ناگفته‌های آشنا از سفر روحانی به نیویورک

به گزارش خبرنگار حوزه دولت خبرگزاری تسنیم، حسام الدین آشنا مشاور رئیس جمهور و عضو هیئت ایرانی اعزامی به نیویورک با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری به تشریح اهداف و برنامه های رئیس جمهور در سفر به آمریکا پرداخت.

آشنا در پاسخ به این سوال که چه دلیلی موجب شد تا در نهایت رئیس جمهور تصمیم به سفر نیویورک بگیرد، گفت: روشن است که سفر رئیس جمهور به نیویورک برای شرکت در شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل به مجموعه ای از هماهنگی ها و اطمینان ها برای موفقیت در سفر نیاز داشت و تا ملاقات های مناسبی قطعی نشد و برنامه ها به صورت رسمی اعلام نشد، رئیس جمهور تصمیم به این سفر نگرفت. آقای روحانی زمانی این سفر را انجام دادند که مطمئن شدند، حداقلی از موفقیت تضمین شده است.

وی در خصوص پیام هیئت ایرانی در مجمع عمومی سازمان ملل و دیدارهای دو جانبه، اظهار داشت: باید به دو مضوع به دقت توجه کنیم؛ پیام هایی که می بریم و پیام هایی که می آوریم. پیام ایران به جهان در این سفر این بود که جمهوری اسلامی ایران طالب و منادی صلح، قربانی خشونت و خواستار جهان عاری از سلاح هسته ای است و برای این پیام طراحی هایی صورت گرفته و گفتمان های مناسبی در نظر گرفته شده بود و تلاش شد تا به شیوه مناسبی بیان شود.

مشاور رئیس جمهور، ادامه داد: ما در این سفر به دنبال پیام هایی بودیم تا از طرف مقابل بگیریم. ما از آن ها سوال داشتیم که وضعیت امروز جهان چگونه است؟ آیا زمینه برای کارهای آینده ایران قابل فراهم شدن است؟ آیا دیدگاه دیگر کشور ها نسبت به ایران از سال گذشته تا به امروز تغییری پیدا کرده است؟ ما باید مطمئن می شدیم زمینه های لازم برای تحقق دیپلماسی ایرانی وجود دارد و این دو مسئله در کنار یکدیگر سفر هیئت ایرانی به نیویورک را ترجمه می کند.

آشنا در پاسخ به سوالی درباره تعداد کم اعضای هیئت اعزامی ایران به نیورک، گفت: تیم محتوایی که همراه رئیس جمهور به نیورک رفتند، هشت نفر بود و این تیم کوچک تقسیم کاری کرده بود که بنا بر این تقسیم کار این تیم کاری کوچک در چهار حیطه دیپلماسی عمومی، دیپلماسی سنتی، دیپلماسی پنهان و دیپلماسی رسانه ای تلاش زیادی انجام داد.

وی افزود: اتفاقا تیم های کوچک می توانند در صورت تقسیم کار خیلی موفق تر عمل کنند.

مشاور رئیس جمهور تاکید کرد: در برخی از سفرهایی که در گذشته صورت گرفته بود، 212 نفر همراه هیئت بودند که فقط 19 نفر آن ها اعضای خانواده بودند و فکر می کنم این موارد نمی تواند کمکی به پیشبرد دیپلماسی کند.

آشنا خاطرنشان کرد: دو واقعه در نیویورک رخ داد که هردو قابل توجه است. مورد اول این بود که کشوری که متهمش می کردند از افراطی گری و تروریسم حمایت می کند، در این سفر بیان کرد که همه علیه خشونت و تندوروی و افراطی گری متحد شوند. نکته دیگر این است که آیا جامعه جهانی این حرف را می پذیرد یا نمی پذیرد؟ حتی اگر آن ها نپذیرند و این موضوع به عنوان یک حرکت در جهان جا نیفتد، اینکه کشوری این مباحث را مطرح می کند که خوش متهم به این مسئله است، بسیار در بهبود وجهه اش کمک می کند. اینکه موضوعی در جهان جا بیفتد ساده نیست.

وی ادامه داد: زمانی که طرح گفت و گوی تمدن های آقای خاتمی مطرح شد، حداقل از یک سال قبل آن در سازمان ملل بر روی آن کار شده بود و زمانی که در سال 2001 مطرح شد، به عنوان یک امر جهانی پذیرفته شد. طرح آقای روحانی در نیورک پیشینه بسیار سنگینی نداشته، اما شروع آن می تواند از نیویورک باشد.

مشاور رئیس جمهور تاکید کرد: نکته جالب دیگر در این سفر اداره اجلاس خلع سلاح هسته ای توسط جمهوری اسلامی ایران بود و رئیس جمهور ایران سخنران اصلی این اجلاس بود. این در حالی است کشوری که متهم به ساخت سلاح هسته ای است، بیانیه بلندی را به عنوان رئیس جنبش غیر متعهد ها در تاکید بر اینکه چرا هیچکس نباید سلاح هسته ای داشته باشد را مطرح کرد.

