تحلیل روانشناختی دونالد ترامپ

نویسنده: آرش رضایی 

دیپلماسی ایرانی: ویژگی‌های اختلال شخصیت خودشیفته ((Narcissistic Personality Disorder- NPD بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5) ) و مشاهدات روانشناختی شامل مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری و فکری است که به طور مداوم در فرد ظاهر می‌شوند. این ویژگی‌ها معمولاً در بزرگسالی آشکار می‌شوند و در موقعیت‌های مختلف زندگی تأثیر می‌گذارند. 

هفت ویژگی‌ اصلی خودشیفتگی بدین شرح است: خودبزرگ‌بینی (Grandiosity) احساس مبالغه‌آمیز از اهمیت خود، مانند باور به اینکه فرد خاص، منحصربه‌فرد یا برتر از دیگران است. بزرگ‌نمایی دستاوردها یا استعدادها بدون شواهد متناسب. نیاز شدید به تحسین (Need for Admiration) تمایل مداوم به دریافت توجه، ستایش و تأیید از دیگران. حساسیت بیش از حد به عدم توجه یا تحسین. عدم همدلی (Lack of Empathy) ناتوانی یا عدم تمایل به درک یا اهمیت دادن به احساسات و نیازهای دیگران. تمرکز بیش از حد بر نیازها و خواسته‌های خود. احساس استحقاق (Sense of Entitlement) انتظار دریافت رفتار ویژه یا امتیازات بدون دلیل منطقی. باور به اینکه دیگران باید خواسته‌هایشان را برآورده کنند. رفتارهای خودمحور یا مغرورانه (Arrogant or Haughty Behaviors) نمایش رفتارهای متکبرانه، تحقیر دیگران یا نشان دادن برتری. استفاده از دیگران برای رسیدن به اهداف شخصی. بهره‌کشی از دیگران (Exploitative Behavior) استفاده از روابط برای منافع شخصی بدون توجه به تأثیر آن بر دیگران. حساسیت به انتقاد (sensitivity to criticism) واکنش شدید به انتقاد یا شکست، که ممکن است به خشم، شرم یا تحقیر دیگران منجر شود. 

خودشیفتگی در یک طیف قرار دارد؛ از ویژگی‌های خفیف (که ممکن است در افراد سالم هم دیده شود) تا اختلال شدید که به روابط و عملکرد فرد آسیب می‌زند. ضمنا برخی رفتارهای خودشیفته ممکن است در فرهنگ‌هایی که بر فردگرایی یا موفقیت شخصی تأکید دارند، به اشتباه عادی تلقی شوند. 

تعریف "دیوانگی" از منظر روانشناختی در روانشناسی و روانپزشکی، "دیوانگی" اصطلاحی غیرعلمی و منسوخ است که معمولاً برای توصیف اختلالات روانی شدید مانند روان‌پریشی (مانند اسکیزوفرنی) یا رفتارهایی که کاملاً از واقعیت جدا هستند، به کار می‌رفت. 

امروزه متخصصان از اصطلاحات دقیق‌تری مانند اختلالات شخصیتی، اختلالات خلقی یا اختلالات روان‌پریشی استفاده می‌کنند. برای ارزیابی اینکه آیا فردی مانند ترامپ "دیوانه" است یا خیر، باید رفتارهای او را با معیارهای تشخیصی استاندارد، مانند راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی  (DSM-5)، مقایسه کنیم. تحلیل روانشناختی دونالد ترامپ روانشناسان و روانپزشکانی که از راه دور (بدون معاینه مستقیم) به تحلیل شخصیت ترامپ پرداخته‌اند، اغلب به ویژگی‌هایی اشاره کرده‌اند که ممکن است با برخی اختلالات شخصیتی، به‌ویژه اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic Personality Disorder – NPD)، همخوانی داشته باشد. 

با این حال، تشخیص دقیق نیازمند ارزیابی حضوری توسط متخصص است و تحلیل‌های از راه دور صرفاً فرضیه هستند. در ادامه، به برخی ویژگی‌های کلیدی شخصیت ترامپ که در تحلیل‌های روانشناختی مطرح شده‌اند، اشاره می‌کنم: خودشیفتگی (Narcissism) بسیاری از روانشناسان، مانند دکتر جان گارتنر، معتقدند که ترامپ ویژگی‌های بارز خودشیفتگی را نشان می‌دهد، از جمله نیاز شدید به تحسین، خودبزرگ‌بینی، حساسیت به انتقاد و عدم همدلی عمیق با دیگران. او اغلب خود را به‌عنوان "بهترین" در زمینه‌های مختلف توصیف می‌کند و تمایل دارد موفقیت‌هایش را بزرگ‌نمایی کند. این ویژگی‌ها ممکن است با معیارهای اختلال شخصیت خودشیفته همخوانی داشته باشند، اما خودشیفتگی لزوماً به معنای "دیوانگی" نیست. 

افراد خودشیفته می‌توانند کاملاً منطقی و کارآمد باشند، به‌ویژه در موقعیت‌هایی که اعتمادبه‌نفس و کاریزما به موفقیت کمک می‌کند. 

