اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هرچند به احتمال زیاد دونالد ترامپ به واسطه شخصیت خودشیفته‌اش حاضر به اعتراف به این مسأله و تغییر اساسی در سیاست خارجی آمریکا نخواهد شد، اما چنانکه وی از حوادث ۹ سپتامبر درس نگیرد و همچنان بر رویکردهای یکجانبه و سیاست خارجی قلدرمأبانه خویش اصرار ورزد، اعتبار و جایگاه آمریکا در سطح جهانی بیش از پیش تضعیف خواهد شد.
ادامه مطلب
تنها یک گلوله کافی بود تا سکوت محوطه دانشگاه یوتا به فریاد و آشوب بدل شود؛ شلیکی که زندگی یکی از پرشورترین چهره‌های جمهوری‌خواه را برای همیشه خاموش کرد. چارلی کرک، رهبر ۳۱ ساله سازمان «ترنینگ پوینت» و از چهره‌های بانفوذ جریان محافظه‌کار، روز چهارشنبه در برابر چشمان هزاران دانشجوی وحشت‌زده بر زمین افتاد. این حادثه در میانه یک نشست دانشجویی در ایالت یوتا رخ داد؛ جایی که کرک در حال پاسخ به پرسشی درباره بحران تیراندازی‌های جمعی بود و ناگهان گلوله‌ای از بالای یکی از ساختمان‌ها به سوی او شلیک شد. فرماندار ایالت بلافاصله این حمله را «تروریسم سیاسی» خواند؛ رخدادی تکان‌دهنده که موجی از محکومیت و نگرانی را در سراسر آمریکا برانگیخت و سایه خشونت سیاسی را سنگین‌تر از همیشه بر سر این کشور انداخت.
ادامه مطلب
به‌رغم لحن نسبتا مثبت گروسی و امضای توافق چارچوبی تهران-آژانس، شکاف میان ایران و غرب همچنان پابرجاست. بیانیه چهار جانبه (آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا) نشان می‌دهد که توافق جدید قادر به توقف مکانیسم اسنپ‌بک یا بازگشت قطعنامه‌ها نیست و فشارهای سیاسی و زیاده‌خواهانه غرب می‌تواند اعتبار این توافق را به خطر اندازد.
ادامه مطلب
دونالد ترامپ با امضای فرمانی اجرایی، مجوز استفاده دوباره از نام «وزارت جنگ» به جای «وزارت دفاع» را صادر کرد. این اقدام به‌ظاهر نمادین، در واقع ریشه در تاریخ آمریکا دارد؛ چرا که تا پیش از سال ۱۹۴۹، وزارت دفاع با همین عنوان شناخته می‌شد. اما امروز، این تغییر معنای فراتر از یک بازگشت تاریخی دارد و نشانه‌ای از نگاه جدید ترامپ به قدرت نظامی و سیاست خارجی ایالات متحده است.
ادامه مطلب
تنش‌های فزاینده میان ایالات متحده و ونزوئلا در سال‌های اخیر و مشخصا یک چند هفته گذشته، اکنون با ظهور فناوری پهپادی در آمریکای لاتین وارد مرحله تازه‌ای شده است. استقرار ناوهای آمریکایی در سواحل کارائیب، اتهامات مکرر واشنگتن علیه کاراکاس و توسعه توانمندی‌های دفاعی ونزوئلا، معادله‌ای پیچیده از قدرت، بازدارندگی و رقابت ژئوپلیتیک را رقم زده است. در حالی که دولت نیکولاس مادورو بر حق حاکمیتی خود برای دفاع از مرزها و منابع طبیعی تأکید دارد، ایالات متحده این تحولات را تهدیدی برای امنیت منطقه‌ای و حتی فراتر از آن می‌داند.
ادامه مطلب
تحولات اخیر لبنان بار دیگر این کشور بحران‌زده را در کانون مناقشات منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داده است. بعد ازحملات مکرر اسرائیل و روی کار آمدن دولت جوزف عون (رئیس جمهور) و نواف سلام (نخست وزیر) در لبنان، فشارهای ایالات متحده، برخی کشورهای عربی بر بیروت برای خلع سلاح حزب‌الله در حالی افزایش یافته که این گروه طی دهه‌های گذشته به‌عنوان بخشی از معادله امنیتی و سیاسی لبنان شناخته شده و در معادلات بازدارندگی برابر تجاوزات خارجی نقش ایفا کرده است.
