ايران بازيگر اصلى مذاکرات مربوط به افغانستان
افغانستان به دليل وجود گروهى به نام طالبان، يکى از کانونهاى بحران در مرزهاى شرقى ايران به شمار مى‌رود. تحرکات اخير اين گروه در پاکستان و پس از آن مانورهاى اخيرشان در آستانه انتخابات رياست جمهورى در افغانستان، اين کشور را در کانون توجه جهانى قرار داده است. به ويژه اينکه ايالات متحده آمريکا در رويکرد جديد خود سعى کرده که نيروهاى نظامى بيشترى به اين کشور اعزام کند تا به زعم خود با تروريسم مقابله کند.
در اين ميان ايران نيز به دليل همجوارى با افغانستان و موقعيت استراتژيک خود در منطقه از اهميت قابل توجهى در رسيدگى به امور افغانستان برخوردار است؛ به طورى که وزير امور خارجه ايتاليا در اظهاراتى گفته است: «در راستاى تلاش‌هاى انجام شده براى حل مساله افغانستان، ايران بازيگر اصلى به شمار مى‌رود.»
فرانکو فراتينى در گفت‌وگو با روزنامه ايتاليايى لافانتى بيان کرد: «ايران بازيگر اصلى در منطقه و قدرت منطقه‌اى به شمار مى‌رود که مى‌تواند به جهت مرزهاى طولانى مشترکش حرف‌هاى زيادى در خصوص افغانستان براى گفتن داشته باشد.»
بسيارى از تحليلگران مسائل بين‌المللى معتقدند که ايران در شرايط کنونى بیش از گذشته به عنوان عاملى مؤثر در ساختار امنیت و ثبات منطقه نقش دارد. کشورهاى غربى به خوبى دريافته‌اند که نمی‌توان تهران را در اجرای استراتژی‌های جدید و تغییر رویکردها نادیده گرفت.
مساله‌اى که ايتاليا به عنوان عضوى موثر در اتحاديه اروپا به آن اذعان کرده است. فراتينى در اين باره گفته است: «وقتى مساله به حل مساله افغانستان مربوط مى‌شود نشستن در پاى ميز مذاکره امرى ضرورى است. ما همواره اين درخواست را از اين کشور داشته‌ايم و پيشنهادمان همچنان مطرح است؛ به شرط آنکه ابتدا مساله داخلى‌اش (حوادث بعد از انتخابات رياست جمهورى) حل شود.»
ایران باور دارد که قدرت بزرگ منطقه است و دارای موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک می‌باشد و براى رسيدن به اين هدف هزینه‌های بسیاری برای قدرت بودن و در قدرت ماندن پرداخت کرده است. درک این واقعیت‌ها از سوى مقامات غربى و در نظر گرفتن ايران به عنوان يک قدرت منطقه‌اى و تاثيرگذار در تصميمات مربوط به اوضاع خاورميانه، می‌تواند در رفع بى‌اعتمادى‌‌ها تاثیرگذار باشد.
علاوه بر اين ايران از آن جهت که در مسير ترانزيت قاچاق مواد مخدر از افغانستان به سمت اروپا قرار دارد، در کانون توجه جهانى در خصوص مسائل مربوط به افغانستان قرار گرفته است. تلاش ايران براى بستن اين گلوگاه مورد توجه اروپايى‌هاست و به خوبى مى‌دانند که اگر ايران را در حل مسائل مربوط به افغانستان ناديده بگيرند ضرر هنگفتى را متوجه خود کرده‌اند.
در مجموع اوضاع نامناسب امنیتی و سیاسی افغانستان پس از سال ها حضور نیروهای خارجی در این کشور، نزديکى انتخابات رياست جمهورى و احتمال تشدید ناآرامی‌ها در مرزهای شرقی ایران به واسطه قدرت‌یابی طالبان و تاکید سران غربى بر بهبود امنیت در مرزهای شرقی خاورمیانه، می‌تواند شرایطی مطلوب و مناسب را براى نزدیکی احتمالی ایران و غرب پیرامون حل مسائل افغانستان فراهم سازد. به همان اندازه که ناآرامی در این منطقه زیان‌های مشترکی را متوجه ایران و آمریکا و متحدانش می‌کند، ثبات و رونق شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی در افغانستان نیز می‌تواند سرشار از منافع برای هر دو طرف باشد.
بنابراين مى‌توان گفت که احتمالا افغانستان حلقه وصل ايران و غرب به ويژه آمريکا درباره مذاکره در مورد مسائل و منافع مشترک خواهد بود، همان طور که پيش از اين، عراق محور تماس‌هاى دو طرف به شمار مى‌رفت.
ایران و آمریکا منافع مشترکی در دور نگهداشتن طالبان از قدرت و برقراری امنیت در مرزهای افغانستان دارند. انتخابات رياست جمهورى در افغانستان و بررسى راه هاى جلوگيرى از به قدرت رسيدن طالبان در اين کشور و همچنين نقش ایران در تامين امنيت و ثبات اين کشور در آستانه برگزارى انتخابات، اهمیت نقش ايران را در مسائل و مذاکرات مربوط به افغانستان دو چندان کرده است.
پس تعلل در پذيرفتن ايران به عنوان يکى از بازيگران اصلى استقرار صلح و امنيت در افغانستان، هزينه بالايى را به غرب تحميل خواهد کرد که جبران آن به سادگى ممکن نخواهد بود.
تهران نيز آگاه است که مرزهای طولانى‌اش با افغانستان مشکلات زیادی را برايش ایجاد می‌کند و براى سرکوب طالبان به همکارى با آمريکا و اروپا نياز دارد. از اين رو تاکنون ايران مشارکتى فعال و جدى در امور مربوط به تامين امنيت افغانستان داشته است.
نظر شما :