مانور در برابر مانور

رو در رویی ایران و آمریکا به رغم پالس­های مثبتی که از سوی دو طرف شنیده می­شد، همچنان روند نگران­کننده­ای را سپری می­کند. آمریکایی­ها دائما ایران را تهدید نظامی می­کنند و تلاش دارند غرب را به طور کامل علیه ایران بشورانند، ایران نیز دائما تاکید می­کند که آمریکا توانایی لازم برای حمله به ایران را ندارد و در همین حال تهدید می­کند از امکانات لازم برای رو در رویی با تهدیدهای غرب بهره می­برد.

یکی از تهدیدهایی که به تازگی از سوی ایران چند بار در فاصله­های زمانی کوتاه تکرار شده، بستن تنگه هرمز در صورت هر گونه حمله نظامی علیه آن است.

سردار سرلشکر سيد حسن فيروزآبادى رئيس ستاد کل نيروهاى مسلح اعلام کرد، همه کشورها بايد توجه داشته باشند که چنانچه منافع ايران در تنگه هرمز ناديده گرفته شود بديهى است ما نيز اجازه استفاده به ديگران از آن را نخواهيم داد.

مقام­های ارشد ایرانی پیش از این نیز چند بار تهدید کرده بودند، در صورتی که به منافع ایران حمله شود، به بستن تنگه هرمز دست خواهند زد.

مانورهای نظامی در تنگه 115 متری

تنگه هرمز یکی از تنگ­ترین تنگه­های دریایی جهان است. این تنگه که عرض آن در تنگ­ترین حالت به 115 متر می­رسد، شریان اقتصادی و انرژی جهان است. نفت و گاز حداقل 40 درصد انرژی مصرفی جهان از این تنگه که توسط ایران نظارت و کنترل می­شود، عبور می­کند. از این رو هر گونه خللی در آن به معنای فلج شدن اقتصاد جهان، افزایش شدید قیمت نفت و تعلیق فعالیت­های بسیاری از کارخانه­ها، مراکز تولیدی و واحدهای صنعتی جهان است که انرژی محرکه خود را از این منطقه تامین می­کنند.

به همین دلیل است که ایالات متحد آمریکا که از بیشترین منافع در میان کشورهای غیر بومی منطقه در آب­های خلیج فارس برخوردار است به مواضع ایران واکنش نشان داد و اعلام کرد، به ایران اجازه نمی­دهد که اقدامی برای بستن تنگه هرمز انجام دهد.

کوين جى کاسگريف فرمانده ناوگان پنجم نيروى دريايى آمريکا ضمن اعلام این موضع در این باره گفت: «آمريکا و متحدين آن در خليج فارس به اين نتيجه رسيده‌اند که بستن تنگه هرمز براى کشورهاى غربى بسيار سنگين تمام خواهد شد، بنابراين ايران نباید دست به چنین کاری بزند.»

وی در ادامه افزود: «اگر ايران بخواهد اين تنگه را ببندد کشورهاى غربى از 40 درصد نفت دنيا محروم خواهند شد که این امر تهدیدی جدذی براى امنيت اقتصادى غرب به حساب مى‌آيد.»

بلافاصله پس از آن منابع خبری گزارش دادند، ایالات متحده آمریکا قصد دارد به‌ زودى مانورى را در خليج‌فارس برگزار کند. قرار است در این مانور دو ناو بریتانیایی و یک ناو بحرینی نیز شرکت کنند. هدف از انجام این مانور رویارویی با هر گونه احتمالی برای بسته شدن تنگه هرمز اعلام شده است.

پیتر هدسون ژنرال نیروی دریایی امریکا در ناوگان پنجم آمریکا در این باره گفت: «هدف از برگزاری این مانور حمایت از زیر ساخت­های دریایی از قبیل تاسیسات نفت و گاز است.»

در همین راستا سپاه نیز اعلام کرد، مانور نظامی را در سواحل خلیج فارس برگزار می­کند. این رزمايش که نام پيامبر اعظم (ص) 3 را بر خود دارد، توسط يگانهاى موشکى نيروى هوايى و واحدهاى شناورى نيروى دريايى سپاه انجام می­شود.

