در مذاکرات هم باید پلیس خوب باشد، هم پلیس بد

دیپلماسی ایرانی: این روزها بحث جلوگیری از اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران حسابی در ایالات متحده داغ است و کاخ سفید در نقش پلیس خوبی ظاهر شده که به نبرد با پلیس بد ، یعنی کنگره می رود. در روزهای اخیر اغلب چهره های نزدیک به اوباما راهی کپیتال هیلز شده اند تا آنگونه که می گویند، شاهین های کنگره را مجاب کنند دست کم در شرایط کنونی، تحریم های بیشتری را علیه جمهوری اسلامی به تصویب نرسانند. از هفته گذشته ، وندی شرمن، نماینده ارشد آمریکا در مذاکرات هسته ای با ایران راهی کنکره شد و اکنون نیز جان کری، وزیر خارجه آمریکا می گوید که می خواهد در مورد تحریم ها با کنکره صحبت کند. هم شرمن و هم کری، در دو ماه گذشته ملاقات های دوجانبه ای را با مقامات ایرانی داشته اند که در نوع خود بی نظیر بوده است. اما در کنار تمامی این خبرهای خوب، خبرهای بدی نیز از کاخ سفید به گوش می رسد. برای مثال شرمن می گوید در دی ان ای ایرانیان، فریبکاری وجود دارد و سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا نیز مدعی است، هنوز برای لغو تحریم های ایران زود است. حتی کری که اکنون با سودای جلوگیری از اعمال تحریم های بیشتر در نقش پلیس خوب ظاهر شده نیز اخیرا در مورد نقش ایران در ژنو 2 ابراز تردید می کند.

اما دلیل مواضع دوگانه کاخ سفید در مورد ایران چیست؟ آن هم حالا که روزنه ای به سوی توافق هسته ای باز شده است؟

نباید این نکته را فراموش کرد که واشینگتن همواره به دنبال کردن استراتژی دوسویه در مورد ایران متعهد بوده است. در بحث هسته ای، مقامات آمریکا از سویی پروژه تحریم ها را دنبال می کنند و از سوی دیگر از آغوش بازی سخن می گویند که به روی مذاکره با ایران گشوده است. آنها بر این باورند که تا کنون این سیاست در مورد ایران جواب داده است. پس دلیلی ندارد که از آن دست بکشند.

به نظر می رسد احیای نقش پلیس خوب و پلس بد در آمریکا نیز در راستای دنبال کردن همین استراتژی باشد. اینکه آمریکا در راه توافق هسته ای با ایران با فشار لابی اسرائیل، کنگره و کشورهای عربی مواجه است، بر کسی پوشیده نیست. پس در این بین اوباما که یکی از بی علاقه ترین روسای جمهور آمریکا به جنگ و خونریزی است، به یک استراتژی تعریف شده برای پیش برد سیاست های اش در حالی که کمترین حساسیت ها را برانگیخته می کند، نیاز دارد.

رفتار نسنجیده اوباما در ماه گذشته، نشان داد که کنگره می تواند با به گروگان گرفتن دولت، در برابر کاخ سفید خودنمایی کند. پس رئیس جمهور آمریکا نمی خواهد بار دیگر با صف آرایی کنگره در مقابل خود مواجه شود. اوباما می داند اگر تیم مذاکره کننده هسته ای اش بتواند به توافق هسته ای با ایران دست پیدا کند، به منزله بزرگترین دستاورد سیاست خارجی در دوران ریاست جمهوری اش خواهد بود. پس رئیس جمهور آمریکا انگیزه زیادی برای موفقیت دارد و به این منظور از دو استراتژی مخالف استفاده می کند تا توازن حفظ شود.

نخستین استراتژی این است که تا زمانی که دو طرف مصاله نکرده باشند، توافقی در کار نیست. دوم اینکه چنین توافقی تنها با حفظ فشار بر ایران انجام می شود. آنگونه که بوستون گلوب می نویسد، تنها دلیلی که ایرانیان پای میز مذاکره آمده اند، فشار تحریم هاست.

به گزارش این روزنامه ، حفظ توازن بین گشایش دیپلماتیک و انعطاف از یک سو و فشار برای اعمال تحریم های بیشتر از سوی دیگر، یک چالش جدی برای تیم اوباماست. به همین دلیل اوباما به کمک اسرائیل و کنگره در جریان مذاکرات نیاز دارد.

باید گفت  که کنگره و اسرائیل با تهدید به افزایش تحریم ها و استفاده از گزینه نظامی ، نقش پلیس بد را در مذاکرات ایفا می کنند و از این طریق موتور محرکه مذاکرات را روشن نگاه می دارند.  

اما در این بین به قدرت ابتکار بالا، زمانبندی مناسبی و ایجاد توازن صحیح نیز نیاز است. آمریکا توانسته است با تحریم ها، محدودیت های اقتصادی فراوانی برای ایران ایجاد کند. اما باید از اهرم ایجاد شده برای ترغیب تهران به دست کشیدن از برنامه های هسته ای اش استفاده کند.

شاید اوباما نیاز داشته باشد برای چند ماه متوالی پای میز مذاکره بنشیند تا به توافق با ایران برسد. در صورتی که کنگره و اسرائیل نیز در این مدت، عملکرد مناسبی داشته باشند، احتمال مصالحه با ایران زیاد است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: شنبه 4 آبان 1392/ باز انتشار: چهارشنبه 8 آبان 1392