آشنا خاطرنشان کرد: بیانیه ای که آقای روحانی در این اجلاس قرائت کرد، دکترین امنیت ملی برای تمامی کشور ها در جهت خارج کردن سلاح هسته ای اعم از تولید و انباشت سلاح هسته ای بود.

وی گفت: این اقدام ایران در بهترین صورت در طرف مقابل اعتماد ایجاد می کند و در حداقل امکانات از او بهانه ها را می گیرد و فکر می کنم ما در رسیدن به هدف اول تا حد قابل قبولی پیش رفتیم و در هدف دوم که گرفتن بهانه از طرفه های مقابل بود، مقدار بیشتری موفقیت داشتیم.

مشاور رئیس جمهور، گفت: تصویری که در طول 35 سال به تدریج و با حجم بسیار زیادی علیه ایران در افکار عمومی جهان و در دولت ها، کنگره ها و مجالس دیگر کشور ها شکل گرفته، در یک شب یا سه شب پاک نمی شود، اما مهم این است که آیا مسیری که ایران می رود، غلظت سیاهی این تصویر را کاهش می دهد یا تلاش ها بی تفاوت به این تصویر است یا اینکه تلاش ها به افزایش آن سیاه نمایی منجر می شود. حرکت ما در جهت این است که این سیاه نمایی یا کاهش پیدا کند یا بی فایده شود.

آشنا در پاسخ به این سوال که پیام ایران در این سفر درباره مذاکرات هسته ای چه بود، اظهار داشت: در این زمینه دو هدف مشخص دنبال می شد. هدف اول ارتقای سطح مذاکرات بود و این بحث بسیار جدی است و تا وقتی که ما با معاونین و مدیران کل وزارت امور خارجه کشور ها صحبت می کنیم، ساختار بروکراسی وزارت خارجه ها مذاکره را دفن می کند و تا وقتی که از یک رئیس اداره به مدیرکل و از مدیر کل به مقامات بالا تر برسد، در هر مرحله ای از این مراحل انتقال پیام، اگر انگیزه ای وجود نداشته باشد تا این انتقال مثبت انجام شود، این پیام مذاکره دفن می شود.

وی تصریح کرد: تلاشی که در این سفر انجام شد این بود که با ابتکار دیپلماتیک ایران سطح مذاکره به وزرای خارجه رسید و آقای روحانی نیز از چند وقت قبل با انتخاب وزیر امور خارجه به عنوان مسئول مذاکره کننده ارشد این کار را انجام داده بودند. انتقال پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه پیام خیلی روشنی به طرف مقابل منعکس کرد که سطح مذاکرات، در سطح وزیر خارجه خواهد بود.

مشاور رئیس جمهور، تاکید کرد: بحث دیگری که در زمان مذاکرات آقای جلیلی وآقای لاریجانی نیز مورد توجه بوده، این است که ما به صورت خیلی روشن برای طرف مقابل روشن کنیم که ما بهانه ها را نمی پذیریم، اما اعتماد سازی می کنیم. این دو بال مذاکره بسیار مهم است و آن چیزی که نگرانی منطقی است، ما تا آخر حاضر به رفع آن هستیم اما آن چیزی که بهانه است، نشان می دهیم که بهانه است و واقعیتی پشت آن قرار ندارد.

آشنا گفت: تلاش برای این کار در اولین جلسه مذاکره با گروه 1+5 در نیویورک با حضور وزیر امور خارجه ایران انجام شد و وزیر امور خارجه به صورت متقن در حدود 10 دقیقه غیر قانونی بودن، ظالمانه بودن، غیرانسانی بودن و بی فایده بودن این تحریم ها را با زبان صریح و روشن بیان کرد و در قسمت دوم صحبت به مواضع به حق ایران تاکید شد، اما ما در اینجا هم نماندیم و قدم های بیشتری را برداشتیم.

وی در پاسخ به این سوال که چه مقدار مطمئن هستید لحن مثبت شده غربی ها به عمل تبدیل شود، گفت: اگر مقداری واقع بینانه به موضوع نگاه کنیم حق ملت ایران است که این موضوع را بدانند. لحن مثبت به معنی غش و ضعف رفتن که نیست، مثبت به تعبیر ما منفی نبودن و خنثی است، نه مثبت به این معنا که آن ها بگویند اشتباه کردیم و فورا باید تحریم ها را بردارید و اینگونه نیست.