هدف از برگزاری این مانور ارتقاء توان رزم يگان­هاى موشکى و واحدهاى شناورى اعلام شده است. اخبار دقیقی درباره محل برگزاری این مانور اعلام نشده اما ظاهرا در پاسخ به مانور نظامی است که آمریکا اعلام کرده به زودی در آب­های خلیج فارس برگزار می­کند.

در همین حال منابع خبری مصری اعلام کردند، دستگاه‌هاى امنيتى ويژه کشورهاى حوزه خليج فارس در راستاى انجام طرح مشترک کشورهاى حوزه خليج فارس براى رويارويى با تحولات اخير از جمله احتمال بسته شدن تنگه هرمز که به خاطر پرونده هسته‌يى ايران ايجاد ‌شده، اقدامات عملي­ای را آغاز می­کنند.

به گفته این منابع مهمترين محورهاى اين طرح فعال کردن نقش نيروهاى موسوم به «پسر الجزيره» است که براى رويارويى با هر گونه تهديد نظامى و افزايش عمليات‌هاى حمايتى از تاسيسات و سايت‌هاى نظامى يا اقتصادى به اجرا در می­آید.

تهدیدها و افزایش نگرانی­ها

به هر صورت هر گونه تهدید کوچکی حتی اگر مانور نظامی ساده باشد، افکار عمومی جهان را نگران می­کند. حال اگر این مانورها در یکی از شریان­های مهم اقتصادی جهان همانند تنگه هرمز رخ دهد، طبیعتا حساسیت موضوع را دو چندان می­کند.

این نگرانی را در مطبوعات مهم جهان به وضوح می­توان دید. روزنامه انگليسى تايمز در آخرین شماره خود به بررسى جايگاه ويژه و اهميت راهبردى تنگه هرمز در ترانزيت نفت پرداخته و مى نويسد، تهديدهای نظامى آمريکا و اسراييل بر ضد ايران يکى از مهمترين عوامل افزايش قيمت نفت به بيش از 145 دلار در هر بشکه است. اکنون سرمايه گذاران بازار نفت به شدت نگران مسدود شدن تنگه هرمز توسط ايران در پى هر گونه حمله نظامى علیه اين کشور هستند . اگر ايران اقدام به بستن اين تنگه استراتژيک کند ، قيمت جهانى نفت جهشى باور نکردنى خواهد داشت.

رئیس شرکت نفتی روسی گاز پروم پیش­بینی کرده بود، قیمت نفت به بیش از 250 دلار تا پایان سال جاری میلادی برسد.

این روزنامه در ادامه می­نویسد، بيش از 90 درصد نفت توليدى کشورهاى حاشيه خليج فارس یعنی چیزی در حدود 4/13 میلیون بشکه در روز نیز از طريق اين تنگه به بازارهاى آمريکا ، اروپا و آسيا ترانزيت مى شود.

این در حالی است که نیاز جهانی به انرژی روز به روز بیشتر می­شود و این باعث شده تا به تبع آن جایگاه تنگه هرمز نیز روز به روز افزایش یابد. بنا به گزارش اداره اطلاعات انرژى آمريکا پيش بينى می­شود، صادرات نفت از طريق تنگه هرمز تا سال 2020 ميلادى به بيش از دو برابر افزايش یابد و به مرز 30 تا 34 ميليون بشکه در روز برسد. علاوه بر نفت خام ، روزانه دو ميليون بشکه فرآورده­هاى نفتى و گاز مايع طبيعى نيز از طريق تنگه هرمز منتقل مى شود.

قطر نیز هر سال 31 ميليون تن گاز مايع طبيعى خود را از طريق اين تنگه به بازارهاى آسيا و اروپا صادر مى کند.

به اعتقاد روزنامه نیویورک تایمز با وجود این که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس اعلام کرده­اند، به فکر جایگزین کردن راه­هایی برای جا به جایی نفت از تنگه هرمز هستند، در واقع جايگزين مطمئنى براى این تنگه وجود ندارد و طرح آنها از طريق خط لوله­های جایگزین همانند پترو لاين که در عربستان است و 745 مایل طول دارد، تنها می­تواند بخشى از نفت این منطقه را به بازارهاى جهانى منتقل کند.