ادامه مطلب
بهاءالدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: امروز دیگر کمتر آدم غربی، مخصوصا اروپایی است که نداند سناریوی واقعی این فرآیندهای مخرب و پشت پرده را چه کسانی می‌نویسند و اجرا می‌کنند. فقط با شناخت دقیق، گلوبالی و تاریخمند تحولات مخاطره آمیز جدید است که افکار جهانی نسبت به عاملان این فرآیندها، شناخت صحیح پیدا می کنند.
ادامه مطلب
با وجود فضای پر از تردید فعلی، برخی تحلیلگران معتقدند همچنان امکان احیای مذاکرات وجود دارد، به‌ویژه اگر آمریکا در مواضع خود تجدیدنظر کند و به‌جای طرح خواسته‌های غیرواقع‌بینانه، به دنبال یک توافق برد-برد باشد. ایران نیز بارها نشان داده که در صورت احترام به منافع ملی و امنیتی‌اش، آمادگی دارد راه‌حل‌های دیپلماتیک را بررسی کند.
ادامه مطلب
پرونده هسته‌ای ایران و بحث بر سر مکانیسم «اسنپ‌بک» یا بازگشت خودکار تحریم‌ها، بار دیگر به نقطه‌ای رسیده که منازعات دیپلماتیک قدرت‌های جهانی را تشدید کرده است. در شرایطی که سه کشور اروپایی به همراه آمریکا بر حفظ فشار حداکثری علیه تهران تاکید دارند، روسیه و چین با ارائه قطعنامه‌ای جدید سعی دارند معادله قدرت را تغییر دهند. خبرنگار وال‌استریت ژورنال از توزیع پیش‌نویس تازه قطعنامه‌ای از سوی روسیه خبر داده که در ظاهر اندکی به مواضع غرب نزدیک‌تر است، اما ابهامات متعددی درباره فعال‌سازی مکانیسم تحریم‌ها و مطالبات از ایران در آن باقی مانده است.
ادامه مطلب
در آستانه رزمایش بزرگ چین، تحلیل‌های نظامی نشان‌دهنده خیز خاموش نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق PLAN)) برای گسترش توان خود است. چین با سرمایه‌گذاری کلان در صنعت کشتی‌سازی و تولید سریع‌تر کشتی‌های جنگی، در حال تغییر موازنه قدرت دریایی در برابر ایالات متحده است. به ادعای بی بی سی، این کشور با بیش از ۳۷۰ کشتی جنگی، بزرگ‌ترین ناوگان دریایی جهان را در اختیار دارد و با سرعتی بی‌سابقه به توسعه زیردریایی‌های اتمی، ناوهای هواپیمابر و تسلیحات پیشرفته مانند موشک‌های مافوق صوت و شهپادها می‌پردازد.
ادامه مطلب
علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هدف ترامپ از اجارهٔ کریدور زنگزور برای یک قرن از آذربایجان و ارمنستان، ادامهٔ استرتژی بزرگ آمریکا برای جلوگیری از موفقیت راه ابریشم نوین چین بوده که برای جلوگیری از موفقیت آن در مسیر پاکستان نیز به روی کار آوردن طالبان در افغانستان اقدام کرد.
ادامه مطلب
پس از سلسله نشست‌هایی که امیدها برای پایان جنگ اوکراین را زنده کرده بود؛ از دیدار ترامپ و پوتین در نشست آلاسکا تا رایزنی‌های رهبران اروپا در واشنگتن اکنون نشانه‌ها آشکارا حاکی از آن است که روند صلح به بن‌بست رسیده است. در حالی که فشارهای اقتصادی و تحریم‌های غرب نتوانسته کرملین را به عقب‌نشینی وادار کند، کاخ سفید به‌ویژه تحت رهبری ترامپ بیش از پیش به ابزار تهدید هسته‌ای تکیه می‌کند؛ رویکردی که به‌نظر می‌رسد تنها گزینه باقی‌مانده برای تغییر معادلات باشد.