مشاور رئیس جمهور تصریح کرد: غرب مسیر طولانی را طی کرده تا ما را در مرحله ای که هستیم قرار دهد. جمهوری اسلامی نیز راه طولانی را طی کرده تا به دستاوردهای فعلی رسیده است. یعنی ما می دانیم که توان هسته ای ما در چه حد است و طرف مقابل نیز این موضوع را می داند. ما می دانیم خط قرمزمان کجاست و طرف مقابل هم این موضوع را درک می کند. این یک بازی رو دور رو و در عین حال آگاهانه نسبت به توانایی طرفین است و اگر بازی را اینگونه ببینیم، برای ما تغییر لحن آنقدر مهم نیست که تغییر رفتار مهم است. همانطور که برای غربی ها نیز تغییر در لحن ما آنقدر مهم نیست که تغییر در رفتار مهم است.

آشنا گفت: ما به اعتماد مقابل هنوز نرسیده ایم و طرفین هنوز به هم اعتماد متقابل ندارند. بحث بر سر این است که آیا ما در مسیر اعتماد سازی متقابل هستیم یا اینکه فقط یک طرف باید اعتماد سازی کند. به نظر می رسد اساس فشارهای غرب از گذشته تاکنون بر اساس این بوده است که ایران متهم است و باید اعتماد سازی انجام دهد.

وی تاکید کرد: تلاش های ایران از گذشته تاکنون این بوده که ما به غربی ها اعتماد نداریم و آن ها باید اعتماد سازی کنند. کلید این قفل باید جایی پیدا شود و از این دور بسته عدم اعتماد باید خارج شویم. برای اینکه از این حالت بی اعتمادی دو طرفه خارج شویم باید منافع مشترک داشته باشیم. اگر ما توانستیم منافع مشترکی پیدا کنیم، می توان آن را به اعتماد متقابل تبدیل کرد و اگر نتوانیم منفعت مشترک پیدا کنیم، حل این مشکل امکان ندارد چرا که طرفین به هم اعتماد ندارند.

مشاور رئیس جمهور خاطرنشان کرد: در گیم تئوری این بحث خیلی جدی مطرح است که اگر دو طرف به هم اعتماد ندارند، چگونه با هم بازی می کنند و چگونه بازی آن ها باخت - باخت می شوند. اگر می خواهند به برد - برد برسند، باید در همان زمینی که با هم اختلاف دارند، بازی کنند یا اینکه امکان دارد در مسیر دیگری که قابلیت بازی همراه با اعتماد است، بازی کنند. اگر آنجا که ساده تر است توانستند اعتماد یکدیگر را جلب کنند، می توانند در مرحله دوم آنجایی که بی اعتمادی حاکم است، وارد گفت و گوی توام با حداقلی از اعتماد شوند.

آشنا تصریح کرد: تلاش برای اینکه بخواهید طرف مقابل را قانع کنید که فرد خوبی هستم، جواب نمی دهد. کسی می تواند مذاکره کند یا لبخند بزند که دست پر باشد. اگر کسی دستش خالی باشد، نمی تواند با قدرت مذاکره کند. لذا تیم ایرانی با روی باز به آمریکا رفت نه با دست دراز. این دو مطلب کاملا جداست که آیا وقتی شما وقتی لبخند طرف ایرانی را می بینی در آن ضعف یا قوت درک می کنی و یا در آن انعطاف توام با توان درک می کنی؟

وی ادامه داد: اگر بخواهیم واژه نرمش قهرمانانه را خوب بفهمیم، معنای آن این است که شما نرمش نمی کنی که ببازی، بلکه نرمش می کنی تا ببری.

مشاور رئیس جمهور تصریح کرد: فرق تسلیم و انعطاف حکمت آمیز در همین یک نکته است. فردی که می خواهد تسلیم شود، نیازی به نرمش ندارد. اما اگر بتوانید بگویید من استراتژی ها را حفظ می کنم و تاکتیک ها عوض می شود، این رویکرد جدیدی خواهد بود. البته ممکن است که این رویکرد جواب دهد یا جواب ندهد. ما با طرفهایی مواجه نیستیم که با قصد قربت با ما مذاکره کنند، بلکه آن ها همانی هستند که 100 سال است آن ها را می شناسیم. مسئله این است که ما آن ها را می شناسیم و آن ها نیز ما را می شناسند. آیا می توانیم چشم در چشم با هم کار کنیم به گونه ای که نبازیم؟ یا می گوییم زمین بازی برای شما و ما به جای دیگری می رویم؟

آشنا در پاسخ به سوالی مبنی براینکه اوباما بعد از دیدار با نتانیاهو اعلام کرده ایرانی ها به دلیل اثر تحریم های گذشته ما پای میز مذاکره آمده اند، گفت: اتفاقا متن سخنان آقای اوباما در اختیار بنده است. فکر می کنم آقای اوباما باید در ایران درک شود، چرا که او تحت فشار شدید کنگره است و مشکل بودجه دارد. بلافاصله بعد از اینکه با آقای روحانی تماس تلفنی گرفت، اعلام کرد و گفت قبل از اینکه برای بودجه به کنگره برود، می خواهد موضوع گفت و گوی تلفنی با رئیس جمهور ایران را اعلام کند، لذا فشار به روی اوباما در مسائل داخلی آمریکا زیاد است.

