تداوم پارادایم آشوب و سیاست بازیگر دیوانه ترامپیستی ایالات متحده

دیپلماسی ایرانی – جهان در حالی سال ۲۰۱۸ میلادی را پشت سر گذاشت که اتفاقات کوچک و بزرگی عرصه بین الملل را تحت‌الشعاع قرار داد. اتفاقاتی که می تواند بسترساز تحولات در سال 2019 شود. در این راستا دیپلماسی ایرانی در گفت وگویی با دکتر مهدی مطهرنیا، آینده پژوه و استاد دانشگاه برای ارزیابی جهان در سال جاری میلادی معتقد است اساسا سال ۲۰۱۸ میلادی با رودیدادها بزرگ و کوچکی که برای جهان رقم زد، بسترسازی تحولاتی در سال آتی میلادی خواهد بود که از حوزه های فناوری و تکنولوژیک تا مناسبات جدید در حوزه اقتصاد جهانی روابط دیپلماتیک و تحولات اجتماعی دنیا را در بر خواهد گرفت. اما در یک نگاه کلی می توان گفت که نوع سیاست‌هایی که دونالد ترامپ با خود به همراه آورد، سال ۲۰۱۷ و به‌خصوص ۲۰۱۸ میلادی را به سال های پر بسامدی برای جهان بدل کرد. 

کارشناس مسائل بین الملل در ادامه اذعان داشت که فارغ از تاثیر گذاری های نگاه ترامپ بر مسائل بین الملل، جهان نیز به واسطه اقتضائات قرن ۲۱ در حال تکاپوست. به خصوص در حوزه فناوری های ارتباطی و جهان شبکه ای می توان عنوان داشت که سال ۲۰۱۹ سال ویژه‌ای برای عرصه فناوری‌های ارتباطی خواهد بود، به ویژه که با از میان رفتن فواصل زمانی، مکانی و زبانی، شرایط برای یک بسیج جهانی در خصوص تحولات جهانی بیشتر و بهتر و شکل خواهد گرفت. لذا جهان در حال گذر از شبکه های اجتماعی به شبکه های فرا اجتماعی و به تبع آن عبور از "جهان شیشه ای" به "گوی بلورین" خواهد بود. 

وی تصریح کرد که در راستای چنین تحول شگرفی در عرصه تکنولوژیک و فناوری ارتباطی به نظر می‌آید که جنبش های اجتماعی جهانی در سال 2019 خود را به صورت فعال تر و فربه تر در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی کشورهای جهانی نشان خواهند داد؛ به گونه ای که این حضور از کشورهای اروپایی مانند فرانسه و جنبش "جلیقه زردها" تا کشورهای پادشاهی و توتالیتر آسیایی و آفریقایی را در بر خواهد گرفت که اکنون نمونه آن در سودان مشاهده می شود.
دکتر مطهرنیا با تاکید بر این که اقتصاد جهانی، ذیل تنش یا جنگ تجاری که به جنگ تعرفه های اقتصادی معروف شده است، در سال جاری میلادی نیز با شدت و ضعف ادامه پیدا خواهد کرد، معتقد بود که در سایه تداوم این تنش و جنگ تعرفه ای می‌توان عنوان داشت که بستر برای رشد و افزایش جاسوسی اقتصادی در سال جاری میلادی میان قدرت های جهانی شکل خواهد گرفت.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: "یکی از مهم ترین مولفه های اقتصاد جهانی به قیمت جهانی نفت و حامل های انرژی باز می گردد. لذا این شرایط در سال جدید میلادی کشورها بر آن خواهند داشت تا یک ثبات نسبی را در بازار جهانی نفت ایجاد کنند. اما به نظر می آید که ایالات متحده آمریکا برنامه جدی برای ایجاد یک فضای معنادار در قیمت جهانی نفت برای ضربه زدن به کشورهای رقیب خود در جهان مانند ایران و روسیه را خواهد داشت. از این رو انتظار می‌رود که شرایط برای قیمت‌گذاری جهانی نفت با یک فضای مبهمی از روبه رو باشد. اگر چه که این تلاش ها از خیلی قبل تر و در سال گذشته میلادی از سوی واشنگتن با همراهی ریاض، ابوظبی و نیز نیم نگاه مسکو به افزایش تولید، فضا را برای قوی تر کردن ضربه تحریمی آمریکا ضد ایران در خصوص فشار بر تهران برای عدم فروش نفت مهیا کرده است، ولی به نظر می آید که دامنه این تلاش ها در سال 2019 بیشتر و بیشتر خواهد شد."

او افزود: "شرایط جهان از بُعد و منظر سیاسی به دلیل تنش های ایالات متحده آمریکا از یک سو با چین و از سوی دیگر با روسیه و در سطحی کمرنگ‌تر با اتحادیه اروپا سبب خواهد شد مناسبات به مرزهای پررنگ‌تری از تنش کشیده شود، لذا امکان دارد که در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ که دو سال پایانی زمام داری دونالد ترامپ است، شرایط برای گذار از یک نظم جهانی را در مناسبات بین المللی شاهد باشیم. یعنی ایالات متحده آمریکا برای تعیین تکلیف نظم نوین جهانی بر اساس سناریوی نظم تک چند قطب گرایی در جهان بعد از ۲۰۲۰ بستر را برای افزایش نفوذ خود شکل دهد و این نکته مهم ترین وظیفه ترامپ در این دو سال منتهی به آغاز دهه سوم قرن 21 ام میلادی است. پس به نظر می‌رسد که ایالات متحده آمریکا هم چنان در سال ۲۰۱۹ به دنبال اجرای کردن پارادایم آشوب و سیاست بازیگر دیوانه با نگاه ترامپیستی باشد، از این منظر اگرچه امکان دارد مناسبات جهانی به واسطه رفتارهای ایالات متحده آمریکا دچار ابهام و پیچیدگی های بسیار جدی شود، اما بستر برای یک تحول جدی در سال جاری شکل خواهد گرفت. از طرف دیگر اگر این فرایند به خوبی طی شود در واقع زمینه‌های ایجاد یک نظم نوین جهانی شکل نگیرد، امکان احتمال برخورد شدیدتر میانه قدرت های جهانی و پررنگ شدن تنش های نیابتی در اقصی نقاط جهان وجود خواهد داشت. از این جهت ما شاهد فضای نامطلوب تری در روابط بین الملل خواهیم بود".