فروش اوراق مشارکت برای جبران سرمایه گذاری‌های انجام نشده است

دولت ایران برای تامین سرمایه مورد نیاز برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی، در ماه آینده یک میلیارد یورو اوراق مشارکت منتشر کند. شرکت نفت و گاز پارس وابسته به وزارت نفت ایران می‌گوید که این اوراق با دوره سر رسید سه ساله و سود علی الحساب 9 درصد از سوی شعب خارجی بانک ملت عرضه خواهد شد. پرداخت سود این اوراق نیز هر سه ماه یک بار خواهد بود و درآمدهای ناشی از فروش این اوراق در فازهای 12، 15، 16، 17 و 18 پارس جنوبی هزینه خواهد شد.

گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با دکتر نرسی قربان، کارشناس و تحلیل‌گر اقتصاد انرژی:

این اولین باری است که صنعت نفت ایران تصمیم گرفته تا برای تامین منابع مالی پروژه‌های نفتی، اوراق مشارکت منتشر کند. پیش از این دولت برای توسعه پروژه‌هایی نظیر ساختن سد، ساخت نیروگاه و راهسازی اوراق مشارکت منتشر کرده بود. آیا تامین منابع مالی ادامه فازهای پروژه پارس جنوبی با فروش اوراق مشارکت بین المللی امکان پذیر است؟
میزان توفیق فروش این اوراق به سودی است که برای آن در نظر گرفته شده است.بر اساس آن چه اعلام شده، سود این اوراق 9 درصد است که برای واحد یورو بسیار عالی است و اگر ضمانت ایران را نیز همراه داشته باشد قطعا با استقبال مواجه خواهد شد.

آیا تحریم‌های بین المللی بر مسیر اجرا و اتمام پروژه‌های عظیم انرژی در ایران تاثیر گذار بوده است؟
تحریم‌ها بر سه دسته اند؛ یکسری از تحریم‌ها در قالب دستور رئیس جمهور امریکا وضع شده است. در این نوع از تحریم به شرکت‌های امریکایی دستور داده می‌شود هیچ نوع مبادله‌ای با شرکت‌های ایرانی نداشته باشند. این نوع تحریم تنها شرکت‌های امریکایی را شامل می‌شود و شرکت‌های دیگر کشورها در این مجموعه جایی ندارند.

نوع دوم تحریم‌ها، تحریم‌هایی است که کنگره امریکا در چارچوب تحریم‌های ایران و لیبی پایه گذار آن بود و ظاهرا لیبی به تازگی از این مجموعه خارج شده است. در این چارچوب مقرر شده است که در صورتی که شرکت‌های غیر امریکایی در حوزه‌های نفت و گاز ایران بیش از بیست میلیون دلار در سال سرمایه گذاری کنند، می‌توانند شامل تحریم امریکا شوند، این مسئله موجب وحشت میان برخی شرکت‌های خارجی برای سرمایه گذاری در ایران شده است.

نوع سوم تحریم‌ها، تحریم‌های سازمان ملل است. این نوع بیشتر به فعالیت‌های مرتبط با برنامه‌های هسته‌ای ایران می‌شود و ربطی به صنعت نفت و گاز ندارد.

کدام یک از این سه نوع بیشتر پروژه‌های انرژی ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
بیشترین تاثیر را بر ادامه پروژه‌های انرژی نوع اول و دوم تحریم‌ها دارد، نوع اول به این دلیل که شرکت‌های بزرگ و معروف امریکایی نمی‌توانند بر اساس آن در ایران سرمایه گذاری کنند و نوع دوم نیز به این دلیل که شرکت‌های دیگر خارجی از ترس فشار امریکا وارد ایران نمی‌شوند.

در عین حال امریکا و برخی کشورهای اروپایی یکسری بانک‌های ایرانی را نیز تحریم کرده‌اند اما این نیز تحریم سازمان ملل نیست. در صورت تحریم برخی بانک‌های ایرانی، ادامه کار شرکت‌های خارجی در برخی پروژه‌های انرژی ایران نیز دشوار می‌شود.

آیا دامنه این تحریم‌ها به توسعه فازهای پارس جنوبی نیز شده رسیده است؟
شرکت‌های خارجی برای توسعه فازهای پارس جنوبی سرمایه گذاری جدیدی در ایران انجام نداده‌اند، در نتیجه این اوراق مشارکت تا حدودی با هدف جبران عدم سرمایه گذاری شرکت‌های خارجی منتشر می‌شود و ربطی به تحریم‌ها ندارد. با فروش این اوراق سرمایه‌ای برای ادامه فازهای پارس جنوبی وارد کشور می‌شود.

شرکت توتال فاز دو و سه پارس جنوبی را انجام داد و شرکت ENI فازهای چهار و پنج را به اتمام رساند. فاز‌های شش، هفت و هشت توسط شرکت استات اویل و شرکت پترو پارس به اتمام رسید و در فازهای نه و ده نیز شرکت‌های  ایرانی و و ال جی کار کردند. از این به بعد شرکت‌های بین‌المللی نفت و گاز برای ادامه فازها در ایران سرمایه‌گذاری جدید نکرده است.

اگر بحث ممنوعیت فروش بنزین به ایران که در زمره اقدامات یک جانبه امریکا در مورد ایران بوده و گام‌هایی برای همراهی اروپا با این طرح نیز برداشته شده است، در صورت اجماع طرف‌های غربی برای افزایش فشار بر تهران راهی شورای امنیت سازمان ملل متحد شده و یکی از بندهای قطع نامه بعدی این شورا شود، تاثیر مستقیم این فرایند بر بخش انرژی ایران چگونه قابل بررسی است؟
اگر تنها امریکا ممنوعیت فروش بنزین به ایران را دنبال کند تاثیر آن بر ایران بسیار محدود خواهد بود. اگر حتی برخی کشورهای اروپایی نیز به امریکا بپیوندند بازهم تاثیر این اقدام بر ایران محدود است اما اگر سازمان ملل فروش بنزین به ایران را در قالب یک قطع نامه تحریم کند در این صورت اثرات بیشتری بر ایران خواهد داشت، چراکه دیگر هر شرکتی که قصد فروش بنزین به ایران داشته باشد در مغایرت با قطع نامه سازمان ملل قرار می‌گیرد.

البته ممکن است برخی کشورها دست به چنین اقدامی بزنند اما در نهایت اثر تحریم بنزین ایران در قالب یک قطع نامه جدید بسیار بیشتر است. به همین اندازه احتمال صدور قطع نامه‌ای با این محتوا در مورد ایران بسیار کم است.