وی تاکید کرد: سفر آقای نتانیاهو به آمریکا نیز برای فشار به آمریکا در مورد مسئله ایران است. آقای اوباما هم درست می گوید و در عین حال غلط می گوید. او درست می گوید برای اینکه اگر تحریم ها اتفاق نیفتاده بود، ما (ایران و آمریکا) با یکدیگر کاری نداشتیم. تحریم ها اتفاق افتاد و ایران برای حل مسئله تحریم ها شروع به مذاکره کرد. این مذاکرات از پایین ترین سطح انجام شد تا به دوران مسئولیت آقای جلیلی رسیدیم و در حال حاضر نیز کار را به سطح وزرای خارجه رساندیم.

مشاور رئیس جمهور، خاطرنشان کرد: ایران باید نشان دهد این تحریم های غیر انسانی، غیر قانونی و غیرمتمدنانه نه تنها در برنامه هسته ای ایران، بلکه در برنامه موشکی ایران نیز هیچ تاثیری نداشته است. قبل از اینکه تحریم ها آغاز شود، ایران غنی سازی بیست درصد نداشت و الان این فناوری را دارد و برنامه موشکی نیز به هیچ وجه متوقف نشده است.

آشنا گفت: سومین نکته ای که در بحث تحریم ها خیلی مهم است، این است که ایران نشان دهد آیا برنامه بزرگ آمریکایی ها که مسئله اصلی را جدا کردن ملت از دولت قرار داده بودند، اتفاق افتاده یا خیر؟ همه تحریم ها در واقع برای فشار بر ملت ایران و فشار ملت ایران بر دولت طراحی شده بود و این ایده اصلی پشت پرده همه تحریم ها بود.

وی اضافه کرد: اگر ملت ایران در انتخابات شرکت نمی کرد و درصد شرکت کننده بسیار پایین بود، پیروزی قطعی برای آقای اوباما و دیگران اتفاق می افتاد. اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی از شرکت مردم در انتخابات با این وسعت و کیفیت به عنوان حماسه سیاسی یاد می کنند و زمانی که آن مرد بزرگ از شرکت مردم در انتخابات به حماسه سیاسی یاد می کند، منظورش این است که کمر دشمن شکست و پایه اصلی تحریم ها و نظریه اصلی آن شکست.

مشاور رئیس جمهور، گفت: مردم در این انتخابات کسی را انتخاب کردند که به روشنی در برنامه های انتخاباتی از دو چیز سخن گفته بود. آقای روحانی اعلام کرده بود سانتریفیوژ ها باید بچرخد و چرخ کارخانه ها هم باید بچرخد، یعنی ما این دو را با هم می خواهیم.

آشنا تصریح کرد: سوال این است که آیا می شود کاری کرد این دو با هم بچرخد یا باید یکی از آن ها را در نظر گرفت؟ آمریکایی ها به ما گفتند که شما باید بین چرخیدن چرخ کارخانه هایتان و چرخیدن سانتریفیوژ ها یکی را انتخاب کنید. پاسخ برخی در ایران این بود که سانتریفیوژ ها باید بچرخد و کارخانه ها مهم نیست. پاسخ برخی این بود و متاسفانه هست که چرخه کارخانه ها فقط بچرخد و سانتریفیوژ ها مهم نیست، اما در این میان فردی آمد و گفت که هر دو باید بچرخد و مردم به او رای دادند. لذا امروز این فرد در مقابل کسی قرار گرفته است که می گوید پایه نظریه من این بوده است که بین دولت و ملت فاصله بیاندازم.

وی خاطرنشان کرد: سوال این است که آیا جمهوری اسلامی ایران برای این مذاکره کرده که بگوید ببخشید و اشتباه کردم؟ آیا در مذاکره آقای ظریف و صحبت تلفنی آقای روحانی ذره ای کوتاهی از مواضع وجود دارد؟ ما که در آنجا حاضر بودیم نه تنها ذره ای کوتاهی وجود نداشته بلکه می گوییم هر لحظه آن افتخار بوده است.

مشاور رئیس جمهور تاکید کرد: گاهی ما می گوییم اساسا رئیس جمهور ایران حق ندارد که با رئیس جمهورآمریکا مذاکره کند. چه کسی باید بگوید این حق را دارد یا ندارد؟ مجلس می گوید که نگفته است. رهبری می گوید که نگفته است. ملت ایران هم نگفته است.

