ترکیه، دروازه اصلی روسیه برای دور زدن تحریم‌ها

نویسنده: آندرس مورنزا Andres mourenza

دیپلماسی ایرانی: تحریم‌های اعمال شده از طرف غرب به جای انزوای اقتصادی روسیه، برای ترکیه تبدیل به فرصت شده است.

در شرایط اوضاع بسیار شکننده اقتصادی در ترکیه که نرخ تورم به ۸۰% رسیده است (محاسبات غیر رسمی حاکی از دو برابر بودن رقم مزبور است) و در شرایط سقوط ارزش لیر ترکیه که این کشور بشدت نیازمند جریان پولی تازه ای شده، پوتین ترکیه را معبری برای ایجاد خلل در معماری تحریم ها یافته و روسیه به تداوم تأمین کالاهای مورد نیاز خود و لوازم یدکی ساخت اروپا از مسیر ترکیه قادر شده است. ترکیه در پی دستیابی به منابع مالی و روسیه دنبال دور زدن تحریم ها از مسیر ترکیه است.

ترکیه تنها کشور عضو ناتو است که از تحریم ها علیه روسیه حمایت نکرده، هر چند تنگه های خود را بر عبور و مرور کشتی های جنگی روسی بسته و اوکراین را به پهپاد‌های ترکی مسلح کرده است.

طی ۳ ماه اخیر شاهد فعالیت های اقتصادی زیادی در ترکیه بوده ایم؛ فعالیت‌هایی که به مراتب بیشتر از تقاضا در ترکیه بوده چون نهادها و زیرساخت های تجارت با روسیه به منظور دور زدن تحریم ها در حال پایه ریزی بوده است. 

پنج بانک در ترکیه قبلاً شروع به کار کردن با سامانه پرداخت روسی موسوم به «میر» کرده اند؛ سامانه پرداختی که مورد نیاز گردشگران روسی برای پرداختهایشان در ترکیه از راهی غیر از سامانه‌های عابربانک «ویزا» است. یک تراکنش مالی دیگر میان روسیه و ترکیه پرداخت روبل از طرف ترکیه برای خرید گاز از روسیه بوده است. با افزایش تقاضای روبل از جانب دولت ترکیه، ارزش روبل در ترکیه رو به افزایش است. 

روزانه بیش از ۱۲۰ پرواز از شهرهای گوناگون روسیه در فرودگاه‌های ترکیه به زمین می نشیند، پروازهایی که اغلب پُر از مسافر هستند. در هفت ماه اول سال جاری ۲/۲ میلیون نفر تبعه روس وارد ترکیه شده اند. روس هایی که مجوز اقامت در ترکیه گرفته‌اند از رقم حدود ۷۰ هزار نفر پیش از جنگ اوکراین به رقمی بالاتر از ۱۰۵ هزار نفر رسیده است. روس های مقیم ترکیه نقشی اساسی در واسطه گری تأمین کالا میان اروپا و بازار روسیه ایفا می کنند. ۶۰۱ شرکت با سرمایه روس‌ها در ترکیه دائر شده است و بیشتر از یکصد شرکت در حوزه های فنآوری و ارتباطات فعالیت می‌کنند. غالب این شرکت های نوپا مشغول صادرات و واردات محصولات فنآوری، ماشین آلات و لوازم یدکی دارای کاربری های دوگانه نظامی و غیرنظامی هستند. فقط حدود نیمی از این شرکت‌ها نزد اتاق بازرگانی ترکیه ثبت شده اند و در نتیجه آماری از میزان دقیق صادرات و واردات میان ترکیه و روسیه وجود ندارد.

ترکیه اتصالات بسیار مناسب هوائی و دریایی با روسیه دارد و مراکز حساس و کلیدی روسیه (در مقایسه با دیگر کشورهایی مثل چین و امارات که مسیرهای دور زدن تحریم علیه روسیه هستند) به ترکیه نزدیکتر هستند.

صادرات ترکیه به روسیه در فاصله زمانی ماه های مه تا ژوئیه بالغ بر ۲ میلیارد یورو شده است یعنی ۳۷% بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته. برخی معتقدند میزان مبادله کالا میان ترکیه و روسیه رقمی به مراتب بیشتر از اینهاست و بسیاری از ارقام بخاطر تجارت چمدانی میان دو کشور جائی ثبت نمی شود. طبق ارزیابی بانک مرکزی ترکیه رقم تجارت چمدانی میان دو کشور که جایی ثبت نمی شود بالغ بر ۲ میلیارد یورو طی ۶ ماه اخیر می شود. ارقام خریداری های مستقیم اتباع روسی در ترکیه هنوز در آمارهای اخیرالذکر لحاظ نشده است.

معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در ماه ژوئن برای بحث با دولت ترکیه پیرامون تلاش های دور زدن تحریم ها علیه روسیه از ترکیه به این کشور سفر کرده و اخیراً هم نامه شدیداللحنی به دوائر حکومتی در ترکیه فرستاده و در آن هشدار داده است هر کسی به روسیه در دور زدن تحریمها کمک کند از ارتباط با سامانه مالی آمریکا محروم خواهد شد. در این نامه آمده است: «هشدار می دهیم که برقراری هرگونه رابطه با افراد و ارگان‌های تحت تحریم در روسیه می تواند منجر به تحریم مالی هر نهاد و شرکت‌ مرتبط با موضوعات تحت تحریم در روسیه شود».

منبع: الپائیس – یک حرف از هزاران / ترجمه: سید قاسم ذاکری