بروز اختلاف ايدئولوژیک در القاعده

در حالی که مسئله مبارزه با القاعده به یک موضوع بغرنج و حل نشده برای غرب تبدیل شده است و مقام­های ارشد امریکایی و بریتانیایی در روزهای اخیر سفرهای مکرری را به کشورهایی که هسته حضور القاعده محسوب می­شوند، انجام داده­اند و در حالی که به تازگی حادثه تروریستی مرگبار بمبئی را شاهد بوده­ایم، روزنامه امریکایی کریستین ساینس مانیتور، خبر از وجود شکاف در میان رهبران القاعده داده است.

به گزارش این روزنامه نزدیک به یک سال است که میان ایمن الظواهری مرد شماره دو القاعده و سید امام شریف هم­رزمش در این شبکه اختلاف­های عمیق به وجود آمده است. سید امام شریف موسس سابق سازمان جهاد در مصر است و بارها تهدید کرده که قادر است مقبولیت اجتماعی این سازمان را تضعیف کند.

این روزنامه امریکایی در ادامه می­نویسد، الظواهری و سید امام شریف، ماه گذشته دعوای لفظی شدیدی را انجام دادند به گونه­ای که سید امام، الظواهری را به همکاری با سازمان اطلاعات سودان متهم کرد و به وی گفت: «لباس زنان را می­پوشی تا از افغانستان فرار کنی. تو درک صحیحی از جهاد نداری.»

سید امام شریف که به حبس ابد در مصر محکوم شده و اکنون در زندان به سر می­برد، یکی از متفکران و نظریه­پردازان القاعده است. وی را ایدئولوگ اصلی القاعده می­دانند. گرچه اکنون به شدت به القاعده حمله می­کند و از این که این شبکه مردم بی­گناه را هدف قرار می­دهد به شدت انتقاد می­کند.

گفته می­شود علت اصلی بروز این اختلاف تجدید فکر اعضای تندروی القاعده در اندیشه­هایشان پس از زیاده­روی در کشتار و انجام کارهای ضد انسانی است.

اما با این حال ویلیام ماکانتس، کارشناس مسائل تروریستی در این باره نظر دیگری دارد. وی می­گوید: «علت اصلی اختلاف میان ظواهری و سید امام در نهایت به وسایل نظامی و کارهای شهادت طلبانه­ای که بیشتر مورد قبول گروه­های تندروی اسلامی است باز می­گردد. هر چه هم بخواهیم سید امام را انسان ملایم­تری بدانیم وی در نهایت معتقد است که جنگ شبه نظامی با سربازان دشمن جایز است. وی حتی در دهه نود حکم جهاد علیه سربازان ارتش مصر یعنی سربازان ارتش کشورش را صادر کرد.»

وی در ادامه می­افزاید: «با این حال جایگاه ظواهری در میان جهادیان القاعده همچنان قوی می­کند اما در نبرد رسانه­ای نمی­تواند مردم را قانع کند که القاعده پیروز میدان در حال حاضر خواهد شد.»

اما با این حال کارشناس به میزان تاثیر این اختلاف بر فعالیت­های جهانی القاعده شک و شبهه وارد می­کنند. سید امام کسی است که قادر است حتی از درون زندان نیز احکامی صادر کند که باعث ایجاد اغتشاش در صف طرفداران اسلامی­اش می­شود.

توماس هیگهامر، استاد و کارشناس مسائل امنیت بین­المللی در دانشکده کندی دانشگاه هاروارد در این باره می­گوید: «اختلاف­های ایدئولوژیک تاثیرات بزرگی بر جنگ با تروریسم می­گذارد و طبیعتا چنین اختلافی باعث کاهش قدرت ظواهری در جریان القاعده خواهد شد.»

بورس هافمن، استاد مطالعات امنیتی دانشگاه جورج تاون که کتاب در درون تروریسم را به رشته تحریر در آورده است، نیز در این باره می­گوید: «گمان نمی­کنم مشاجره ظواهری و سید امام تاثیر بزرگی بر طرفداران القاعده بگذارد. اگر من خود یک مسلح تندرو بودم آیا می­توانست یک پیرمردی که در زندان­های مصر زندانی است اثری بر روی من بگذارد؟»