آشنا تصریح کرد: رئیس جمهور ایران غیر از رژیم صهیونیستی مرزی برای دفاع عزتمندانه از منافع مردم و منافع دینی و مصلحت عمومی ملت ایران نمی شناسد. او حاضر است برای رفع تحریم ها، ناکارآمد کردن تحریم ها و از یک سو حفظ موقعیت هسته ای ایران با رئیس جمهور آمریکا مذاکره کند. از چه چیزی در این میان می ترسیم؟ از چه چیزی نگران هستیم؟ آیا کسی که مذاکره می کند، از او نگرانی داریم یا از اصل مذاکره و محتوای مذاکره نگرانیم؟

وی ادامه داد: اجازه می خواهم جای رژیم صهیونیستی حرف بزنم. رژیم صهیونیستی از هرسه این مباحث خیلی زیاد می ترسد. تمام منفعت رژیم صهیونیستی در این بوده که ایران از زبان خودش با مردم و مسئولین کشورهای جهان حرف نزند.

مشاور رئیس جمهور، خاطرنشان کرد: اسرائیل نا به کار از طرف ایران حرف بزند و نیت ایرانی را بگوید بدون اینکه ایرانی ها حق داشته باشند حرفی بزنند که در دنیا شنیده شود. رئیس جمهور ایران در بالا ترین سطح حرفی را مطرح کرد که زبان گویای ملت ایران بود. در اینجا نتانیاهو از هر سه این موارد ناراحت است. او از اصل، محتوا و نتایج مذاکرات نیز ناراحت است. در چنین شرایطی که اسرائیل بسیار نگران مذاکره ایران و آمریکا است، ما در داخل به کجا می رویم؟

آشنا خاطرنشان کرد: ما نگرانی های اسرائیل را به خوبی درک می کنیم، اما وزیر امور خارجه در مجلس شورای اسلامی هنگام دفاع از برنامه های خود به صراحت گفت که کار سیاست خارجی بسیار پیچیده است. حرف او این بود که یا اعتماد ندارید که انتخاب نکنید و اگر رای دادید، پشتیبانی کنید. معنای رای نمایندگان مجلس نیز پشتیبانی از آقای ظریف بود.

آشنا تاکید کرد: اگر پشت سیاست خارجی ایران اجماع و دست ها و دل های توانمند ملت ایران نباشد، هیچ چیزی برای عرضه کردن نخواهیم داشت، آن مردی که در نیویورک نشسته و در مقابل 6 دیپلمات بسیار کارکشته قرار دارد، دلش به دعای مردم، حمایت نمایندگان مجلس، حمایت سپاه پاسداران، همه بسیجی ها و بالاتر از همه دلش به پشتیبانی مقام معظم رهبری گرم باید باشد.

وی تصریح کرد: او یک جمله گفت و آن این بود که پشت مذاکره کننده خود را خالی نکنید. نباید پشت مذاکره کننده خود را خالی کنید، بلکه باید نشان دهیم از ایران و تهران یک صدا برای جهانیان ارسال می شود. اگر این اتفاق افتاده باشد، آن وقت می گویم آقای اوباما هم راست گفته و هم اشتباه می گوید. او راست می گوید چرا که آمریکایی ها علاقه دارند 10 موضوع را روی میز مذاکره بگذارند در حالی که جمهوری اسلامی علاقه دارد، تنها یک موضوع روی میز مذاکره باشد و آن موضوع هسته ای است. ما درباره موضوع هسته ای با آمریکایی ها مذاکره می کنیم، نه رابطه ایران و آمریکا.

مشاور رئیس جمهور خاطرنشان کرد: ما یک موضوع کلیدی به نام مساله هسته ای داریم و درباره آن با آمریکایی ها مذاکره می کنیم. لذا از این جهت آقای اوباما درست می گوید. اما یک معنای دیگر در حرف آقای اوباما وجود دارد که اگر آن باشد معنایش این است که اشتباه فهمیده اند و مصاحبه آقای ظریف با شبکه آمریکایی ABC همین موضوع را روشن می کند. اگر تصور آقای اوباما این است که ایرانی ها ذلیل شده اند و به همین دلیل آماده مذاکره شده اند، این تصور اشتباه است. آن چیزی که ایرانی ها را پای مذاکره آورده، اتمام حجت است، نه ضعف. اتمام حجت یعنی اینکه ما حسن نیت خود را نشان داده ایم و اگر بعد از این حسن نیت باز هم از طرف آنها بهانه جویی شود دیگر نباید از ما توقع همکاری داشته باشند.

آشنا اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب به اقتصاد مقاومتی اشاره کردند، اما اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصاد در انزوا و عزلت نبود، بلکه به معنای مقاوم سازی اقتصاد بود. ما در این زمینه در کشور باید آنچنان تلاش کنیم که اگر به همه تحریم ها هم عمل شود، اقتصاد کشور ما سر پا بماند و اگر همه تحریم ها برداشته شود، باز هم اقتصاد ما وابسته نشود. اگر این دو وجه را رعایت کنیم، تیم مذاکره کننده می تواند با دست پر مذاکره کند.

