زندگی آرام پس از گوانتانامو

بسیاری معتقدند که بازگشتگان از زندان گوانتانامو، قادر نخواهند بود پس از آمدن به خانه‌های خود، زیر پرتوهای نور یاس و ناامیدی که بر اثر حضور طولانی‌ مدت در بازداشت دولت آمریکا و زندان گوانتانامو بر آنها تابیده شده، مجدداً زندگی عادی و روزانه‌ی خود را تجربه کنند.

موضوع آنها راه حل قانونی ندارد و ماهیتی سیاسی به خود گرفته و بازگشت ‌شان به خانه نیز تنها با تلاشهای دیپلماتیک ممکن خواهد بود. همین مساله هم دلیل نگرانی و احساس ناامنی متداول بین صدها زندانی بازداشتگاه گوانتانامو است.

 اوضاع ترسناک این زندانها، عده‌ ای را که به رهایی و خلاص شدن از بازداشتگاه امیدی نداشتند، وادار به خودکشی کرد.

هرچند به محض ورود و بازگشت آنها، وزیر امور داخله‌عربستان سعودی، برنامه‌های نوتوانی و بازسازی روحی که برای افزایش روحیه و بازگرداندن آنها به محیط جامعه طراحی شده بودند، اجرا کرد.

میشل الحربی به عنوان عضوی از نخستین گروههای بازگشتی به وطن، استقبال شد. او در مدت گذراندن زندان، شکنجه‌هایی را تحمل کرد که به فلج شدن بخشی از بدن او منجر شدند و باعث گشتند تا از صندلی چرخدار استفاده کند.

دپارتمان زندانها و توقیف آمریکا نیز خود در این مدت، اقدام به خودکشی‌های زیادی را مشاهده کرده است. روانشناسان معتقدند که عامل اصلی این خودکشی‌ها، بازتاب شرایط ناامن و احساس ناامیدی کامل از زندگی است.

 میشل الحربی که تا همین اواخر مشغول مداوا شدن در بیمارستانی از شهر مدینه بود، تلاش کرد تا بر حس ناامیدی و یاس خود غلبه کند و با زنی سعودی ازدواج نماید.

این ازدواج در شرف وقوع، از سوی مقامات وزارت امور داخله‌ عربستان سعودی نیز مبارک خوانده شده است. هرچند که قبل از ازدواج، او باید برنامه‌های بازسازی روحی و جسمی را که این وزارتخانه برای تمام آزادشدگان از اسارت در گوانتانامو اجرا می‌کند، طی نماید.

اما شرایط میشل حربی که ازدواجش را در پایان ماه جشن گرفت، زمان بیشتری طلب می‌کند تا ناتوانی‌های ایجادشده در او بر اثر تحمل شکنجه در گوانتانامو، برطرف شود.

در مدینه، او با خانواده‌ بزرگش و همینطور همسرش زندگی می‌کند و این مساله را زیباترین داشته‌ زندگی خود می‌داند. او یک زندگی بسیار ساده و آرام در همسایگی الدویمه دارد که یکی از قدیمی‌ترین قریه‌های شهر است.

به کمک چند تن از برادرانش، او با ویلچر به اتاق پذیرایی منزل‌شان آورده شد و مدت زیادی در مورد برنامه‌های آینده‌ زندگی‌اش صحبت کرد.

امروزه او آرزو دارد که خانواده‌ ای صمیمی تشکیل دهد و عضوی سازنده برای جامعه‌اش باشد. مهمترین دغدغه‌ی او، یافتن شغلی است که وی را متکی به خود و قائم به ذات کند. او که مدرسه را در دوره‌ راهنمایی ترک کرد، دوست دارد که یک فرصت شغلی و تجاری کوچک به وجود بیاورد و درآمدی ثابت برای خود و خانواده‌ متوسط اش کسب کند.

وزارت امور داخله‌ عربستان سعودی تا زمان بهبودی کامل به عنوان یارانه، به او ماهیانه 3000 ریال سعودی معادل تقریباً 800 دلار آمریکا می‌پردازد. الحربی شروع کرده و مسوولیتهای خانوادگی‌اش را برای گسترش این خانواده بر عهده می‌گیرد.

او می‌گوید: "باید خودم امرار معاش کنم. هرچند که وزارت امور داخله مشغول کمک کردن و یاری رساندن به من است، اما مطمئناً این ادامه نخواهد یافت.

میشل الحربی امروز پس از برگزاری مراسم عروسی‌اش بسیار خوشحال است. او از اعتمادی که خانواده و همسرش به او داشتند، بسیار خوشحال و خوشنود است. وزارت امور داخله‌ عربستان سعودی تلاشهای آشکاری را انجام می‌دهد تا به مراجعت‌ کنندگان گوانتانامو کمک کند شغل‌های قبلی خودشان را دوباره به دست بیاورند. وزارتخانه در این تلاشها موفق بوده است.

علاوه بر اینها، این وزارتخانه نشانه‌ها و علایم منفی از سوی شهروندان بازگشته از زندان و آزادشدگان اخیر که دوره‌های بازسازی و توانبخشی روحی و روانی و برنامه‌های آماده‌سازی برای برگرداندن سلامتی و تندرستی روحی، مذهبی و بازگشتن به محیط جامعه را طی کرده‌اند، دریافت ننموده است.

