سودان، ثروتمندی که در فقر غوطه می‌خورد

عمر البشیر بر چه سرزمینی حکومت می‌کند؟

۱۹ اسفند ۱۳۸۷ | ۲۲:۳۰ کد : ۴۱۳۹ اخبار اصلی
نویسنده خبر: على موسوى خلخالى
اما از تمام این موارد که بگذریم، سودان را می­توان یکی از عجیب­ترین کشورهای آفریقا و جهان عرب دانست. کشوری بسیار ثروتمند که یکی از فقیر­ترین کشورهای دنیا به شمار می­رود که استبداد آن را به قهقرا برده است.
عمر البشیر بر چه سرزمینی حکومت می‌کند؟

نام سودان این روزها با نام «عمر البشیر» دوباره مطرح شده است. شاید بتوان گفت، مدتی است که این کشور نامش با نام عمر البشیر گره خورده است. شخصیتی که نزدیک به 20 سال است در سودان از طریق کودتا بر سر کار آمده و با حذف مخالفان خود حتی متحدان گذشته­اش چون حسن الترابی قدرت را در سودان خود نگه داشته است

اما به سودان با وجود فقر شدید، قحطی­های گسترده، فقر شدید فرهنگی، ضعف زیرساخت­های اصلی از جمله ضف برق­رسانی، آب­رسانی، بهداشت، مخابرات و بسیاری مشکلات دیگر که این کشور سال­ها است با آن دست به گریبان است، چندان توجهی نمی­شد تا این که در سال 2003 در اوج زمانی که تمام توجه­ جهان به سمت عراق و افغانستان و رخدادهای پس از آن بود و افکار عمومی بیش از هر چیز به تحولات عراق و افغانستان اهمیت می­داد، به سرکوب شدید معترضان مناطق جنوبی کشور یعنی دارفور که به تبعیض­های حکومت مرکزی نسبت به تفاوت قائل شدن قبایل عرب با غیر عرب معترض بودند، پرداخت که بنا به تایید سازمان­های بین­المللی طی آن حداقل 300 هزار نفر کشته شدند. گرچه مقام­های دولتی خارطوم این رقم را تا یک­سیم کاهش می­دهند و مدعی­اند شمار کشته شدگان 10 هزار نفر بوده است. بر آمار کشته‌شده‌گان باید 5/2میلیون بی‌خانمان را هم اضافه کرد. به عبارت دیگر عمر البشیر 300 هزار نفر یا به گفته خودش 10 هزار نفر اعم از کودک، زن، پیر و جوان را کشت و 5/2 میلیون نفر را هم بی­خانمان کرد. بگذریم از این که صدها هزار نفر از زنان دارفوری هم مورد تجاوز قرار گرفتند. نمی­دانم آقای عمر البشیر در طول 65 سال عمرش تا کنون از یک تا 10 هزار را شمرده­اند تا ببینند حتی ادعایش برای کشتار مردم دارفور تا چه اندازه گسترده است چه رسد به رقم 300 هزار نفری که صد البته بسیار دردناک است؟

هر ماه هزاران نفر از پناهندگان دارفور که در وضعیتی اسفبار و بسیار غیر انسانی در کپرها و چادرها پناه گرفته­اند در اثر نبود غذا، آب، مراقبت­های بهداشتی مناسب و پناهگاه تحت شرایط دشوار زندگی در بیابان جان خود را از دست می دهند.

اما از تمام این موارد که بگذریم، سودان را می­توان یکی از عجیب­ترین کشورهای آفریقا و جهان عرب دانست. کشوری بسیار ثروتمند که یکی از فقیر­ترین کشورهای دنیا به شمار می­رود که استبداد آن را به قهقرا برده است.

سودان کشوری با  دو میلیون‌ و ۵۰۵ هزار و ۸۱۳ کیلومتر مربع‌ مساحت است که از شرق سواحل دریای سرخ را دارد و در خود رود نیل طولانی­ترین رود دنیا را جای داده است (تقریبا دو سوم از رود نیل در سودان جاری است). از این میزان دو میلیون‌ و ۳۷۶ هزار کیلومتر مربع‌ خشکی‌ و ۱۲۹ هزار و ۸۱۳ کیلومتر مربع‌ از آن‌ در ساحل آب‌ واقع‌ شده‌ است. (برای درک بیشتر مساحت سودان را با مساحت یک میلیون و 648 هزار و 195 کیلومتری ایران مقایسه کنید تا وسعت و امکانات سودان را بهتر دریابید.)