رفتارهای تکانشی و غیرقابل پیش‌بینی: 

تصمیم‌گیری‌های ناگهانی (مانند برخی سیاست‌های خارجی یا توییت‌های جنجالی) و واکنش‌های سریع به انتقادات، گاهی او را غیرقابل پیش‌بینی نشان داده است. این رفتارها ممکن است به‌عنوان تکانشگری ( impulsivity) تفسیر شوند، اما لزوماً نشانه اختلال روانی شدید نیستند. برخی معتقدند این رفتارها استراتژی‌ای برای جلب توجه رسانه‌ها و حفظ پایگاه حامیانش بوده است. 

کنترل یا عدم کنترل: 

با وجود رفتارهای جنجالی، ترامپ توانسته است کارزارهای انتخاباتی موفق، کسب‌وکارهای گسترده و حضور رسانه‌ای قوی را مدیریت کند. این نشان‌دهنده سطحی از کنترل و توانایی استراتژیک است. اگر منظور از "دیوانه کنترل‌شده" فردی است که رفتارهای غیرمعمول یا غیرمتعارف دارد اما همچنان قادر به مدیریت زندگی و مسئولیت‌هایش است، می‌توان گفت که ترامپ در این دسته قرار می‌گیرد. او در موقعیت‌های پیچیده سیاسی و اقتصادی نشان داده که می‌تواند تصمیم‌گیری‌های هدفمند انجام دهد، حتی اگر این تصمیم‌ها بحث‌برانگیز باشند. 

سلامت روان و واقعیت‌سنجی: 

برخی ادعاها یا اظهارات نادرست مانند ادعاهای مکرر درباره تقلب در انتخابات 2020 باعث شده که منتقدان او را به جدایی از واقعیت متهم کنند. با این حال، هیچ مدرک معتبری مبنی بر روان‌پریشی (مانند توهم یا هذیان‌های شدید) در مورد او وجود ندارد. اظهارات نادرست یا اغراق‌آمیز ممکن است به‌جای اختلال روانی، نتیجه استراتژی سیاسی، خودشیفتگی یا تلاش برای شکل‌دهی به روایت رسانه‌ای باشد. 

آیا ترامپ "دیوانه" است؟ 

از منظر روانشناختی، هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که نشان دهد دونالد ترامپ دچار اختلال روانی شدیدی مانند روان‌پریشی است که او را "دیوانه" نشان دهد. رفتارهای او، هرچند غیرمتعارف و جنجالی، در چارچوب الگوهای شخصیتی قابل توضیح هستند و با موفقیت‌هایش در سیاست و کسب‌وکار ناسازگار نیستند. اگر منظور از "دیوانه کنترل‌شده" فردی با ویژگی‌های شخصیتی برجسته (مانند خودشیفتگی یا تکانشگری) است که همچنان قادر به عملکرد مؤثر است، این توصیف تا حدی می‌تواند با رفتارهای مشاهده‌شده او همخوانی داشته باشد. ملاحظات اخلاقی و محدودیت‌ها انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) طبق اصل "قانون گلدواتر"، تشخیص روانشناختی از راه دور را غیراخلاقی می‌داند، زیرا بدون ارزیابی مستقیم نمی‌توان تشخیص قطعی داد. 

بنابراین، تحلیل‌های بالا صرفاً بر اساس مشاهدات عمومی و گزارش‌های موجود هستند. تحلیل‌های روانشناختی ترامپ اغلب تحت تأثیر دیدگاه‌های سیاسی تحلیلگران قرار می‌گیرند. حامیان او رفتارهایش را به‌عنوان نشانه‌ای از جسارت و اصالت می‌بینند، در حالی که منتقدان آن‌ها را نشانه‌ای از بی‌ثباتی می‌دانند. 

جمع‌بندی 

دونالد ترامپ احتمالاً از منظر روانشناختی فردی با ویژگی‌های شخصیتی قوی، به‌ویژه خودشیفتگی، است که رفتارهایش گاهی غیرمتعارف یا جنجالی به نظر می‌رسد. با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر "دیوانگی" به معنای اختلال روانی شدید وجود ندارد. او نشان داده که قادر به مدیریت موقعیت‌های پیچیده است، که این موضوع با ایده "دیوانه کنترل‌شده" تا حدی سازگار است. 

با توجه به تحلیل روانشناختی ارائه‌شده و شواهد موجود، دونالد ترامپ بیشتر ویژگی‌های یک فرد خودشیفته را نشان می‌دهد تا یک "دیوانه کنترل‌شده". رفتارهای او، مانند خودبزرگ‌بینی، نیاز به تحسین، و حساسیت به انتقاد، با معیارهای اختلال شخصیت خودشیفته همخوانی دارد، او با موفقیت‌های سیاسی و تجاری‌اش نشان داده که توانایی کنترل و مدیریت استراتژیک دارد، هرچند رفتارهایش اغلب جنجالی و غیرمتعارف است. بنابراین، برچسب "خودشیفته" دقیق‌تر از "دیوانه کنترل‌شده" به نظر می‌رسد.