از آنها بپرسید دلیل سازنده بودن مذاکرات چه بود!
تا کنون مذاکراتى در اين سطح بين ايران و آمريکا انجام نشده بود، مذاکراتى که در چارچوب 1+5 و ايران انجام گرفت هيچ کدام به اندازه‌اى که هر دو طرف آن را موفقيت آميز بخوانند نبوده است. هر دو طرف مذاکرات را سازنده خواندند و براى ادامه مذاکرات برنامه گذاشتند. به نظر شما چه مسائلى باعث شده است که اين مذاکرات سازنده باشد؟
بايد از خود آنهايى که اين مذاکرات را سازنده ارزيابى مى‌کنند پرسيد که دلايلشان براى سازنده خواندن اين مذاکرات چيست. ما از بيرون نمى‌توانيم نمره‌‌‌اى به اين مذاکرات بدهيم يا آن را سازنده ارزيابى کنيم. اين مساله‌اى است که مربوط به خودشان است.
با توجه به گزارش‌هايى که از مذاکرات ژنو منتشر شده است،اين مذاکرات را چگونه ارزيابى مى‌کنيد؟ آيا اين مذاکرات با توجه به شنيده‌ها مثبت بود؟
دقيقا مسئله همين نکته است. من در آن مذاکرات حضور نداشتم و نمى‌توانم بگويم که مذاکره موفق يا نا موفق بوده است. مى‌خواهم بگويم که ما نبايد محل سوال باشيم، بلکه بايد با خود آنها صحبت کنيد و بپرسيد که دليل سازنده بودن اين مذاکرات چه بوده است! تا آنها پاسخ بدهند. اگر به اين سوال پاسخ دهيم که اين مذاکرات موفق بوده يا ناموفق يک نقص اطلاعاتى داريم. از نظر کلى اين نوع مذاکرات، ريتمى که داشت و صحبت‌هايى که در آن مطرح مى‌شد به گونه‌اى که در را به روى هر گونه توافق بر روى برنامه هسته‌اى ايران مى بست، تغييرکرد. در مذاکرات اخير بر روى مساله هسته ايران، شرايط آن و همچنين ادعاهاى گوناگونى که در اين مورد مطرح بود، صحبت شد. در نهايت ايران پذيرفت غلظت بيشتر اورانيوم را به خارج از کشور واگذار کند که در آن احتمال استفاده از غناى بيشتر از20% و حدود 80- 70 درصد هم نباشد. در نتيجه پلوتونيومى توليد نشود که موجب نگراى غرب شود، اين يکى از اين مواردى بود که شايد قبلا ايران خيلى سفت و سخت روى اين موضوع پافشارى مى‌کرد.
نکته ديگر سايت هسته‌اى قم است. ايران اين اجازه را به البرادعى داد که از اين مرکز ديدن کند. اين يک گشايشى بود که ايران ايجاد کرد. اينها هر کدام گشايشى در رابطه با مذاکرات بود و اگر گشايش‌‌هاى ديگرى هم بوده است من اطلاع ندارم، ولى اين دو گشايشى که ايران ايجاد کرد، باعث شد که غرب هم فضاى مذاکرات را هم مثبت بخواند و ديگر صحبتى در رابطه با تحريم‌هاى شوراى امنيت در کوتاه مدت نشود. حال اگر اين مذاکرات ادامه پيدا کند و جنبه عملى به خود بگيرد مى‌تواند در رابطه با موضوع تحريم‌‌ها موثرتر باشد.
آقاى خرم در مقابل اين موضعى که ايران در قبال 1+5 در اين مذاکرات داشت و حاضر شد غنى سازى اورانيوم را به خارج از کشور منتقل کند، عده اى معتقدند اين مى‌تواند يک عقب نشينى باشد و عده‌اى ديگر معتقدند که اين مى‌تواند حسن نيت ايران را نشان دهد که در مورد مسائل هسته اى در اين نشست نشان داده‌است چراکه پيش از اين اعلام شده بود که در اين مورد صحبت نخواهد کرد؟
اشاره کردم که ايران قبلا ريتمى داشت که هرگونه صحبت در رابطه با برنامه هسته‌اى را منتفى اعلام مى‌کرد.
چگونه مى‌توانيم اين تغيير ريتم را تعبيير کنيم؟
باید با افرادى که مذاکره کرده‌اند صحبت کنيد.
در حال حاضر هيچ کدام از اين افراد در دسترس و پاسخگو نيستند، مى خواهيم بدانيم با توجه به گزارش‌هايى که از اين مذاکرات رسيده است، نتيجه چگونه بود؟
شما وقتى اين سوال را از ما مى‌پرسيد مشکل‌ساز مى‌شود. در گذشته مى‌گفتند که ما در اين رابطه مذاکره نمى‌کنيم که در نهايت رفتند و مذاکره کردند، احتمالا يک دلايلى براى خود دارند، آنها که مذاکره کرده‌اند بايد جواب اين سوال‌ها را بدهند تا ما بتوانيم از صحبت‌هاى آنها تحليل کنيم، نه اينکه شما مستقيما بدون دادن اطلاعات از ما تحليل بخواهيد.
اگر بخواهيم که موضوع هسته‌اى را کنار بگذاريم آقاى جليلى در اين مذاکرات به طور مستقيم با آقاى برنز ملاقات کرد، به نظر شما اين ملاقات چه تاثيرى بر روابط دو کشور خواهد داشت؟
اين قطعا شروع خوبى است و سال‌ها پيش بايد انجام مى‌شد، در اين مورد تاخير هم شده است. اما در حال حاضر از آنجايى که آقاى اوباما در راس کار است،موقعيت خوبى است و به فضاى مذاکره کمک مى‌کند. از اين بابت که شايد آينده بهترى هم در ارتباط باشد يقينا ايران بايد مذاکره با آمريکا را به طور جدى مدنظر قرار دهد و آن را پيش ببرد. ايران نبايد نسبت به خود بى‌اعتمادى ايجاد کند و مطمئن باشد که مى‌تواند به سمت جلو طبق منافع و امنيت ملى حرکت کند و خواسته‌هاى خود را مطرح کند. همچنين بايد انتظار اين مورد را داشته باشد که هر کشورى حتى آمريکا در مذاکرات خود موضوعات مورد نظر خود را نيز مطرح مى‌کنند. بنابراين بايد انتظار داشته باشيم که در جهت منافع دو طرف و صلح در منطقه گام برداشته شود.
نظر شما :