حمام خون در کمین آینده مصر است

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در زیر سی و یکمین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

درباره آینده کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پژوهشگر فعال در یکی از ریشه دارترین مراکز مطالعاتی در امریکا گفت: «بله گفته می شد که کشورهایی که پابرجا می مانند کویت و عمان و یمن هستند. هیچ کس نمی داند و نمی تواند یک نظر جدی و قاطع درباره این موضوع بدهد. از لبنان برایم بگو. آیا شاهد جنگ داخلی جدیدی خواهد بود؟»

جواب دادم: «احتمالا.» پرسید: «چند درصد احتمال وقوع آن وجود دارد؟» جواب دادم: «بسیار بالا است.» پرسید: «یعنی مثلا 80 درصد؟» جواب دادم: «شاید. شاید هم بیشتر.» سپس گفتم: «اعراب و مسلمانان امریکا را ملامت می کنند و مسئولیت جنگ سنی – شیعی که در حال افزایش است را متوجه آن می کنند.» جواب داد: «همیشه دائما همکاری عملی و حیاتی میان سنی و شیعه بوده، و نسبت ازدواج میان آنها دائما در حال افزایش بوده است. چه نتیجه ای به دست آمد؟»

پرسیدم: «چه بر سر محمد مرسی و اخوان المسلمین در مصر خواهد آمد؟» جواب داد: «به نظر من در آخر همه چیز را از دست خواهند داد، آنها به رغم قدرت مردمی شان بلد نیستند که با دیگران کار کنند شاید هم نمی خواهند. آن چه برایشان اهمیت دارد، فقط طرح خودشان است. با وزیر آموزش و پرورش سابق مصر ]در دوران مرسی[ درباره یک طرح مشخصی صحبت شد. بعد از مدتی درباره سرنوشت خود پرسید و سپس گفت که با 150 مدرسه شریعت اسلام توافق امضا کرده است. هیچ چیز عوض نمی شود و عوض نخواهد شد.»

پرسیدم: «آیا لیبرال ها روزی خواستار بازگشت نظامیان به قدرت خواهند شد؟» جواب داد: «آنها الآن هم همین کار را می کنند. به هر حال، انتخابات مجلس مصر به کجا می رسد؟» گفتم: «نمی دانم. آن چه از آن می ترسم این است که مصر وارد یک مرحله ای از آشوب سراسری شود.»

پس از آن به سراغ یکی از دیپلمات های عرب در واشنگتن رفتم و از او پرسیدم: «امریکایی ها اخوان المسلمین مصر را چگونه می بینند.» و اشاره کردم که من از وقتی که به امریکا رسیده ام شنیده ام که به آنها انتقاد دارند ولی در آخر نسبت به آنها تسامح می کنند؟ جواب داد: «تسامح نسبت به کاری که می کنند؟ همیشه در امریکا دو نظر در قبال اخوان المسلمین مصر وجود داشت. حتی قبل از این که مبارک سقوط کند. در آن موقع برخی افراد در کاخ سفید در واشنگتن بر ضروت حمایت از حکومت حاکم (حکومت حسنی مبارک) و کمک به آن برای تحقق بعضی اصلاحات تاکید داشتند. اما بعضی دیگر می گفتند که این نظام فاسد است و مصلحتی در همکاری با اخوان المسلمین وجود دارد که قدرت را در مصر به تنهایی به دست نگیرند بلکه از طریق کمک به گروه های دیگر به قدرت برسند. یکی از دلایل مواضع گروه دیگر این بود که آنها گمان می کردند که نیروهای دیگر که گفته می شود لیبرال ها هستند، سازمان دهی ندارند و نمی توانند کار گروهی منظمی را انجام دهند. انقلاب آغاز شد و مبارک سرنگون شد. و مرسی از طریق انتخابات بر کرسی ریاست جمهوری نشست. و اسلام گرایان اعم از اخوانی ها و سلفی ها و دیگر جریان های مشابه آنها آرای واقعا بالایی را در انتخابات مجلس به دست آوردند و توانستند کرسی های نمایندگی قابل توجهی را به دست آورند. با علم بر این که آنها نمی توانستند این نسبت و عدد بالا را در آینده تحت هر شرایطی به دست آورند و اوضاعشان را بهبود بخشند. ارتباطات میان امریکا و اخوانی ها قبل از انقلاب به چند سال برقرار شده بود. مرسی به ریاست جمهوری رسید و قطعا اشتباهاتی بسیاری هم مرتکب شد. اما امریکایی ها همچنان معتقدند که قمار بر روی آنها ممکن به دلیل نبود جریانی مقابلشان ممکن است. مصر کشور نهادها است و همین هم باقی خواهد ماند. مصر بی ثبات خواهد ماند، شاید در آینده آشوب سراسر مصر را بگیرد. شاید هم حمام خون راه بیفتد. اما نمی توانم به ضرس قاطع این را بگویم. در روزهای انقلاب و میدان التحریر صدها هزار نفر از مردم در خیابان ها بودند. الآن تظاهرات روزانه برگزار می شود، اما شمار شرکت کنندگان آن بین سه یا چهار یا پنج هزار نفر است.»

پرسیدم: آیا انتخابات مجلس در مصر برگزار می شود؟ جواب داد: «انتخابات باید برگزار شود. و مخالفان نیز نباید آن را تحریم کنند. دلیل این که عده ای می گویند آن را تحریم می کنیم برای این است که می ترسند، شکست بخوردند. تحریم یعنی چندپارچگی مخالفان در حالی که می توانند کرسی هایی را در مجلس به دست آورند. همچنین می توانند مانع پیروزی بزرگ برای مخالفانشان شوند. این انتخابات فعلا معلق است. بر اساس قانون جدید می توان یک بار به دادگاه قانون اساسی مراجعه کرد و آن را معلق کرد. گفته می شود که اشتباهات بسیاری بر سر قانون انتخابات وجود دارد که باید تصحیح شوند تا مطابق نص قانون اساسی شود. اصلاحاتی شده اما هنوز به دادگاه قانون اساسی فرستاده نشده در حالی که دعوت به انتخابات انجام شده است. قبلا رئیس جمهور مرسی به آن اعتراض کرد. به دادگاه اداری رفت و اعتراض خود را اعلام کرد، آن جا نیز قانون را دوباره به دادگاه قانون اساسی ارجاع داد. باید قانون انتخابات به دو مساله توجه داشته باشد. اول، آیا صلاحیت تجدید نظر در این قضیه اعتراضی را دارد؟ دوم، تا کجا می توان طرح قانون انتخابات را با قانون اساسی تطبیق داد.» گفتم: «تا آن جا که ارتش مصر خود را از قدرت کنار بکشد.»