ادامه مطلب
اکنون معادلات هسته ای پیش رو پیچیده‌تر از هر زمان دیگری شده است؛ زیرا ایران باید ضمن حفظ خطوط قرمز، تعادل میان همکاری محدود با آژانس و مقابله با فشارها را برقرار کند. حضور فعال گروسی در رایزنی‌های اروپایی و تاکید بر شفافیت ایران، در کنار تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه در آستانه نشست فصلی جدید شورای حکام، می‌تواند تهران را در موقعیتی قرار دهد که مدیریت آن نیازمند دیپلماسی هوشمندانه، حفظ حقوق و آماده‌سازی پاسخ‌های حقوقی دقیق است. مقامات ایران هشدار داده‌اند که هر گونه اقدام گزینشی علیه کشور، نه تنها صلح و امنیت منطقه و بین‌الملل را تهدید می‌کند، بلکه اعتبار توافقات بین‌المللی و شورای امنیت را نیز زیر سوال می‌برد.
ادامه مطلب
واکنش سیدکمال خرازی نشان می‌دهد که ایران هر گونه تغییر در معادلات قفقاز جنوبی را جدی می‌گیرد و آمادگی دارد با ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک از منافع خود محافظت کند. توافق سه‌جانبه واشنگتن، آذربایجان و ارمنستان، در حالی که می‌تواند مسیرهای جدید اقتصادی و ترانزیتی باز کند، در عین حال حساسیت تهران نسبت به تغییر نفوذ بازیگران خارجی را افزایش داده است. به عبارت دیگر، پیام ایران روشن است؛ تغییرات ژئوپلیتیک و زمینی در همسایگی شمال غربی بدون در نظر گرفتن مصالح تهران، می‌تواند واکنش‌های جدی و همه‌جانبه را به همراه داشته باشد. این موضع، هم هشدار به طرف‌های قرارداد و هم تاکید بر جایگاه ایران به عنوان بازیگر کلیدی منطقه‌ای است.
ادامه مطلب
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این یادداشت ابتدا اهمیت زمینه‌سازی گفتمانی را تشریح می‌کنیم، سپس مقایسه‌ای تاریخی میان دوره «محور شرارت» و وضعیت کنونی ارائه می‌دهیم و در نهایت جایگاه ایران در هر دو دوره را تحلیل و پیامدهای سیاستی را پیشنهاد می‌کنم.
ادامه مطلب
ایالات متحده در اقدامی جنجالی، ویزای محمود عباس و دیگر مقام‌های فلسطینی برای حضور در نشست مجمع عمومی سازمان ملل را لغو کرد. این تصمیم در حالی اعلام شده که بسیاری از کشورهای اروپایی و غربی در حال آماده شدن برای شناسایی رسمی کشور فلسطین هستند و در آستانه نشست سپتامبر سازمان ملل، فشار دیپلماتیک برای تثبیت راه‌حل «دو دولتی» بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است. به نظر می‌رسد دولت دوم دونالد ترامپ تلاش می‌کند یک تنه در برابر این موج جهانی بایستد و با ابزارهای حقوقی، سیاسی و حتی میزبان بودن سازمان ملل، مسیر شناسایی فلسطین را سد کند.
ادامه مطلب
جلال خوش‌چهره، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل تاکید کرد: دیپلماسی معامله‌محور و آمرانه ترامپ، بدون توجه به پیچیدگی‌های جهان چندقطبی، محکوم به شکست است و صلح پایدار در اوکراین تنها با همکاری اروپا و احترام به حقوق بین‌الملل ممکن خواهد بود. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با رویکردی معامله‌محور و با هدف پایان دادن سریع به جنگ اوکراین، فشار بر اروپا را برای پذیرش مسئولیت اصلی تضمین‌های امنیتی این کشور افزایش داده است. بر اساس گزارش پولیتیکو، مقامات ارشد پنتاگون در دیدار با وزرای دفاع کشورهای اروپایی تأکید کرده‌اند که آمریکا نقش حداقلی در این زمینه ایفا خواهد کرد و بار اصلی بر دوش اروپا خواهد بود. این رویکرد، که در نشست ۱۸ اوت در واشنگتن با حضور سران اروپا و ولودیمیر زلنسکی نمایان شد، نشان‌دهنده شکاف عمیق در روابط فراآتلانتیکی است. اروپا، نگران از کاهش تعهدات آمریکا به ناتو و تحمیل صلحی شکننده، به دنبال استقلال امنیتی و تقویت دیپلماسی خود است.
