردار کنند. یکی از مشکلاتی که غربی‌ها و ناتو و حتی ترکیه در مورد دخالت در کشورهای عربی داشته اند و دارند این است که در میان افکار عمومی‌عربی این تصور ایجاد می‌شود که یک کشور غیر عربی در یک کشور عربی دخالت می‌کند و همراهی اعراب را در اختیار ندارد. وقتی که بزرگترین نهاد متشکل از کشورهای عربی منطقه با این صراحت عضویت سوریه را تعلیق می‌کند، فرصت بیشتری برای کشورهایی ایجاد می‌شود که به دنبال ایجاد یک اجماع بین المللی بر علیه سوریه هستند.
این فرصت در حال حاضر برای کشورهایی که در دوره قبل موفق نشدند قطعنامه ای بین المللی بر علیه سوریه از شورای امنیت بگیرند، به گونه ای فراهم شده است. در دوره قبل طرح موضوع سوریه در شورای امنیت با وتوی چین و روسیه مواجه شد. به نظر می‌رسد در حال حاضر شرایط برای وتوی چین و روسیه بسیار سخت است. اگر چین و روسیه قطعنامه محکومیت سوریه را وتو کنند، در مقابل هجده کشور عربی یا اتحادیه عرب قرار خواهند گرفت.
کارکرد سوم تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب این است که این اتحادیه علی رغم این که در حال حاضر شرایط پایداری ندارد و در درون از مشکلاتی رنج می‌برد اما در مجموع با توجه به این که اعراب یک روحیه همکاری و همراهی را برای خود حفظ کرده اند و سعی می‌کنند که به موضوع وحدت عربی و قومیت عرب را حتی در تحولات جدید، البته هر چند کمتر و کمرنگ تر از گذشته توجه کنند و از این طریق یک جایگاه اجتماعی و پایگاه گسترده مردمی‌را برای خود حفظ کند. این مسئله می‌تواند روی تخریب وضعیت دولت سوریه در افکار عمومی‌عربی تاثیر بگذارد.
چهارمین کارکردی که این موضوع می‌تواند داشته باشد این است که سوریه با مشکلات اقتصادی زیادی در رابطه با اتحادیه عرب مواجه می‌شود. وقتی که سفارتخانه‌های کشورهای عربی در سوریه و بالعکس بسته شود و روابط آن‌ها با سوریه قطع شود و مشکلاتی در این چارچوب به وجود آید، طبیعتا سوری‌ها در شرایط بسیار سختی از نظر روابط اقتصادی با کشورهای عربی قرار می‌گیرند. بخشی از کالاها و تولیدات سوریه و ارتباطات مالی و تجاری سوریه با کشورهای عربی است که این ضربه ای نسبتا کاری به اقتصاد سوریه خواهد بود.
کارکرد پنجم این تعلیق این است که فرصت بیشتری به مخالفین حکومت در سوریه می‌دهد تا بتوانند نقاط ضعف خود را در گذشته جبران کنند و با یک استراتژی واحد وارد مبارزه با رژیم بعث سوریه شوند. اتفاقا یکی از اولین خواسته‌های اتحادیه عرب این است که مخالفین صفوف خود را منظم تر و معین تر کنند و سعی کنند به یک استراتژی واحد برسند تا اتحادیه عرب هم در برخورد با خواسته‌های آن‌ها وضعیت مشخص تری داشته باشد. طبیعتا این برخورد اتحادیه عرب با مخالفین مدلی برای نوع برخورد بین المللی با مخالفین حکومت آقای اسد خواهد شد.
به طور کلی می‌توان گفت تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب مقدمه ای است برای فشار‌های بسیار سنگین تر به سوریه در ابعاد سیاسی، اقتصادی و روانی است و سوریه را به نحو بسیار جدی تری به انزوا خواهد برد. در شرایط کنونی سوالاتی از این دست مطرح است: آیا این مجموعه فشارها باعث تغییر رفتار سوریه خواهد شد؟ آیا مخالفین خواهند توانست با یکدیگر متحد شده و تغییری جدی در صحنه واقعی سوریه ایجاد کنند؟ آیا نیروی سرکوب دولت سوریه با توجه به حجم تبلیغات عربی و حجم برخورد و تحریم کشورهای عربی، تحت تاثیر قرار خواهد گرفت یا هم چنان از دولت مرکزی برای استمرار سرکوب پیروی می‌کند؟ برخورد نظام بین المللی با موضوع سوریه چه خواهد بود؟ به هر صورت آن چه مسلم است این است که شرایط جدیدی در سوریه ایجاد شده است و باید منتظر تحولات دیگری در این کشور باشیم.
اما خیلی هم نمی‌توان امکانات دولت سوریه که توانسته وحدت ارتش سوریه را در حد بالایی حفظ کند نادیده گرفت. البته گفته می‌شود که پانزده هزار نفر از ارتش جدا شده و یک ارتش آزادی بخش تشکیل داده اند و فضای موجود در تظاهرات روز جمعه اخیر به مراتب گسترده تر بود و حدود دویست نقطه از سوریه به گفته معارضین شاهد تظاهرات بود. با این حال به نظر می‌رسد کماکان مشکلات زیادی برای معارضان سوریه وجود دارد. ضمن این که سوریه شرایط خاص خود را دارد و باید منتظر ماند و دید که تحولات به کدام سو حرکت می‌کند.
نظر شما :