همزمان با آغاز مذاکرات هسته‌اى، متکی در سوریه و عمان
بلافاصله پس از اعلام میانجیگری سوریه در پرونده هستهای ایران و همچنین احتمال فعالیتی مشابه از سوی ترکیه در این پرونده، منوچهر متکی وزیر امور خارجه جمهموری اسلامی ایران فورا تور منطقهای خود را برای سفر به کشورهای عمان، سوریه و ترکیه آغاز کرد. سفری که با آغاز مذاکرات هستهای ایران با خاوریر سولانا و نمایندگان شش کشور فعال در پرونده هستهای همزمان شده است. علاوه بر آن یک روز قبل از آن نیز میان حزب الله و اسرائیل اسیر مبادله شد که این رویداد تبدیل یک جشن بزرگ ملی در لبنان شد.
منوچهر متکی در دیدار با یوسف بن علوی وزیر امور خارجه عمان، راههای فعال کردن همکاری مشترک در زمینه های سیاسی، اقتصادی و همکاری در بخشهای خصوصی ودولتی دو کشور را مورد بررسی قرار داد.
طرفین همچنین آخرین تحولات و مسائل مربوط به موضوع هسته ای ایران، اوضاع منطقه به ویژه اوضاع عراق و تحولات اخیر خاورمیانه و دیگر مسائل منطقه ای و بین المللی را بررسی کردند.
اما سفر متکی به عمان به سرعت پایان یافت و وی فورا به دمشق سفر کرد تا رایزنیهای گسترده خود را با مقامهای ارشد سوری در آن کشور دنبال کند.
متکی بلافاصله پس از ورود به دمشق به دیدار رئیس جمهوری سوریه شتافت که در این دیدار ولید معملم وزیر امور خارجه سوریه نیز حضور داشت.
بشار اسد در ديدار منوچهر متکى در دمشق، وى را در جريان ديدگاه‌هاى مقامات فرانسوى درباره پرونده هسته‌اى ايران قرار داد و ابراز عقيده کرد که گفت‌وگو و ديپلماسى تنها راه حل‌و فصل اين پرونده باشد.
طرفين در اين ديدار درباره جديدترين تحولات اوضاع منطقه و بين‌المللى به ويژه لبنان پس از تحولات مثبت اخير و تشکيل دولت وحدت ملى و پيروزى بزرگى که مقاومت ملى لبنان در بازگرداندن اسراى لبنانى و پيکر شهداى عرب و لبنانى کسب کرد، بحث و تبادل نظر کردند.
متکى نيز از مواضع سوريه در قبال ايران در مذاکرات اين کشور با مقامهای فرانسوى قدردانی کرد و از ايفاى هر گونه نقشى از سوريه براى رفع تنش بين غرب و ايران در زمينه پرونده هسته‌اى ايران استقبال کرد.
وليد معلم وزير امور خارجه، احمد عرنوس معاون وزير خارجه، سفير سوريه در تهران و هيات همراه متکى در اين نشست حضور داشتند.
متکى همچنين با وليد معلم همتاى سوريه خود ديدار کرد و پس از آن دو طرف در کنفرانس خبرى مشترک حضور يافتند. وزير امور خارجه ايران در نشست خبرى مشترک با وليد معلم وزير امور خارجه سوريه مذاکراتش با بشار اسد و مقامات سورى را مهم و سازنده ارزيابى کرد.
وى ضمن ابراز خرسندى از سطح روابط ميان دو کشور گفت: «روابط دوجانبه بين سوريه و ايران در مسير درست خود حرکت مى‌کند.»
وزير امور خارجه ایران همچنین با اشاره به تحولات جارى در لبنان ابراز اميدوارى کرد که اين کشور شاهد شکوفايى و پيشرفت در سايه اجراى توافقنامه دوحه و انتخاب رئيس جمهور و تشکيل دولت وحدت ملى باشد.
متکى در پاسخ به سوالى درباره تلاش‌هاى سوريه براى بازگردان بلندى‌هاى اشغالى جولان از طريق مذاکرات غيرمستقيم بين سوريه و اسرائیل با ميانجى ترکيه گفت: «ايران از مواضع سوريه و حق اين کشور در بازگردان بلندى‌هاى اشغالى جولان دفاع مى‌کند چرا که جولان بخشى از سوريه است و بايد به اين کشور بازگردانده شود و امت عرب و اسلامى بى صبرانه منتظر برپايى جشن بازگرداندن جولان اشغالى به وطن اصلى و اجداديش در نزديک‌ترين زمان ممکن هستند.»
وی با اشاره به موضوع هسته‌اى ايران از موضع سوريه در قبال برنامه‌هاى صلح‌آميز هسته‌اى ايران تقدير و تشکر کرد و ضمن اشاراه به وجود نشانه‌هاى مثبت در نتایج پروند هسته‌اى ايران گفت: «اين نشست به بررسى تعيين فرمول و ميکانيسمى براى همکارى بين ايران و کشورهاى اروپايى مى‌پردازد و تهران به گفت‌وگوهاى سازنده این نشست چشم دوخته است. به اعتقاد ما مشارکت آمريکا در اين نشست مثبت است.
قرار است وليام برنز معاون وزير امور خارجه آمريکا براى نخستين بار در نشست روز شنبه سوئيس که درباره تحولات مربوط به برنامه‌هاى هسته‌اى ايران برگزار مى‌شود، شرکت کند.
متکى در پاسخ به سوالى ديگر درباره موضع ايران در قبال روابط سوريه و فرانسه گفت: اروپا خواهان گشودن فصل جديدى در روابط خود با کشورهاى منطقه است و اين رويکرد جديد و اهتمام اروپا به کشورهاى تاثيرگذار در منطقه به ويژه سوريه اقدامى مثبت به شمار مى‌رود.
