کارشناسان آژانس در سوريه، باید به چه چیز پاسخ داد؟
کارشناسان ارشد اتمى سازمان ملل 22 ژوئن برای یک سفر سه روزه وارد سوریه شدند تا از مجموعه‌اى که گفته میشود تاسيسات اتمى سوریه بوده، دیدن کنند. این مرکز که به نام مجموعه الکبیر معروف شده همان جایی است که اسرائیل سال گذشته میلادی بمباران کرد.
اولى هاينونن معاون رييس آژانس بين‌المللى انرژى اتمى (IAEA) رهبرى اين تيم را برعهده دارد. قرار است این گروه یافتههای خود را در نشست آينده آژانس در ماه سپتامبر ارائه دهد.
ايالات متحده بر اساس مدارک تصويرى و اطلاعاتى که به کمک اسرائیلیها جمعآوری شده، مدعی است که در اين مکان سوریه تلاش داشته به کمک کره شمالى تاسیسات هستهای راهاندازی کند.
مقامهای آمريکايى مدعی هستند، راکتور و ساختمانى که در این مکان ساخته شده، طراحى مشابه راکتور کره شمالى در يانگ‌بيون که پلوتونيوم توليد مى‌کند، داشته است.
این پایگاه سال گذشته میلادی توسط جنگندههای اسرائیلی به طور کامل بمباران و منهدم شد. اسرائیل مدعی است، قبل از انجام عملیات نظامی علیه تاسیسات هستهای سوریه چتربازان خود را به منطقه الکبر که در نزدیکی شهر الدروز که به رود فرات بسیار نزدیک است، فرستاده بوده و آنها بطور کامل از آن منطقه عکس و فیلم تهیه کردهاند.
این اسناد پس از تهیه تحویل مقامهای سیآیای نیز شد که به نمایندگان کنگره آمریکا نیز ارائه شد. در این فیلمها و عکسها ساختمانی نشان داده میشود که لولههای پرپیچ و خم آب از دیوارههای ساختمان عبور کردهاند و در درون ساختمان کارکنان کره شمالی به همراه تعدادی نظامی سوری مشغول بحث و گفت و گو هستند.
به ادعای مقامهای اسرائیلی، این افراد پس از تهیه فیلم و عکس فورا منطقه را ترک کرده و به خاک اسرائیل باز گشتهاند.
سوريه اين اتهامها را رد میکند و میگوید، الکبر يک ساختمان نظامى بى‌استفاده بوده است. اما با این حال دمشق از تحقيقات سازمان انرژی هستهای استقبال کرده اما تاکید میکند، اين تحقيقات تنها به مجموعه الکبر محدود میشود.
پیش از این سوریه در پذیرش نمایندگان سازمان انرژی اتمی تردید داشت و میگفت: لزومی نمیبیند درباره چیزی که وجود نداشته مورد بازجویی قرار گیرد. اما به نظر میرسد در نهایت مجبور شده به خواسته مجامع بینالمللی تن دهد.
ديپلمات‌هاى نزديک به IAEA اعلام کردهاند، فرستادگان این سازمان مایل هستند دو يا سه تاسيسات ديگر را نیز بازدید کنند. اما سوریه تا کنون با درخواست آنها موافقت نکرده است.
در همین رابطه بشار اسد رييس‌جمهوری سوريه که به هند سفر کرده بود و روز جمعه 20 ژوئن به همراه هیات بلندپایهای به سفر خود خاتمه داد در گفت و گو با روزنامه هندو چاپ دهلی نو در همین رابطه گفت: «سوريه خود تيم IAEA را دعوت کرده که به سوریه بیایند. ما با آژانس همکارى خواهیم کرد و هیچ پنهانکاریای نداریم. الکبر تاسیساتی نظامی است و کاربرد هستهای نداشته است.»
بشار اسد درباره مدارک آمريکاییهای علیه سوریه که مدعی هستند، سوریه در منطقه الکبر تاسیسات هستهای راه انداخته است، گفت: «این مدارک صددرصد جعلى است و بخشى از عمليات فشار به دمشق محسوب مى‌شود. آنها عکسهایی از حضور کرهایها در سوریه ارائه میدهند. خب این طبیعی است ما با کره شمالی روابط بسیار خوبی داریم. ما خودمان از آنها رسما استقبال کردیم که به کشورمان بیایند.»
وی همچنین واشنگتن را به ایجاد نفاق و تفرقه در سوریه متهم کرد و گفت: «بیشتر کشورها میدانند مشکل ایالات متحده آمریکا با سوریه چیست. آنها به دنبال این هستند که در سوریه نفاق و جدایی بوجود آورند و ما را در تنگنای سیاسی قرار دهند. این حقیقتی است.»
