انتخابات و اوضاع وخیم داخلی در افغانستان

مسئولين کميسيون مستقل انتخابات افغانستان امروز بعد از ختم زمان ثبت نام کانديداهاى رياست جمهورى و شوراهاى ولايتى، تعداد کانديداهاى رياست جمهورى را بيش از 40 تن اعلام کردند. داوود‌على نجفى رئيس دارالانشاء کميسيون مستقل انتخابات کشور، ختم روند ثبت نام کانديداهاى رياست جمهورى و شوراهاى ولايتى را رسماً اعلام کرد و گفت مدت زمان ثبت نام، قابل تمديد نیست.
به گفته آقاى نجفى شمار کانديداهاى رياست جمهورى از شروع ثبت نام تاکنون بيش از 40 تن، و شوراهاى ولايتى حدود 2853 نفر است که 296 تن آنان را زنان تشکيل مى‌دهند.
در آخرين روز پروسه ثبت نام، بيش از 10 نفر ديگر ثبت نام کردند که عبدالطيف پدرام رهبر حزب کنگره ملى و هدايت امين ارسلا وزير مشاور ارشد دولت از آن جمله هستند.
آقاى نجفى مى‌گويد با پایان زمان ثبت نام کانديداها، پس از يک هفته ليست ابتدايى کانديداها اعلام خواهد شد.
حامد کرزاى رئيس‌جمهور،‌ دکتر عبدالله عبدالله وزير سابق امور خارجه،‌ اشرف غنى احمدزى وزير پيشين دارایی، ميرويس ياسينى و دکتر رمضان بشردوست از اعضاى پارلمان، عبدالجبار ثابت لوى سارنوال برکنار شده، سيدجلال کريم، اکبرباى رئيس شوراى ترکتباران، بشير بيژن، شهنواز تنى و شهلا عطا برخى از کانديداهايى هستند که روزهاى قبل ثبت نام کرده بودند.

دیپلماسی ایرانی در گفت‌و‌گو با ابراهیم طاهریان، کارشناس مسائل افغانستان انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان را بررسی کرده‌است.

آقای طاهریان روند ثبت نام از کاندیدهای ریاست جمهوری در افغانستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طبق اطلاعات و آماری که وجود دارد حدود 40 نفر حائز شرایط ثبت‌نام برابر مقررات افغانستان بودند و به‌نظر می‌رسد که از میان آنها، کمتر از انگشتان دست افراد جدی و مطرح حضور دارند و باز در این میان آنها شاید تنها یکی دونفر کاندیدای جدی باشند.

باید با توجه به صف‌بندی‌های سیاسی که صورت گرفته است ببینیم که این دو سه نفر مطرح چه جایگاهی در جغرافیای سیاسی افغانستان دارند.

یکی از این کاندیداهای مطرح، کارنامه‌ای 6-7 ساله حکومت‌داری را دارد و مردم می‌توانند با توجه به این مسئله قضاوت کنند و کاندیدای دیگر فردی است که در مقاطع مختلف، چه در دوران جهاد و چه بعد از شکل‌گیری دولت نقش موثری در دولت داشتند.

اکنون با توجه به این شرایط باید دید که روند انتخابات به کدام سمت می‌رود و مردم افغانستان با توجه به مجموعه مطالباتی که دارند چگونه تصمیم‌گیری خواهند کرد.  

اوضاعی که امروز در افغانستان حاکم است به شدت نگران‌کننده است. مجموعه اتفاق‌هایی که در افغانستان، خصوصا آنچه هفته گذشته در غرب افغانستان به وقوع پیوست، هم برای ما به عنوان همسایه و هم برای مردم افغانستان که به طور مستقیم هزینه پرداخت می‌کنند جای نگرانی دارد. این مسائل روی تصمیم مردم تاثیر‌گذار است.

من به عنوان یک کارشناس باورم این است که اگر جامعه بین‌الملل کمک کند که افغانستان به طرف یک انتخابات شفاف و سالم پیش برود شاید بتوان به بهتر شدن اوضاع کمک کرد.

اگر بنا باشد که انتخابات این دو مشخصه شفاف و سالم بودن را نداشته باشد، مزید برعلت خواهد شد در جهت توسعه ناامنی‌ها.

حضور نیروهای غربی و افزایش آنها در افغانستان چه تاثیری بر روی انتخابات خواهد گذاشت؟
من نمی‌توانم بگویم و یا حدس بزنم که ماموریت این نیروها چیست. اما اصولا کارکرد این نیروها، کارکرد موفقی در افغانستان نبوده است. از روزی که اینها برای توسعه امنیت و انجام ماموریت‌های خاص وارد افغانستان شدند نتوانستند در هیچ کدام از این دو حوزه موفق باشند و کارنامه موفقی ارائه نداده‌اند. من دلیلی نمی‌بینم که بخواهم از حضور نیروهای بیشتر در افغانستان خوش‌بین باشم.

با روی کارآمدن دولت اوباما در امریکا و تمرکز بیشتر بر روی مسئله افغانستان آیا به نظر شما این تمرین دموکراسی می‌تواند همراه با ترویکرد جدید امریکا در مقابل افغانستان روی روند ثبات را در این کشور تاثیرگذار باشد؟
راهبرد غربی‌ها و امریکایی‌ها زیاد تفاوتی نکرده است. ولی اتفاقی که می‌افتد ممکن است این باشد که غربی‌ها بخصوص امریکا‌ها به دنبال مدیریتی در جهت مصالح و منافع خودشان باشند. اما ممکن است با تغییر شیوه بازی اوضاع را از این بدتر کنند. بنابراین به این تغییراتی که می‌گویند هم نمی‌توان امیدوار بود. چراکه غربی‌ها هیچوقت ارزیابی درستی از شرایط نداشتند، منطقه را به خوبی نمی‌شناختند و با عصای برخی از کشورهای منطقه در افغانستان حرکت کردند و تصمیم‌سازی کردند و این تصمیم‌ها درست از آب در نیامده است. اتفاق دیگری که در راهبرد امریکا به چشم می‌خورد این است که همه عوامل مثبت و غیر مثبت نسبت به تامین امنیت در منطقه ایجاد نشده ‌است. آن‌چیزی که واقعیت دارد این است که برخی از کشورهای عربی از ظرفیت‌های صلبی خودشان در جهت بدتر شدن اوضاع بهره‌برداری می‌کنند، ولی جایی کسی حرفی از اینها نمی‌زند. برخی از کشورهای منطقه نیز ظرفیت‌های ایجابی دارند که از آن ظرفیت‌ها تا کنون چه در حوزه بازسازی و چه در حوزه امنیت بهره‌برداری نشده است. وقتی بر اساس ارزیابی غلط به ظرفیتها توجه نشود نتیجه این می‌شود که روزبه‌روز اوضاع بدتر می‌شود.

حامد کرزای، رئیس‌جمهور افغانستان به همراه همتای پاکستانی خود به واشنگتن سفر کرده بودند و جلسه سه جانبه داشتند. این جلسه در اوج بحران آوارگی مردم در دو کشور برگزار شد.

شرایط وخیم در پاکستان چه تاثیری در انتخابات افغانستان دارد؟
قطعا تاثیر می‌گذارد. یعنی اگر بنا باشد که به این ترتیب کار جلو برود، چه چشم‌انداز و چه تضمینی وجود دارد که برای اینکه یک کار درست، حتی با استانداردهای قبلی افغانستان انجام شود. یعنی اگر روند این باشد هیچ جای امیدواری نیست. باید در شرایط تغییر ایجاد شود.