معاهده AUKUS و دشمنی صریح با ایران و چین

نویسنده: جلبیر الأشقر

دیپلماسی ایرانی: به باور زبیگنیو برژینسکی یکی از خطرناکترین تحولات احتمالی در آینده برای آمریکا ظهور ائتلاف چین – روسیه – ایران است که در صورت اراده چین می‌تواند شکل بگیرد. وی به نخبگان آمریکا هشدار داد احساسات ملی گرایانه چین را تحریک نکنند و ایران را جذب کنند و به سمت میانه روی سوق دهند. در حالی که به باور او روسیه همیشه دشمن آمریکا باقی خواهد ماند.

دولت های آمریکا نیز رویکردی را اتخاذ کردند که رئوس کلی آن با نصحیت‌های برژینسکی در انسجام بود. اوج این رویکرد در دوره باراک اوباما بود که چرخش به سمت آسیا و توافق با ایران دو رکن اصلی سیاست خارجی او بود. اما این چرخش در دوره دونالد ترامپ برعکس بود. به این ترتیب که او سیاستی خصمانه در قبال ایران و چین اتخاذ کرد و با ساده لوحی باور داشت که می‌تواند روسیه را جذب کند.

بیشتر دولت ها امید داشتند که دوره ترامپ تنها یک دوره استثنایی در روند سیاست خارجی آمریکا باشد و پس از خروج او از کاخ سفید واشنگتن به رویکرد همیشگی خود بازگردد. اما جو بایدن کسانی را ناامید کرد که آرزو داشتند او آمریکا را به رویکرد اوباما بازگرداند. بایدن تا کنون عملا در پرونده‌های مختلف در راستای خط و مشی ترامپ حرکت کرده است. در اینجا ما شاهد مرحله جدید و مهمی در این روند هستیم. روندی که نزدیک است همه هرگونه امیدی به بازگشت آمریکا به سیاست الهام گرفته از نصحیت برژینسکی را از دست دهند. این مرحله جدید طبیعتا اعلام برپایی ائتلاف سه جانبه به نام «آکوس» میان آمریکا، انگلیس و استرالیاست که در بردارنده مجهز کردن استرالیا به زیردریایی‌های هسته‌ای است. در این راستا رسانه‌ها روی خشم پاریس نسبت به آمریکا تمرکز کردند. تصمیم یکجانبه برای خروج سریع آمریکا از افغانستان نیز در این میان خشم اروپایی ها را بیشتر کرد.

اما خطرناک ترین واکنش نسبت به برپایی ائتلاف آکوس از سوی چین صورت گرفت که باور دارد این ائتلاف علیه این کشور است و مجهز کردن استرالیا را نوعی نقض معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای می‌داند؛ یعنی همان معاهده‌ای که واشنگتن تلاش می‌کند پایبندی شدید به آن را بر ایران تحمیل کند. پایبندی که فراتر از الزامات معمول است.

پاسخ چین پذیرش عضویت کامل ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای بود. مسئله قابل توجه این است که ایران بیست سال بود که تمایل خود را برای دستیابی به عضویت کامل در این سازمان ابراز کرده بود و تنها زمانی چراغ سبز آن را دریافت کرد که شخصیتی منتسب به جناح محافظه کار تندرو ریاست جمهوری  آن را برعهده گرفت.

درست است که سازمان همکاری‌های شانگهای هم ردیف ائتلاف ناتو نیست بلکه به سازمان امنیت و همکاری اروپا نزدیک تر است؛ اما گشودن درهای آن به روی عضویت ایران در این زمان به خصوص آشکارا در چارچوب پاسخ چین به برپایی ائتلاف آکوس به عنوان مرحله جدیدی از روند دشمنی آمریکا علیه پکن قرار می‌گیرد و از آنجا که این اقدام پس از امضای توافقنامه شراکت راهبردی گسترده میان چین و ایران صورت می‌گیرد، نسبت به گام‌های بیشتر در راستای نزدیکی میان پکن و چین در پاسخ به مواضع دولت بایدن هشدار می‌دهد.

اینگونه آنچه برژینسکی نسبت به آن بیست و پنج سال پیش هشدار داد، در حال محقق شدن است.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11