ادامه مطلب
احمد بخشایش اردستانی طی گفت‌وگویی تأکید دارد که «در دیپلماسی حتی کوچک‌ترین انعطاف می‌تواند راهی برای تفاهم بگشاید، به شرط آنکه تصمیم‌گیران سیاسی منافع ملی را بر رقابت‌های جناحی و لجبازی‌های مقطعی ترجیح دهند.»
ادامه مطلب
اخراج «جفری کروز»، رئیس آژانس اطلاعات پنتاگون به همراه دو فرمانده ارشد دیگر از سوی وزیر دفاع آمریکا، تازه‌ترین حلقه از زنجیره «پاکسازی‌های سیاسی» در ساختار امنیتی ایالات متحده است. در ظاهر، دلیل برکناری کروز انتشار گزارشی درباره حملات اخیر آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران عنوان شده است؛ گزارشی که برخلاف روایت رسمی دولت ترامپ، مدعی نابودی کامل توان هسته‌ای ایران نبود بلکه تنها «عقب‌نشینی موقت» این توانایی‌ها را تأیید می‌کرد.
ادامه مطلب
اعلام آغاز روند خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از پایگاه عین‌الاسد در استان الانبار و نیز کاهش حضور نظامی در پایگاه العدید قطر، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه نقش ایالات متحده در معادلات امنیتی عراق و منطقه کرده است. پایگاه عین‌الاسد از سال ۲۰۰۳ تاکنون به‌جز وقفه کوتاه پس از خروج ۲۰۱۱ یکی از مراکز کلیدی حضور واشنگتن در عراق بوده و تعطیلی قریب‌الوقوع آن می‌تواند موازنه‌های سیاسی و امنیتی کشور را تحت تأثیر قرار دهد. از نگاه گروه‌های مقاومت عراقی، این خروج «واقعی» تلقی نمی‌شود، چراکه به معنای کنار گذاشتن نفوذ ایالات متحده نیست.
ادامه مطلب
در آگوست ۲۰۲۵، هشت ماه پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، وعده‌های او برای پایان دادن سریع به جنگ اوکراین همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. دیدار پر سر و صدای ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا که برخی آن را «لحظه تعیین‌کننده» می‌دانستند، به توافقی منجر نشد. نشست بعدی او با رهبران اروپایی در واشنگتن نیز نشان داد که اروپا بیش از هر زمان دیگری در مورد نحوه مدیریت جنگ اوکراین دچار چندصدایی است.
ادامه مطلب
اعزام بیش از ۲۲۰۰ نیروی گارد ملی به خیابان‌های واشنگتن و مسلح‌سازی بخشی از آن‌ها در حالی صورت گرفت که هیچ تهدید جدی امنیتی گزارش نشده بود. این اقدام از همان ابتدا با واکنش منفی مردم و فعالان مدنی روبه‌رو شد. منتقدان تأکید دارند که دولت ترامپ در حال ساخت یک بحران مصنوعی است تا هم مشروعیتی برای حضور نیروهای نظامی در پایتخت ایجاد کند و هم فضای رعب و وحشت را در میان مخالفان سیاسی و معترضان گسترش دهد.
ادامه مطلب
پرونده هسته‌ای ایران در مقطع کنونی بیش از هر زمان دیگری در معرض بازگشت به چرخه‌ای از تنش و بحران قرار گرفته است. در حالی که موعد مقرر تروئیکا در پایان ماه آگوست (نهم شهریور) برای ارسال نامه فعال‌سازی مکانیسم ماشه به شورای امنیت و غروب قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نزدیک می‌شود، تماس‌های دیپلماتیک فشرده میان ایران، اروپا، روسیه و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که همه طرف‌ها در تلاش‌اند تا از یک انفجار سیاسی جلوگیری کنند. در این میان، موضع قاطع تهران در رد تمدید مهلت اسنپ‌بک که توسط علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی اعلام شد، نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده تحولات خواهد داشت. ایران تلاش می‌کند ضمن تأکید بر حقوق مشروع خود، دیپلماسی را زنده نگاه دارد، اما نقش اروپا و آمریکا در تصمیم‌گیری‌های پیش‌رو می‌تواند موازنه را به‌طور کامل تغییر دهد.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: باید تفاوت امید و اعتماد را شناخت. امید ممکن است حتی با وجود شواهد منفی دوام بیاورد، اما اعتماد نتیجه ارزیابی عقلانی و تجربی است. این مفهوم نیاز به شواهد پایدار و رفتار عملی دارد. مرور بیش از یک قرن روابط ایران و غرب ـ از ۱۹۰۷ تا برجام ـ نشان می‌دهد امید به تغییر رفتار طرف مقابل، بدون تغییر بنیادین در منافع و سیاست‌هایش، توهمی پرهزینه است.
