یک ملاقات نمادین اما مهم

دیپلماسی ایرانی:محمد مرسی، رئیس جمهور مصر در اقدامی که حاکی از فصلی تازه در دیپلماسی قاهره به شمار می رود با معاون رئیس جمهور ایران ملاقات کرد. ملاقاتی در سطح عالی که نظیر آن در چند دهه اخیر بی سابقه بوده است.

دیدار مرسی با حمید بقایی در شرایطی که فشار ها بر سر برنامه های هسته ای ایران و روابط تهران با سوریه افزایش یافته، یک برد دیپلماتیک برای ایران است. این ملاقات در حالی انجام می شود که رئیس جمهور کنونی مصر می کوشد چهره حامی آمریکای کشورش که میراث حسنی مبارک، همتای برکنار شده اش است را تغییر دهد.

هرچند این ملاقات در پایتخت مصر نتیجه خاصی به همراه نداشته اما یک دیدار سمبولیک به شمار می رود. روابط رسمی بین ایران و مصر از زمان انقلاب اسلامی در سال 1979 و به دنبال پیمان صلح مصر با اسرائیل ، به حال تعلیق درآمد. مبارک نیز در سال های اخیر با برخی تلاش های تهران برای از سرگیری روابط کامل دیپلماتیک مخالفت کرده بود اما گفت و گو ها در سطح پایین بین مقامات دو کشور ادامه داشت. 

به گزارش روزنامه لس آنجلس تایمز، سفر بقایی به مصر در شرایطی انجام شده که تهران و قاهره هدف تهدید های اسرائیل قرار دارند. تل آویو از سویی تهدید استفاده از گزینه نظامی علیه فعالیت های هسته ای ایران را مطرح می کند و از سوی دیگر فشار را بر مصر افزایش داده تا از تلاش نظامیان برای ورود به اسرائیل جلوگیری کند.

این روزنامه آمریکایی در ادامه می نویسد، با این حال این احتمال اندک است که در آینده ای نزدیک مصر با رهبری سنی ها و ایران شیعه بتوانند تغییرات بارزی را در روابط خود پدید آورند. ارتش مصر که بودجه ای یک میلیارد و 300 میلیون دلاری از آمریکا دریافت کرده،  نفوذ زیادی بر امنیت و سیاست خارجی این کشور دارد. از سوی دیگر مرسی اعلام کرده به معاهده های بین المللی شامل پیمان صلح با اسرائیل احترام می گذارد.

مرسی که یک اسلام گرای محافظه کار است و از سوی حزب اخوان المسلمین کاندید ریاست جمهوری مصر بود، همچنین در روابط خود با ایران، موضوع رابطه با اعراب سنی مذهب در حاشیه خلیج فارس را مورد توجه قرار داده است. وی نمی خواهد نارضایتی دوستان عرب خود را برانگیخته کند. این در حالی است که پادشاهی عربستان ، متحد نزدیک مبارک بود و تا مدت ها به حزب اخوان المسلمین به دیده تردید می نگریست. اما مرسی در جایگاه رئیس جمهور مصر، ریاض را به عنوان نخستین مقصد سفر بین المللی خود انتخاب کرد. در مقابل عربستان سعودی نیز میلیارد ها دلار کمک به قاهره ارائه کرد که با کمبود برق، آب و کاهش ذخایر ارزی مواجه است.

یک تحلیلگر در مرکز مطالعات استراتژیک و سیاسی اهرام مصر می گوید، آمریکا در صورتی که مصر روابط خود را با ایران بهبود ببخشد، خرسند نخواهد بود و این در مورد کشور های عرب حوزه خلیج فارس نیز صدق می کند. به گفته وی، مرسی نمی خواهد در شرایط کنونی در برابر متحدان استراتژیک خود قرار بگیرد، به خصوص اینکه از آنها کمک و حمایت مالی نیز دریافت کرده است.

این در حالی است که ایران پیروزی مرسی در انتخابات مصر را بیداری اسلامی این کشور توصیف کرد. مرسی در حالی به ریاست جمهوری مصر رسید که بحران در سوریه، نزدیک ترین متحد ایران در منطقه گسترش یافته و تحریم های بین المللی علیه ایران نیز تشدید شده بود. کارشناسان می گویند، در حالی که اخوان المسلمین در مصر خواستار تقویت روابط با ایران است، برخی روحانیون این کشور با اشاره به تاریخ روابط شیعه و سنی، از نزدیک تر شدن روابط با تهران استقبال نمی کنند.

ماموریت بقایی که روز چهارشنبه وارد مصر شد، دعوت از مرسی برای شرکت در اجلاس کشور های عضو جنبش غیر متعهد ها در تهران بود که اوایل ماه آینده برگزار می شود. خبرگزاری فارس در ماه ژوئن به نقل از مرسی اعلام کرده بود که وی به تقویت روابط با ایران علاقمند است. اما مرسی گفت و گو با خبرگزاری فارس را تکذیب کرد. در حال حاضر نیز دفتر مرسی اعلام کرده است که وی در حال بررسی دعوتنامه ایران است. اما هنوز مشخص نیست که مرسی شخصا در این اجلاس حاضر می شود یا اینکه نماینده خود را به تهران خواهد فرستاد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10