مانور نظامى اسراييل؛ ادامه پروسه انزوا
اگر اندکى عميق تر به تحولات چند ماهه اخير نظر بيفکنيم و بر اساس واقعيت هاى موجود و فعل و انفعالات و رخدادهاى جديد سياسى منطقه به تحليل مسائل و اوضاع خاورميانه بپردازيم، خواهيم ديد که درماندگى رهبران افراطى اسراييل آنان را به سمت تصميماتى سوق داده است که عرصه را هرچه بيشتر برايشان تنگ تر خواهد کرد.
مانور نظامى اخير اسراييل با بهره گيرى از توان نيروى هوايى مويد همين نظر است که رهبران اسراييل به تنگ آمده اند و نتيجه اى نيز از رايزنى هاى سياسى و تلاش هاى ديپلماتيک براى تغيير شرايط سياسى بدست نياورده اند، لذا طبيعى است که با تغيير تاکتيک تهاجمى خود تلاش کنند فضا را هرچه بيشتر با التهاب و ناآرامى و تشنج رو به رو کرده و کشورهاى منطقه را تحريک به واکنش احساسى کنند. تجربه نشان مى دهد که رهبران اسراييلى در بهره گيرى از شرايط متشنج و واکنش هاى احساسى دولت هاى مقابل خود بسيار هوشمند و هشيار هستند و اوضاع و برترى سياسى را به نفع خود تغيير مى دهند.
خويشتن دارى چند ماهه اخير کشورهاى منطقه و فعال تر شدن در عرصه مذاکره و اولويت بخشى به مکانيسم ديپلماسى در منطقه و تلاش براى برقرارى انسجام در ميان گروههاى فلسطينى و منطقى تر کردن فضاى گفت وگوهاى ديپلماتيک، يکپارچه شدن فضاى سياسى بين المللى و اراده رهبران دولت هاى ذى نقش در مساله خاورميانه و فلسطين براى حل و فصل عاقلانه ى مسائل بيش از هر زمان ديگر رهبران اسراييل را در انزوايى کم سابقه قرار داده و لذا ناچار به توسل به شيوه هاى ديگر شده اند، با اين اميد که بتوانند از تنگنايى که در آن قرار گرفته اند رهايى يابند.
به نظر مى رسد مانور نظامى نيروى هوايى اسراييل در راستاى همان سناريويى انجام مى شود که بر اساس آن بايد ايران تهديد اصلى منطقه و مسوول اوضاع متشنج کنونی معرفى شود و لذا باید راه حلی برای اثبات این نظریه پیدا کنند. نبايد از نظر دور داشت که منطقه در آستانه چند اتفاق مهم ديگر قرار دارد. انتخابات پارلمانى در لبنان و انتخابات رياست جمهورى در ايران هر دو از جمله اصلى ترين حوادث يکى دو ماه آينده منطقه است که تاثير به سزايى بر معادلات سياسى و امنيتى منطقه خواهد داشت. اين موضوع نيز رهبرانى اسراييلى را به شدت نگران کرده است.
به قدرت رسيدن دولتى متفاوت در ايران که مهمترين اولويتش در سياست خارجى، بر تلاش بيشتر براى خروج از نزاع و مقابله و رويارويى و در عين حال تشنج زدايى در روابط و قرارگرفتن در کنار اجماع جهانى بنا نهاده شده است، يکى از نگرانى هاى جدى دولت افراطى تل آويو است. همچنين انتخابات پارلمانى در لبنان و روبه رو شدن نمايندگان و نامزدهاى جريان هاى مقاومت با اقبال عمومى نيز نگرانى ديگر رهبران اسراييل خواهد بود. در نتيجه هر چه بيشتر فضاى سياسى منطقه به سمت عقلانيت بيشتر حرکت کند حربه از دستان نظريه پردازان افراطى دولت اسراييل به در آمده و آنان را به سمت تصميمات عجولانه و منفعلانه تر سوق خواهد داد.
چنانچه فرض را برمحتمل بودن تحقق اين تحليل، يعنى توسل به شيوه هاى نظامى و حملات تهاجمى مقطعى از سوى دولت اسراييل بگذاريم، ( البته نبايد از توجه جدى بر روى چنين فرضيه اى غفلت کرد) بايد در کنار آن به اين فاکتوراصلى نيز توجه داشت که رهبران اسراييل مى دانند که زدن ضربه اول براى آنان آثار و تبعات سياسى، نظامى و جهانى پرهزينه اى به همراه خواهد داشت در نتيجه ميان عمل به اين تهديد و علميات روانى براى منفعل کردن دشمن تفاوت ماهوى و اساسى وجود دارد. فضاى سياسى حاکم بر افکار عمومى منطقه و جهان و دولت هاى درگير در مناقشه خاورميانه، امکان پيش دستى و موفقيت در انتخاب گزينه ى نظامى حتى از نوع مقطعى و کوتاه آن را از رهبران تل آويو سلب مى کند.
نبايد از نظر دور داشت که دولت در انزوا قرار گرفته اسراييل، در شرايط کنونى از سياست خارجى پرهياهو و مقابله جويانه و غيرمنعطف از سوى کشورهاى منطقه استقبال مى کند و آن را فرصتى براى خروج از انزوا و متشنج کردن و بازگرداندن و افزايش سطح التهاب در منطقه مى داند تا از اين فضا در جهت منافع کوتاه مدت و بلند مدت خود بهره کافى ببرد. اما علائم و شواهد و تحرکات سياسى موجود در منطقه و منش سياسى حاکم بر افکار بسيارى از رهبران دولت ها، حکايت از توفق يک عقلانيت جديد بر ذهن رهبران دولت هاى منطقه که آنهم ناشى از درک شرايط امنيتى و سياسى است، مى کند و اين تعارض شرايط را در اين برهه براى تل آويو پيچيده تر مى کند.
به نکات بالا بايد نگرانى هاى روزافزون در ميان ساکنان يهودى در سرزمين هاى اشغالى و مورد مناقشه را نيز افزود. رهبران تل آويو بيش از گذشته تحت فشار ساکنان اين مناطق قرار دارند و مردم اين مناطق نگران امنيت و آرامش خود هستند و هر حرکت غيرمتعارفى را براى خود تهديدى جدى مى دانند و لذا بخشى از تلاش و انرژى دولت اسراييل مصروف آرام نگاه داشتن شرايط زندگى در اين مناطق و فراهم کردن امنيت روانى براى ساکنان يهودى مى شود. يک يا تا دوماه آينده را که منطقه آبستن تحولات و حوادث جدیدی است را باید برگی از مهم از تاریخ خاورمیانه دانست؛ سياست ورزى و اتخاذ ديپلماسى هوشمندانه و هنرمندانه در اين صحنه همانند حرکت دادن مهره هاى شطرنج در يک رقابت متفکرانه است. غفلتى کوتاه، حرکت عجولانه، اضافى، احساسى وغيرمنطقى و همچنين، تاخير در حرکت دادن به موقع مهره، شرايط را به نفع رقيب به طور غيرقابل جبرانى تغيير خواهد داد.
نظر شما :