از سوى ديگر وليد معلم وزير امور خارجه سوريه در کنفرانس مطبوعاتى مشترک با همتاى ايرانى خود، سفر متکى به سوريه را مفيد و مثمرثمر ارزيابى کرد و ديدگاه‌هاى دو کشور را در قبال تحولات منطقه همسو خواند.
معلم گفت: ايران و سوريه جزو اولين کشورهايى منطقه بودند که خواستار عارى سازى منطقه خاورميانه از سلاح‌هاى کشتار جمعى به ويژه سلاح‌هاى هسته‌اى شدند.
وزير امور خارجه سوريه در پاسخ به سوالى درباره درخواست نيکولاسارکوزى رئيس جمهور فرانسه از سوريه مبنى بر تلاش براى حل برنامه هسته‌اى ايران گفت : ما خرسنديم زيرا که شخص رئيس جمهوری فرانسه بر خلاف ديگر رهبران غرب با دروانديشى کامل تمايل دارد از روابط سوريه و ايران استفاده کند و اين نقطه بسيار مهمى است. فرانسه خواستار انتقال پيامى از جانب ما به ايران نشده است بلکه از ما خواسته تا از نفوذ خود در نزد ايران استفاده کنيم و بيان کند که برنامه‌هاى هسته‌اى ايران ماهيت صلح‌آميز دارد و اين آن چيزى است که ايرانى‌ها به ما گفته‌اند.
در همین حال منوچهر متکی از دمشق با همتای بحرینیاش نیز تلفنی گفت و گو کرد. در این گفت و گو وزيران امور خارجه ايران و بحرين روابط دوستانه ميان دو کشور، راه‌هاى تقويت و توسعه آن در تمام زمينه‌ها و مسائل حايز اهميت دو طرف را مورد بررسى قرار دادند.
شيخ خالد بن احمد بن محمد آل خليفه، وزير امور خارجه بحرين در تماس تلفنى با منوچهر متکى، وزير امور خارجه ايران که در راستاى تلاش براى حمايت از ثبات در منطقه خليج فارس صورت گرفت، طرفين تحولات منطقه، تلاش‌هاى سياسى براى دور کردن سايه خشونت از آن و حمايت از امنيت و ثبات که به نفع ملت‌ها باشد، را بررسى کردند.
تور متکی و مذاکرات هستهای
از هر سو بنگریم، نمیتوانیم موضوع هستهای را در سفر متکی به سه کشور مزبور نادیده بگیریم. در این میان پرسشی بوجود میآید و آن این که چرا متکی به عمان سفر کرده است؟ سفری کوتاه که خبر چندانی هم از آن در منابع خبری منعکس نشد. بر اساس تجربههای دیپلماسی شاید سفر متکی به عمان بر خلاف تصور یک سفر کاملا موثر و سنجیده باشد. شاید از آنجا که این کشور از متحدان بلامنازع غرب و در راس آن ایالات متحده آمریکا محسوب میشود، از این رو بتوان حدس زد که چانهزنی با غرب به واسطه عمان یکی از دلایل این سفر باشد.
به ویژه این که پیش از این آمریکاییها خبر از انجام یک مانور نظامی دریایی در آبهای خلیج فارس داده بودند. گرچه این مانور هنوز برگزار نشده اما به گفته آمریکاییها این مانور با همکاری بحرین انجام خواهد شد و از آنجا که عمان با بحرین همسایه بوده و هر دو عضو شورای عالی همکاری خلیج فارس هستند، سفر متکی به عمان را میتوان به نوعی توازن قوا در این باره تفسیر کرد.
اما مهمترین سفر متکی به دمشق بوده است. روابط سوریه و فرانسه قرار است دوباره به روزهای گرم خود بازگردد. اما هنوز نشانهای در بهبودی روابط ایران و فرانسه مشاهده نشده است. از آنجا که منوچهر متکی در دمشق از رئیس جمهوری فرانسه و دولت آن کشور به نیکی یاد کرده، میتوان پیشبینی کرد که یکی از اهداف این سفر نزدیک ساختن رابطه با فرانسه نیز میتواند باشد.
اما موضوع هستهای یکی از مهمترین مباحثی بوده که متکی با سران سوری مذاکره کرده است. سوریه اعلام آمادگی کرده که حاضر است در پرونده هستهای ایران میانجیگری کند. در مقالهای درباره این که سوریه چه اهدافی را دنبال میکند، سخنانی گفته بودیم. شاید یکی از دلایل ابراز تمایل سوریه رد گم کردن پرونده هستهای باشد که اسرائیل اواخر سال گذشته میلادی برای آن به وجود آورده است. موضوعی که به هیچ عنوان در فرانسه درباره آن گفت و گو نشد.
وزیر امور خارجه ایران از حضور سوریه در این گفت و گوها استقبال کرده اما مسئله این است که سوریه قرار است به چه قیمتی و به چه عنوانی در پرونده هستهای ایران میانجیگیری کند. آیا کشوری که خود پرونده نامختومه هستهای دارد میتواند ادعای میانجیگری برای کشور دیگری کند؟!
پاسخ به این پرسشها و حدس و گمانها چندان آسان نیست، اما پر واضح است که یکی از دلایل سفر آقای متکی به منطقه تقویت جایگاه ایران در جریان پرونده مذاکرات هستهای ایران بوده است که میتواند وزنه ایران را در این مذاکرات سنگینتر کند.
نظر شما :