چرا عربستان بمب اتمی ندارد؟
روزنامه الحیات چاپ لندن یادداشت روز چهارشنبه 10 نوامبر خود را به این موضوع اختصاص داده است. این یادداشت را بدر البلوی، روزنامه نگار عربستانی نوشته و نوشته خود را این گونه آغاز کرده است: برخی تحلیلگران بر این باورند که عربستان سعودی نخستین کشوری در خاورمیانه خواهد بود که به سلاح هسته‌ای دست خواهد یافت. البته قبل از آن اسرائیل به این تکنولوژی دست یافته است. برخی تحلیلگران بر این باورند که عربستان سعودی برنامه سری‌ای دنبال می‌کند که نتیجه آن رسیدن به بمب هسته‌ای است. هر چند که عربستان سعودی تلاش دارد به همه بگوید تلاشش برای دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای به خصوص در حال حاضر صرفا جنبه استراتژیک دارد و هیچ گاه به سمت رسیدن به بمب هسته‌ای حرکت نخواهد کرد. اما پرسشی که در این جا مطرح می‌شود این است که چرا و به کدام دلایل تا کنون دولتمردان عربستان سعودی به دنبال تولید بمب هسته‌ای نرفته‌اند؟
وی در ادامه می‌نویسد: عربستان سعودی در منطقه خاورمیانه‌ای واقع شده که منازعات دائمی سیاسی و نظامی در آن جریان دارد و بی‌ثبات‌ترین منطقه دنیا پس از جنگ جهانی دوم محسوب می‌شود. همین مسئله هم باعث شده تا به مرکز ثقل جهانی تبدیل شود و شاهد بیشترین مداخلات بین‌المللی باشد. علاوه بر آن برخی از همسایگانش یا استقرار و ثبات سیاسی ندارند یا با عربستان سعودی در یک رقابت تنگاتنگ منطقه‌ای به سر می‌برند. این مسئله باعث شده تا کشورها به یکدیگر اعتمادی نیز نداشته باشند. به همین دلیل شاهدیم که در طول سال‌های گذشته به رغم این که در مقابل دوربین‌ها رهبران کشورها همدیگر را در آغوش می‌کشند و یکدیگر را دوست و برادر خطاب می‌کنند، این روابط به اندازه‌ای شکننده است که ظرف 24 ساعت همین کشورهای دوست و برادر بدون هیچ دلیل سیاسی موجهی روابطشان دگرگون می‌شود.
به همین دلیل برخی از تحلیلگران بر این باورند که دستیابی به سلاح هسته‌ای تنها راه حل جادویی و اکسیر حیاتی ریاض است اگر که می‌خواهد در منطقه ناآرام خاورمیانه در کنار همسایگانش با حفظ شعار قدرتمندترین کشور منطقه زندگی کند. علاوه بر آن نیاز به تامین امنیت منطقه‌ای نیز لازم می‌دارد که عربستان سعودی به فکر رسیدن به تکنولوژی تولید سلاح هسته‌ای باشد. به خصوص این که عربستان هم به اندازه کافی منابع مالی دارد که بخواهد به سرعت به تکنولوژی تولید بمب هسته‌ای برسد و هم این که از روابط بسیار عمیق و گسترده‌ای با کشورهای بزرگ جهان برخوردار است به گونه‌ای که هر وقت اراده کند این کشورها این تکنولوژی را فورا در اختیار آن خواهند گذاشت. برخی حتی یک گام جلوتر می‌روند و می‌گویند رسیدن عربستان به سلاح هسته‌ای وزنه این کشور را تقویت خواهد کرد و یک ثقل سیاسی و اقتصادی و دینی متمایزی برای آن فراهم خواهد آورد. مضافا بر آن باعث می‌شود تا حداقل در بعد منطقه‌ای از پشتوانه حیاتی بالقوه‌ای برخوردار شود.
نویسنده در ادامه یادداشت خود واقع‌گرا می‌شود و به دلایل این که چرا نباید عربستان سعودی به این تکنولوژی دست یابد اشاره می‌کند و می‌نویسد: اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم به دلایل بسیاری دولتمردان عربستان مجبورند که لااقل در زمان حاضر به فکر دستیابی به تکنولوژی تولید سلاح هسته‌ای نباشند. عربستان سعودی تا کنون همواره تلاش داشته این گونه وانمود کند که کشوری است که سیاست خارجی‌اش مبتنی بر اصول صلح‌آمیز و عدم دخالت در امور داخلی دیگر کشورهاست. به همین دلیل نمی‌تواند طمع توسعه طلبانه را در ذهنش پرورش دهد. به خصوص این که اگر در معادلات خاورمیانه در سطح کلان مورد توجه قرار می‌گیرد تنها به این دلیل است که اندیشه‌های توسعه‌طلبانه ندارد. به عبارت دیگر طمع توسعه طلبانه‌اش تنها در بعد اقتصادی خلاصه می‌شود و به هیچ عنوان تا کنون بعد سیاسی نداشته است.
دقیقا مبتنی بر همین سیاست بود که در سال 1988 نیز هنگامی که قانون منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را امضا کرد مورد استقبال کشورهای جهان قرار گرفت.
از سوی دیگر دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای فقط بعد داخلی ندارد بلکه بعد بین‌المللی و خارجی نیز دارد. در این حالت ریاض مجبور است که برای حفظ جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی‌اش به دیگر کشورها امتیاز دهد تا دستیابی‌اش به سلاح هسته‌ای را به رسمیت بشناسند. به خصوص این که دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای کار چندان آسانی نیست و مذاکرات طولانی و فشرده‌ای را می‌طلبد. نمونه بارز آن را با ایران شاهدیم که برای رسیدن به تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌ای تا کنون چه مذاکرات مفصل و طولانی‌ای را انجام داده و مجبور شده چه هزینه‌هایی را بپردازد.
نویسنده این یادداشت در نهایت با طرح این سئوال که چرا باید اصلا بمب هسته‌ای تولید کرد، می‌نویسد: چرا اصلا باید به بمب هسته‌ای رسید؟ آیا غیر از این است که وقتی کشوری مورد تهدید خارجی قرار می‌گیرد نیاز به تولید بمب هسته‌ای را برای مواجهه با آن تهدید احساس می‌کند؟ حقیقت این است که دنیای امروز از مرحله تهدید هسته‌ای گذشته است. اکنون دنیا به مرحله‌ای رسیده که رسیدن به تکنولوژی تولید سلاح هسته‌ای نه تنها امنیت نمی‌آورد بلکه بر عکس باعث ایجاد ناامنی می‌شود. چرا که باعث می‌شود کشورهای دیگر نیز به رقابت تسلیحاتی بپردازند و همین مسئله باعث گسترش ناامنی در جهان خواهد شد. یعنی همان اتفاقی که در دوران جنگ سرد میان امریکا و شوروی شاهد بودیم. این حقیقت را سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان به خوبی درک کرده است. او در دیدار با هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه امریکا در ماه فوریه گذشته گفت: «تجربه تاریخی ثابت کرده که هر سلاحی در منطقه یافت شود ممکن است روزی به کار آید.»
نظر شما :