وی در پاسخ به این سوال که آقای اوباما در گفت وگو با نتانیاهو اعلام کرده گزینه نظامی در ارتباط با ایران را از روی میز برنمی داریم، اظهار داشت: برای آمریکایی ها گزینه نظامی برای همه موضوعات روابط خارجی به طور بالقوه روی میز است، چرا که خیلی به زور عادت کرده اند و برخی در آمریکا تصورشان این است که می توان با نظامی گری مشکلات دنیا را حل کرد. آقای روحانی چندین بار نسبت به این موضوع تذکر دادند و ده ها بار دیگر نیز باید این را بگوییم و در عمل نشان دهیم که وجود گزینه نظامی روی میز به معنای تعارض در عمل و زبان است. تا وقتی که گزینه نظامی از نظر آقای اوباما روی میز است، مذاکرات به پیش نمی رود و این خیلی روشن است.

مشاور رئیس جمهور تاکید کرد: برای ما مهم این است که چه گزینه هایی از روی میز برداشته شود، ممکن است راه کوتاهی داشته باشیم تا آقای اوباما متوجه شود که وجود گزینه نظامی روی میز در تعارض با مذاکره است و ممکن است که این راه خیلی ساده و سریع نباشد. ما برای هر دوی این موضوعات آماده هستیم.

آشنا در پاسخ به این سوال که آیا آقای اوباما در ارتباط با ایران، آمادگی دارد که از اختیارات ویژه خود استفاده کند و موضوع را به کنگره نبرد، اظهار داشت: برای تیم ایرانی حصول اطمینان از نیت صلح جویانه آمریکا چیز ساده ای نیست. ما حصول چنین حسن نیتی را به این زودی ها انتظار نداریم و برای ما مهم این است که آیا ریاست جمهوری آمریکا این آمادگی را دارد که وارد مذاکره جدی و معطوف به نتیجه با ایران شود. ما حس کردیم که این آمادگی وجود دارد. یعنی وجود آمادگی برای مذاکرات جدی. مذاکرات جدی به معنای مذاکرات سهل و ساده و شیرین نیست، بلکه همانطور که آقای اوباما گفته اند ما مذاکرات سختی را پیش روی خواهیم داشت. ما به آقای اوباما اطمینان می دهیم که طرف ایرانی هم اینگونه فکر می کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا نشانه های برای رفع تحریم ها و پذیرش غنی سازی در خاک ایران از طرف غربی ها وجود دارد یا خیر، گفت: بله؛ نشانه ها قابل مشاهده است و نشانه هایی مبنی بر اینکه این حق در عمل به رسمیت شناخته نشود وجود دارد، اما آنها این موضوع را مشروط می کنند به اینکه ایران ثابت کند که می خواهد فعالیت های خود را به سمت فعالیت های نظامی سوق ندهد. ایران همواره مطرح کرده است برای اینکه ثابت کند به دنبال رویکرد نظامی نیست، هرچیزی که آژانس بین المللی انرژی اتمی بخواهد را انجام می دهد. اما اینکه آژانس بتواند اثبات کند ایران به دنبال فعالیت های نظامی نیست، به طور مثال در مورد ژاپن 20 سال طول کشیده است و ما نمی توانیم بپذیریم که یک کشور 20 سال تحریم باشد تا آژانس بتواند چیزی را اثبات کند.

مشاور رئیس جمهور خاطرنشان کرد: بحث اصلی این است که در منطق گفت وگو آیا می توانیم طرف مقابل خود را قانع کنیم که غیر از تحریم راه های مختلفی برای راستی آزمایی وجود دارد، یا خیر. اگر نتوانیم این کار را انجام دهیم، مساله به شکل فعلی باقی می ماند.

آشنا در پاسخ به این سوال که آیا پیش از این آمریکایی ها تقاضاهایی دال بر گفت وگو بر سر موضوع هسته ای با ایران داشته اند، اظهار داشت: بنده در سطح رئیس جمهور آمریکا اطلاعی ندارم، اما می دانم که در سطوح پایین تر تقاضاهایی وجود داشته و عمل شده است. مثلا آقای نیکلاس برنز با آقای جلیلی ملاقاتی انجام داد.

وی در خصوص گفت وگوی تلفنی روحانی و اوباما و اینکه مقامات آمریکایی مطرح کرده اند این گفت وگو از سوی ایران انجام شده است، اظهار داشت: البته در این زمینه لازم است تذکری به صداوسیما بدهم، چرا که در اخبار آن شب ابتدا سخنان خانم سوزان رایس و سپس صحبت های آقای روحانی پخش شد. به نظر من صداوسیما باید از این حرکت زشت خود عذرخواهی کند.

مشاور رئیس جمهور خاطرنشان کرد: باید چند نکته را در نظر گرفت، کسی که درخواست می کند تماس می گیرد. کسی که تماس می گیرد همانی است که درخواست دارد. مثلا بنده از شما درخواست نمی کنم که با من تماس بگیرید و لذا موضوع خیلی صریح و ساده است. همچنین تقاضای ملاقات و تلفن جنبه شکلی دارد و متاسفانه دوستان ما به دام تله ای افتادند که فردی طراحی کرده بود و متاسفانه جواب گرفت. اگر بخواهیم به این جنبه های شکلی بپردازیم، موضوع دیپلماسی پنهان یک دنیا است. ممکن است خیلی اتفاق ها روی دهد، اما مهم این است که ندیدم هیچ  رسانه ایرانی به صورت جدی به بیانیه ای که دو طرف بعد از گفت وگوی تلفنی اعلام کردند بپردازد.

