با جدی شدن معاملات هسته‌ای
روند تناقض‌گویی‌ها رو به افزایش است
دیپلماسی ایرانی: محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، مذاکرات نمایندگان ایران، فرانسه، روسیه و امریکا برای تامین اورانیوم مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی ایران را سازنده توصیف کرده است. این توصیف را هنوز رسانه‌های داخلی به نقل از مقامات ایرانی مورد تاکید قرار نداده‌اند، البته باید تا پایان مذاکرات برای ارزیابی نهایی صبوری کرد اما گفته البرادعی به عنوان میزان مذاکرات می‌تواند نویدی برای ادامه مثبت این گفت و گوها در روز سه شنبه باشد به شرطی که روند اختلاف دیدگاه‌ها و تجدید نظر در توافقات قبلی، دست آوردهای مثبتی را که این مذاکرات می‌تواند به همراه داشته باشد، به چالش نکشد.
یک روز قبل از آغاز نشست وین از سوی منابع ایرانی چند نکته مطرح شد که بسیار قابل تامل بود از جمله که احتمال دارد ایران اورانیوم 5 درصد غنی شده در خاک خود را به خارج منتقل نکند و برای رفع نیاز خود اقدام به خرید اورانیوم کند، همچنین اعلام شد اگر ایران زمانی نیاز به تامین اورانیوم 63درصدی داشته باشد یا آن را خریداری می‌کند یا خود اقدام به غنی سازی می‌کند. در عین حال گفته شد که احتمال دارد در نشست وین تیم امریکایی رسما با ادامه غنی سازی اورانیوم در داخل ایران موافقت کند، در روز برگزاری این گفت و گوها نیز باز به نقل از منابع نزدیک به تیم مذاکره کننده ایران در وین اعلام شد که فرانسه از مذاکرات فنی وین کنار گذاشته شد. در جزییات این خبر مجددا تناقض‌هایی دیده می‌شود از جمله این که در برخی رسانه‌های خارجی با اشاره به خبر کنار گذاشته شدن فرانسه از مذاکرات وین آمده است که به نظر می‌رسد ایران با استفاده از رسانه‌های داخلی خود از اولین تعهدات خود عقب نشینی کرد.
اما رسانه‌های دولتی کشور نظر دیگری در مورد دلایل کنار گذشته شدن فرانسه داشتند؛ ایسنا، خبرگزاری دانشجویان ایران دقیقا این خبر را چنین انعکاس داده است: "منابع نزديک به مذاکرات وين درباره تامين سوخت راکتور تهران اعلام کردند در پی اعتراض جمهوری اسلامی ايران به پايبند نبودن فرانسه به تعهدات پيشين خود، اين کشور از مجموعه کشورهای پيشنهاد دهنده تامين سوخت راکتور تهران کنار گذاشته شد." اما شبکه خبر ایران در همین خصوص اعلام کرد که در ابتدای مذاکرات علی اصغر سلطانیه، نماینده دائم ایران در آژانس با اعلام نارضایتی کشورش از سابقه همکاری فرانسه با ایران در همکاری‌های هسته‌ای گذشته گفت و احتمال داد که کشور فرانسه در ادامه مذاکرات حضور نداشته باشد.
همه این تناقض‌ها هر چند تا پایان کامل مذاکرات و در روند بده بستان‌های دیپلماتیک تا حدی طبیعی به نظر می‌رسد اما شفاف نبودن اطلاعات حاصل از گفت و گوهای هسته‌ای در سطح رسانه‌ای ایران از یک سو و بعضا جایگزین کردن توافقات و تصمیمات نهایی با احتمال و پیش بینی و گمانه زنی و اطلاع رسانی با این رویکرد از سوی دیگر، موارد چالش برانگیز فراوانی را پیش روی تحلیل‌گران، تصمیم‌گیران و مذاکره‌کنندگان در هر دو طرف گفت و گو ایجاد خواهد کرد که به نوبه خود بر پیچیدگی مسیر مذاکره و دست یابی به توافق می‌افزاید.