ادامه مطلب
معصومه علیانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پرسش اصلی آن است که آیا این روند به سوی یک نظام چندقطبی پایدار حرکت خواهد کرد یا آنکه صرفاً مرحله‌ای پرابهام از گذار را رقم خواهد زد که با بی‌ثباتی‌های تازه همراه است.
ادامه مطلب
توافق صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که در ۸ اوت ۲۰۲۵ در کاخ سفید با میانجی‌گری دونالد ترامپ امضا شد، نقطه عطفی در تحولات قفقاز جنوبی بود. این توافق که شامل ایجاد کریدور استراتژیک زنگزور با مدیریت ۹۹ ساله آمریکا است، عملاً روسیه را از معادلات منطقه‌ای کنار گذاشت. کریدور «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» یا TRIPP ، نه تنها ارتباطات زمینی میان آذربایجان و نخجوان را تقویت می‌کند، بلکه نفوذ سنتی مسکو در منطقه را به شدت تضعیف کرده است.
ادامه مطلب
دیدار روز جمعه ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ در آلاسکا که بسیاری از رسانه‌ها آن را «یخ‌شکنی سیاسی» توصیف کردند، تنها آغاز سلسله‌ای از تحرکات تازه در پرونده اوکراین بود. عصر روز دوشنبه، ترامپ میزبان ولودیمیر زلنسکی و هفت تن از رهبران اروپایی در کاخ سفید بود. جلسه‌ای که به‌زعم ناظران قرار بود بر موضوع «تضمین‌های امنیتی برای اوکراین» متمرکز باشد، به شکلی غیرمنتظره با تماس مستقیم ترامپ با رئیس‌جمهور روسیه به مدت ۴۰ دقیقه به نقطه عطفی تبدیل شد.
ادامه مطلب
ادعای اخیر روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارونت مبنی بر کمک چین به ایران برای بازسازی سامانه‌های پدافند هوایی پس از جنگ ۱۲ روزه، پرسش‌هایی درباره نیات پکن و پیامدهای ژئوپلیتیکی آن مطرح کرده است. علیرغم این دست خبرسازی ها رسانه ای باید با رویکردی محتاطانه، به بررسی این ادعا در سه محور پرداخت. نخست، دیپلماسی محتاطانه چین. دوم، سیاست ابهام استراتژیک پکن، و نهایتا، ملاحظات منطقه‌ای و جهانی در سپر فکری چینی ها. با توجه به فقدان شواهد قطعی و پیچیدگی‌های روابط چین با ایران، کشورهای عربی خلیج فارس، اسرائیل، و ایالات متحده، نمی‌توان این ادعا را به‌صورت کامل تأیید یا رد کرد، اما تحلیل آن نیازمند نگاهی دقیق به الگوهای رفتاری چین است.
ادامه مطلب
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به شایعه تعطیلی سفارتخانه‌های خارجی در تهران گفت: هیچ‌یک از سفارتخانه‌هایی که گفته شده تعطیل هستند، در واقع تعطیل نشده‌اند.
ادامه مطلب
دومین سفر فیلد مارشال عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان، به آمریکا در کمتر از دو ماه گذشته نشان‌دهنده روند تقویت روابط نظامی میان اسلام‌آباد و واشنگتن است. دیدارهای مکرر منیر با مقامات ارشد نظامی آمریکا مانند ژنرال جان دان کین، رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده، و شرکت او در مراسم انتقال فرماندهی در فرماندهی مرکزی آمریکا، نمادی از تعمیق همکاری‌های دفاعی دو کشور است. این روند پس از سال‌ها تنش و بی‌اعتمادی، به نوعی احیای روابط استراتژیک به شمار می‌رود که برای هر دو طرف منافع مهمی دارد. از یک سو، پاکستان به دنبال تضمین امنیت ملی و کمک‌های نظامی است تا در برابر تهدیدات منطقه‌ای و داخلی خود مقابله کند و از سوی دیگر، آمریکا درصدد حفظ نفوذ و حضور خود در منطقه حساس جنوب آسیا است.
ادامه مطلب