آشنا خاطرنشان کرد: هر کسی درباره رئوس مذاکرات سخن گفت، اما درباره اینکه چه چیزی از سوی دوطرف اعلام شود، توافق صورت نگرفته باشد، دلیلی برای تماس، دیدار یا مذاکره وجود ندارد. محتوای مذاکرات و آنچه از سوی دوطرف اعلام شده نکات برجسته و دقیقی دارد. از یک سو تاکید بر حق ایران و غیرقانونی بودن تحریم ها و تاکید بر ظلم هایی که بر ملت ایران صورت گرفته است و از یک طرف احترام به حق ایران و تقاضا برای برطرف کردن نگرانی جامعه جهانی است.

وی تاکید کرد: البته اشتراک نظر جدی نیز در این زمینه وجود دارد و آن این است که هر دو طرف وزرای خارجی خود را مامور تسریع در مذاکرات و بهبود سطح مذاکرات کرده اند. از این نظر این دستاورد بسیار بزرگی است و از دو جهت مهم است. یا این دیپلماسی جواب می دهد که ما خط درستی را پیش می رویم یا اینکه جواب نمی دهد. ما با آمریکایی ها اتمام حجت کردیم و این اتمام حجت برای اجماع ملی بسیار لازم است. در حال حاضر توپ در طرف آمریکایی است، چرا که طرف ایرانی می گوید ما مساله هسته ای ایران را روی میز مذاکره می گذاریم، تا ببینیم شما چگونه با آن برخورد می کنید تا بشود درباره بقیه مسائل صحبت کرد.

مشاور رئیس جمهور ادامه داد: آمریکا گرفتاری های بسیار جدی در منطقه دارد و بدون نظر ایران، این گرفتاری ها تا سال های سال قابل حل نیست. اگر آمریکا می خواهد درباره آن موضوعات با آمریکا صحبت کند و به مشورت ایران در این مورد نیاز دارد، باید در مورد مساله هسته ای تکلیف خود را معلوم کند.

آشنا اضافه کرد: تجربه گذشته ما نشان می دهد گروه 1+5 برای ما منهای آمریکا چیز جدی نیست و ما باید تکلیف خود را در مساله هسته ای با آمریکا روشن کنیم، نه فقط در روابط دوجانبه متاسفانه گاهی دوستان ما عوضی می فهمند ما در یک مساله خاص با آمریکا وارد مذاکره شده ایم و این مذاکره در چارچوب 1+5 است ما با 5 کشور دیگر جداگانه حرف زدیم و با بعضی از آنها به توافق خیلی جدی رسیدیم. با بقیه نیز وارد مذاکره اعتمادساز دوطرفه شدیم که یکی از آنها آمریکا است. بحث این است که در موضوع هسته ای باید فرار کنیم یا روبه جلو برویم. ما معتقد به حرکت روبه جلو هستیم. بحث این است که آیا به طرف مقابل اعتماد داریم؟ چرا باید این کار را انجام دهیم؟ آیا طرف مقابل می تواند به ما اعتماد کند؟ ما این کار را انجام می دهیم. ما فکر می کنیم می توانیم در جاهایی که نگران طرف مقابل منطقی است می توانیم اعتماد او را جلب کنیم.

وی تاکید کرد: در جایی که به بهانه موضوع هسته ای می خواهند برنامه موشکی ما را زیر سوال ببرند، نمی توان این اعتماد را جلب کرد.اینکه به ما می گویند باید به ما  اجازه دهید بازرسی های نوبه ای غیرمتعارف یا سرزده از تاسیسات هسته ای ایران انجام دهیم. نمی شود چرا که قبلا به آنها اجازه دادیم،  از هر تاسیساتی که می خواهند بازدید کنند اما باز هم دبه کردند و لذا دلیلی ندارد.

مشاور رئیس جمهور تاکید کرد: ایران این بار اجازه نمی دهد مذاکرات به صورت ناقص، ناتمام و ناگهانی به اتمام برسد. ما ایستاده ایم تا تکلیف مشخص شود. رویکرد اتمام حجت در کاری که ایران انجام می دهد بسیار مهم است. این اتمام حجت برای طرف های آمریکایی و اروپایی و دیگر کشورهایی که به صورت نگران صحنه را نگاه می کنند و جهان اسلام و از همه مهم تر مردم کشور خودمان مهم است. مردم باید بدانند دولت صادقانه پای مذاکره رفته است و چون جواب نگرفته ایستادگی می کند و به همین دلیل است که آقای روحانی به طرف های آمریکایی و اروپایی می گوید وقت زیادی ندارید.