بخش‌ وسیعی‌ از سودان‌ را دشت‌های‌ بزرگ و سرسبزی‌ تشکیل‌ می‌دهد که‌ توسط‌ دره‌ وسیع‌ رودخانه‌ نیل‌ به‌ دو بخش‌ شرقی‌ و غربی‌ تقسیم‌ می‌شود. همچنین‌ پنج درصد از خاک‌ این‌ سرزمین‌ را اراضی‌ قابل‌ کشت‌ و زرع‌ و ۴۶ درصد از آن‌ را مراتع‌ طبیعی‌ شامل‌ می‌شوند. در حقیقت سودان یکی از بکرترین، سرسبزترین و حاصلخیزترین زمین­های کره زمین را در خود جای داده است که شاید بتوان گفت یک درصد آن هم  مورد بهره­برداری قرار نگرفته است (مقایسه کنید با میزان خاک حاضلخیز و مراتع ایران). خاک این کشور به اندازه­ای مرغوب است که سرمایه­گذاران اروپایی و امریکایی لحظه­شماری می­کنند تا شاید بتوانند از ثروت­های طبیعی این سرزمین بهره­ای ببرند. گرچه دولت مستبد سودان نه تنها خود به نفع ملت و مردم سودی از این طبیعت و سرزمین بکر نبرده حتی اجازه نداده سرمایه­گذاران خارجی بهره ببرند تا حداقل مردم این سرزمین دچار قحطی و گرسنگی نشوند.

علاوه بر آن این کشور از منابع غنی و نفت و گاز بهره­مند است که حداقل 80 درصد آن هنوز کشف نشده و به مرحله استخراج و بهره­برداری نرسیده است. ‌در سال 2006 کشور چین با همین هدف به سودان آمد و با امضای تفاهم­نامه­ای با دولت خارطوم حق سرمایه­گذاری و استخراج نفت از این کشور را در ازای سکوت و مخالفت با اقدام­های بین المللی در برابر جنایات دارفور از آن خود کرد. این اقدام چین نشان داد سودان تا چه اندازه از منابع غنی زیرزمینی برخوردار است که حتی دولت چین از آن طرف کره زمین به اهمیت ویژه آن پی برده و همانند همیشه بی توجه به حقوق بشر و حقوق انسانی که زیر پا گذاشتن آن در چین سال­ها و دهه­ها است که یک امر عادی و پیش پا افتاده است، به استفاده و بهره­برداری از آن پرداخته است.

سودان از لحاظ تاریخ و تمدن نیز کشور منحصر به فردی است. در این کشور اهرامی مشابه اهرام ثلاثه مصر وجود دارد که قدمتی بیش از سه هزار سال برخوردار هستند و یکی از عجیب­ترین و شگفت­آورترین آثار باستانی جهان به شمار می­روند. ظاهرا پادشاه عهد فراعنه سودان در تقلید از فراعنه مصر با برده­کشی مردم سرزمینش آنها را وادار می­کند مشابه اهرام مصر را برایش بسازند. ابعاد این اهرام از ابعاد اهرام موجود در مصر کمتر است ولی از لحاظ قدمت، اهمیت تاریخی و بزرگی دستاورد بشری، دست کمی از اهرام ثلاثه مصر ندارد. در کنار تمام این پیشینه و میراث باستانی، مجسمه­های بزرگ سنگی، باستانی و سنتی به جا مانده از اعصار، فرهنگ­ها و تمدن­های مختلف سودان را نیز باید اضافه کرد که از جمله آنها می­توان به مجسمه­های به جا مانده از نوبی­ها یا نوبیه­ایی­ها یکی از اقوام مرتبط با نژاد سامی اشاره کرد. این در حالی است که این کشور غنی از منابع جذب کننده گردشگری سهم بسیار ناچیزی در این زمینه دارد و گردشگران بسیار کمی را به سمت خود جذب می­کند.

این کشور پهناور و سرشار از ثروت خدادادی 39 میلیون و 379 هزار و 358 نفر جمعیت دارد و تراکم جمعیتی آن 14 کیلومتر مربع است. این جمعیت را با رقم تقریبا 70 میلیون نفری جمعیت ایران و جمعیت 172 میلیون نفری پاکستان که 803 هزار و 940 کیلومتر مربع مساحت دارد و تراکم جمعیتی آن 206 کیلومتر مربع است، مقایسه کنید تا ببینید سودان از لحاظ تراکم جمعیت در چه وضعیتی است. در پاکستان با این خیل جمعیت تنها تقریبا 10 درصد جمعیت کل کشور با سوادند در حالی که در سودان فقیر، جنگ زده و قحطی زده حداقل‌ 9/59 درصد از مردان‌ و 9/44 درصد از زنان‌ بالای‌ ۱۵ سال‌ با سواد هستند.

با این گستردگی امکانات، نبود جمعیت فراوان، برخورداری از نعمت باسوادی، برخورداری از این همه امکانات طبیعی و ذخایر خدادادی، شگفت­آور نیست که سودان در چنین وضعیت نکبت­باری به سر می­برد و فقیرترین و قحطی­زده­ترین کشور جهان به حساب می­آید؟!  

على موسوى خلخالى

نویسنده خبر

مترجم، روزنامه نگار و معاون سردبیر دیپلماسی ایرانی.

اطلاعات بیشتر


نظر شما :