همچنین، وزارت امور داخله، برنامه‌های توانبخشی و بازسازی برای 23 زندانی قبلی گوانتانامو پیش از مرخص کردن نهایی آنها را در دست اجرا دارد. همینطور این وزارتخانه، روشی جدید برای موضوع بازداشت‌شدگان قبلی که دوره‌های بازجویی را به پایان رسانده‌اند، در دست اجرا دارد. این برنامه‌ها شامل بیرون نگاه داشتن زندانی‌ها از محیط زندان، فرستادن آنها به مدرسه و شرکت دادن در فعالیتهای اجتماعی مختلف و متفاوت است.

فلسفه و بنیان کاری این وزارتخانه، ارتباط برقرار کردن با زندانیها بر اساس فاکتورها و عوامل مختلف است که مهمترین آنها، بازسازی و دوباره شکل دادن آگاهی و هوشیاری آنهاست. این کار با کمک جمعی از کارشناسان مذهبی که برنامه ای ویژه‌ همین افراد طراحی کردند انجام می‌شود.

آمارها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ کسانی که از گوانتانامو بازگشته‌اند، در اقدامات نظامی و عملیات مختلف در نقاط درگیری شرکت داده نشده‌اند. در واقع سعی شده هیچ فشار و مسوولیتی بر آنها وارد نشود. حدود 23 زندانی دیگر سعودی نیز منتظرند تا پس از پایان بازجویی‌ها با اقدامات لازم مقامات عرب، از زندان آزاد شوند.

همچنین انتظار می‌رود که دادگاه مذهبی نیز پرونده‌ آنان را رسیدگی کند. این گروه یادشده در حال حاضر تحت نظارتها و برنامه‌های توانبخشی مختلفی هستند که هدف اصلی آن نیز بازگرداندن آنها به آغوش جامعه است و بخشی از فعالیتهای مراقبتی آنها به شمار می‌رود که دستیار وزیر امور امنیتی، شاهزاده محمد بن نایف نیز از آن پشتیبانی می‌کند.

وزارت امور داخله در حال انجام اقدامات نهایی برای دو گروه تازه آزادشده از گوانتانامو با کلاسهای آموزشی و برنامه‌های ورزشی است و برنامه‌های تمرینی روانشناسی و مذهبی است. این افراد پس از آزادی، به مکانهایی که برای همین منظور طراحی شده‌اند، انتقال می‌یابند و سپس توسط کارشناسانی در حوزه‌های مربوطه مدیریت می‌شوند.

وزارت امور داخله به الشرق الاوسط به عنوان نخستین روزنامه‌ی عرب‌زبان اجازه داد تا به این مناطق برود و امکان گفت ‌وگو با زندانیان و اسرای تازه ‌آزاد شده را داشته باشد. مقامات این سایتها که تدابیر امنیتی شدیدی هم ندارد، آزادشدگان را به گروههای مختلفی تقسیم کرده‌اند. در حالی که برخی از گروهها 16 نفره و برخی دیگر 7 نفره هستند.

اکثر اعضای این گروهها پس از اینکه وزارت امور داخله‌ عربستان سعودی، اطمینان و اعتماد کامل خود به آنان را ثابت کرد، احساس روحیه‌ بسیار قوی و بالایی دارند چرا که این اطمینان و اعتماد، با حالت هشداردهنده و و گرایشی محتاطانه همراه نبود.

مرخص شدن نهایی زندانیان آزادشده‌ حاضر در این سایتها بستگی به تستها و امتحاناتی دارد که گذراندن آنها، آزادی نهایی آنها را بیمه می‌کند. مقامات وزارت امور داخله‌ عربستان سعودی تمرکز خود را روی این قضیه قرار داده ا‌ند که زندانیان آزادشده قبل از مرخصی نهایی باید تستهای روانشناسی را بگذرانند.

 بر اساس برنامه‌های زمان‌بندی ‌شده آنها در کلاسهای آموزش دینی شرکت می‌کنند تا معنای واقعی جهاد در اسلام را بیاموزند و قوانینی که شریعت در این مورد معین کرده یاد بگیرند و همینطور سوء تعبیرها و سوء برداشتها راجع به جهاد را مورد بحث قرار دهند.

این افراد امکان بازی کردن ورزشهای مختلف را دارند ضمن اینکه مکانهای توانبخشی نیز به زمینهای والیبال و فوتبال و استخرهای شنا مجهز است.

بر اساس میل و خواست زندانیهای آزادشده، مسوولان رسیدگی به امور آنها از هیچ تلاشی برای انجام خواسته‌هایشان دریغ نمی‌کنند از جمله مسایل مربوط به پوشاک و وعده‌های غذایی ویژه برای شکستن روتین روزمره‌ آنها.

 آنها همچنین اجازه دارند تا شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌یی را تماشا کنند و روزنامه‌های عمومی را بخوانند تا از تحولات اخیر منطقه باخبر شوند.

وزارت امور داخله‌ عربستان سعودی همچنین اخیراً با توجه به جدول زمان‌بندی تقسیم‌شده به شکل مساوی بین کل اعضای گروهها، به این آزادشدگان اجازه داده تا از محیط خارج شوند و با اعضای خانواده‌ خود دیدار کنند.

آنها همینطور اجازه‌ استفاده از تلفن در هر زمانی را دارند و می‌توانند در جشن‌ها و مراسم عزاداری یکدیگر بدون توجه به شرایط و مورد اتهامی ‌شان شرکت کنند.