پیش بینی روند مذاکرت وین
ایران هشدار داده است که اگر این گفتگوها به معاهده‌ای برای فروش اورانیوم 20 درصد منتهی نشود، در غنی کردن اورانیوم به درصد بالاتر تعلل نخواهد کرد. علی شیرزادیان سخنگوی آژانس انرژی اتمی ایران اعلام کرد برای ایران، غنی سازی بیشتر اورانیوم برای به دست آوردن 150 تا 300 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد توجیه اقتصادی ندارد اما او گفت: "اگر مذاکرات وین نتیجه مطلوب ایران را دربر نداشته باشد" ایران خود به غنی سازی بیشتر مبادرت خواهد ورزید.
این برخورد ایران با مساله انتقال اورانیوم به خارج، میزان انتقال و جایگزین کردن خرید سوخت با انتقال اورانیوم را باید ناشی از تردیدی که تهران به تعهدات طرف‌های غربی برای تحویل به اندازه و به موقع سوخت دارد، دانست، در همین زمینه برخی منابع داخلی از احتمال مخالفت ایران با خروج اورانیوم از کشور خبر داده‌اند و نماینده جریان کنار گذاشته شدن فرانسه از روند مذاکرات وین نیز بنا به تحلیل رسانه‌های ایران با در نظر گرفتن بدقولی‌های طرف‌های غربی از جمله فرانسه در همکاری‌های گذشته صورت گرفته است.
با این تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت که همزمان با تردید ایران برای توافق بر سر انتقال اورانیوم یا میزان اورانیوم انتقالی، مذاکره کنندگان ایرانی تلاش دارند توان و عزم کشورشان در غنی سازی را به رخ طرف‌های مقابل کشیده و یادآوری کنند هرگونه فشار بر ایران در روند بده بستان‌های هسته‌ای یا هرگونه خودداری از ارائه تضمینی محکم و غیر قابل تغییر در تحویل به موقع و به اندازه سوخت هسته‌ای می‌تواند رویکرد تهران را تغییر دهد.
از سوی دیگر این تحلیل در برخی رسانه‌های خارجی دیده می‌شود که اوباما در مذاکرات خود با مدودف در مسکو صراحتا از تصمیمش برای حل مساله هسته‌ای ایران سخن گفته و ابتدا او بوده که پیشنهاد انتقال اورانیوم به روسیه و غنی سازی این اورانیوم تا مرز 20 درصد و سپردن آن به فرانسه برای تولید سوخت هسته‌ای و تحویل به تهران را مطرح کرده است که با پذیرش مسکو و انجام بررسی‌های بیشتر سرانجام در مذکرات ژنو این پیشنهاد مطرح و مورد توافق قرار گرفت و حالا در وین قرار است روی جزییات فنی بحث شود که در این جا با مشکلاتی مواجه است؛ اولا میزان انتقال، ثانیا اخذ تضمینی قطعی برای تهران در تحویل سوخت و همکاری‌های لازم و ثالثا رویکردی که تهران و واشنگتن در ورای این توافقات بر سر مسائل فی مابین و فراهم سازی مذاکره با یکدیگر دارند.
در مورد آخر چنین به نظر می‌رسد که بازیگر اصلی در این بررسی‌های فنی تنها دو کشور ایران و امریکا هستند، چراکه با توافق این دو کشور می‌توان بیشتر راه پیش رو را تسهیل شده دانست، اما اگر این دو بازیگر بر سر مسائلی به اختلاف بیشتر برسند، راه دشوار خواهد شد. اما امریکا در این نشست بدنبال چه اهدافی است و ایران چه خواسته‌هایی را دنبال می‌کند؟
در این مورد به مصاحبه دیپلماسی ایرانی با کارشناسان مراجعه فرامایید.
نظر شما :