شایان به ذکر است که هیات همراه بشار اسد هنوز به دمشق باز نگشته است.
محمد البرادعى مديرکل آژانس بين‌المللى انرژى اتمى نیز از دمشق خواسته است با بازرسان اين آژانس همکارى کند.
با اين حال وى در مصاحبه با شبکه العربيه پيش از اين ديدار اظهار داشت، هيچ مدرکى دال بر خطاى هسته‌اى سوريه وجود ندارد.
اما تام کيسى سخنگوى معاون وزير امور خارجه آمريکا روز سه‌شنبه گفت: «واقعيت اين است که مدارک کاملا قوى در خصوص آنچه سوريه انجام مى‌داد، وجود دارد.»
در همین حال هفتهنامه آلمانی دیر اشپیگل نوشته است که دمشق و پیونگیانگ با ساخت این رآکتور تلاش داشتند از طریق آن به ایران کمک هستهای کنند.
این مجله به نقل از گزارش سازمان امنیت آلمان آورده است که بر اساس سند محرمانهای که به دست این سازمان رسیده بشار اسد رئیس جمهوری سوریه اکنون در فکر آن است که حمایتهای خود از فعالیتهای هستهای ایران را قطع کند.
مجله اشپیگل همچنین به نقل از یکی از مقامهای عالیرتبه در سازمان امنیت آلمان که نخواست نامش فاش شود، آورده است که قرار بوده پایگاه هستهای الکبر که توسط جنگندههای اسرائیلی در سال گذشته میلادی منهدم شد، پروژه نظامی مشترکی میان سوریه، کره شمالی باشد که در نهایت به اهداف نظامی برسد.
این مجله در ادامه میافزاید، قرار بوده است که پیونگیانگ دانشمندان هستهای ایران را آموزش دهد تا با برنامههای هستهای خود را در این مکان به انجام برسانند.
به گفته اشپیگل فعالیت بر روی این پروژه در سفر محمود احمدینژاد رئیس جمهوری ایران در سفر به سوریه در سال 2006 با بشار اسد رئیس جمهوری آن کشور توافق شده بوده و پس از آن آغاز پروژه کلید خورده است.
تا کنون نه دولت سوریه و نه دولت ایران در برابر این اظهارات مجله اشپیگل واکنش نشان ندادهاند. اما با این حال اعلام چنین خبری همزمان با آمدن نمایندگان سازمان انرژی هستهای به سوریه عجیب به نظر میرسد.
اشپیگل در ادامه به نقل از منابع موثق خود میافزاید، سه کشور مزبور یعنی ایران، سوریه و کره شمالی همچنین تلاش داشتند در ساخت سلاحهای شیمیایی نیز فعالیت کنند. دلیلی که این مجله برای ادعای خود میآورد، این است که در جولای سال 2007 در مرکز تولید مواد شیمایی در نزدیکی حلب در شمال سوریه انفجاری رخ داد که در پی آن 15 نظامی سوری، 12 مهندس ایرانی و سه تبعه کره شمالی کشته شدند. موضوعی که تا کنون از سوی هیچ کدام از منابع سوری، ایرانی و کرهای اعلام نشده است.
حال پس از 10 ماه که اسرائیل پایگاه الکبر را بمباران کرده، اکنون نمایندگان سازمان انرژی هستهای به سوریه آمدهاند تا درباره جزئیات این پایگاه تحقیقاتی انجام دهند.
نکتهای که در این میان نمیتوان به راحتی از کنارش گذشت، این است که روز جمعه 20 ژوئن روزنامه نیویورک تایمز گزارش داد، اسرائیل در ابتدای ماه ژوئن مانور نظامی مشترک با یونان انجام داد که در آن بیش از یکصد فروند جنگنده اسرائیلی عملیات سوخترسانی برای مسافتهای در حدود 1500 کیلومتر را آزمودند.
همزمان با اعلام این خبر محمد البرادعى مديرکل آژانس بين‌المللى انرژى اتمى در گفت و گو با شبکه العربیه هشدار داد، هر گونه حمله نظامی به ایران منطقه را به لهیب آتش تبدیل خواهد کرد و در صورت وقوع چنین اتفاقی من فورا از سمتم استعفا خواهم داد.
دو روز پس از آن کارشناسان آژانس به سوریه سفر میکنند و یک روز قبل از آن گزارش روزنامه اشپیگل منتشر میشود. به راستی همزمانی این وقایع به چه معناست؟
نظر شما :