آشنا تصریح کرد: آمریکا و اروپا به این دلیل وقت زیادی ندارند که ملت ایران دوباره تصمیم خواهد گرفت. ما می توانیم وارد یک رفراندوم شویم و اروپایی ها باید به این موضوع فکر کنند. روزی که ملت ایران تصمیم خود را به صورت جدی گرفت، دیگران باید هزینه آن را بپردازند.

وی با بیان اینکه در مصاحبه اشخاص سیاستمدار همواره باید منتظر بود تا نیمی از واقعیت شنیده شود، افزود: همواره ممکن است نیمی از واقعیت بیان نشود. آقای اوباما می گوید واجب است که ایران تسلیحات هسته ای نداشته باشد. خوشبینانه ترین حالت در این سخنرانی این است که آمریکا نمی خواهد ایران سلاح هسته ای داشته باشد و ایران به دنبال آن است و این صورت بندی آمریکا و اسرائیل از برنامه هسته ای ایران است. اما ایران معتقد است اگر آمریکا همین الان نیز یک بمب هسته ای کادوپیچ شده به ما تحویل دهد، آن را پس می دهیم و این حرف بزرگ ایران است. باید برای همه آنهایی که معتقدند ایران به دنبال سلاح هسته ای است روشن باشد که جمهوری اسلامی ایران نه تنها بمب هسته ای نمی سازد، بلکه به هیچ وجه آن را نمی خواهد.

مشاور رئیس جمهور تاکید کرد: ایران از این نظر با سخن آقای اوباما موافق است نه از این نظر که او این حرف را می گوید بلکه ملت ایران هم نمی خواهند ایران سلاح هسته ای داشته باشد. رهبر معظم انقلاب هم تاکید کردند که ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست و مجلس هم این موضوع را نمی خواهد.

آشنا ادامه داد: آقای اوباما اعلام کرده است نمی خواهیم شاهد رقابت تسلیحات هسته ای در شکننده ترین  منطقه جهان باشیم. یکی از مهم ترین پایه های استدلال ایران برای اینکه سلاح هسته ای در دکترین دفاعی ایران وجود ندارد نیز همین است ما با این حرف موافق هستیم و این منطقه بسیار شکننده است. ما می گوییم نه ایران نیاز دارد سلاح هسته ای داشته باشد و نه کس دیگری حق دارد. ما می گوییم سلاح هسته ای نداریم و آنها باید بگردند و سلاح هسته ای دیگران را پیدا کنند لذا نصف حرف های آقای اوباما درست است و ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست چرا که اگر رقابت تسلیحات هسته ای در منطقه اتفاق بیفتد، همه حکومت های منطقه آنقدر عاقل و باثبات نیستند و باید نگران بود.

وی با اشاره به سخنان اخیر اوباما مبنی بر اینکه مذاکره ایران و آمریکا آسان نخواهد بود اظهار داشت: در این مذاکرات اگر به هم اعتماد نکنیم آسان نخواهد بود و اگر به هم اعتماد کنیم آسان خواهد بود. اینکه ایران خواستار کاستن از تحریم ها است غلط است چرا که ما خواستار حذف تحریم ها هستیم نه اینکه آن را کاهش دهند. ما مایل نیستیم که بر سر تحریم ها چانه زنی کنیم تا پله پله تحریم ها را کاهش دهند بلکه معتقدیم تحریم ها غیرقانونی و غیرانسانی است.

مشاور رئیس جمهور تصریح کرد: آن چیزی که بر روی آن توافق می کنیم باید در یک لحظه توسط هر دو طرف اجرایی شود نه اینکه طرفی بر طرف دیگر مقدم شود. برای ما بسیار مشکل است که طرف مقابل به ما بگوید کاری را انجام نده اما خودش بخواهد انجام آن را بررسی کند. ما باید به این سمت برویم که هر دو طرف به صورت همزمان اقدامات اعتمادساز را انجام دهند نه اینکه اقدام طرفی بر طرف دیگر مقدم باشد.

آشنا اضافه کرد: دوره اینکه بحث غنی سازی باید تعطیل شود گذشته است و ما وارد مراحل دیگری شده ایم. آمریکایی ها هم متوجه این موضوع شده اند البته آنها می توانند این تقاضا را انجام دهند اما همان جواب ها را خواهند شنید و چیز جدیدی اتفاق نمی افتد. اگر آمریکایی ها به مواضع قبلی خود بازگردند، جواب جدیدی دریافت نخواهند کرد. شرایط و موقعیت جدید، پیشنهادات جدید می طلبد. باید با ایرانی که دارای فناوری غنی سازی 20 درصد است و سوخت 20 درصد به اندازه ای لازم دارد، به گونه ای دیگر حرف زد و معتقدم آنها جور دیگری با ما صحبت خواهند کرد و باید صبر کنیم.