واشنگتن به دنبال بیرون کشیدن خود از «جنگ های بی پایان» است ولی نمی خواهد و نمی تواند به طور کامل از خاورمیانه خارج شود زیرا منافع گسترده ای در این منطقه دارد و دغدغه های سه گانه اش یعنی «اسرائیل، نفت و کمونیسم» تغییری نکرده بلکه با قدرت گرفتن چین و از خواب بیدار شدن روسیه، ابعاد جدیدی به خود گرفته است.
ادامه مطلب
ابوالفضل پازوکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: غرب آسیا جایگاه مهم و استراتژیکی در دکترین سیاست خارجی نوین مسکو دارد. این اهمیت تا آنجایی بود که روسیه در سال ۲۰۱۵ مستقیما وارد نبرد سوریه شد و توانست متحد خود بشار اسد را در قدرت نگه دارد و مخالفین حکومت وی را، که عمدتا تحت حمایت رقبای غربی – عربی مسکو بودند، پس بزند. ورود نظامی روسیه به این جنگ نقطه عطفی نه تنها در مناسبات منطقه غرب آسیا بلکه در سیاست بین المللی بود؛ چرا که مسکو را بار دیگر به عنوان یک قدرت جهانی تاثیرگذار معرفی کرد. اما بهراستی دلایل اهمیت ژئوپولتیک این منطقه نزد مسکو چه می تواند باشد؟
ادامه مطلب
چهارم اکتبر روسیه موفقیت دو آزمایش موشک های کروز مافوق صوت را از یک زیردریایی اعلام کرد. روبرت وود هشدار داد: «ما نمی توانیم از خود در برابر این فناوری دفاع کنیم و چین و روسیه نیز از آن مطلع نیستند.»
ادامه مطلب
در حالی که بسیاری از مسائل مربوط به عملکرد ضعیف در روابط اقتصادی بین روسیه و منطقه مِنا یک توضیح اقتصادی دارند، سیاست های اقتصادی داخلی دو طرف نیز در کاهش تجارت و سرمایه گذاری بی تاثیر نبوده اند. برای نمونه، سیاست روسیه در دوران پس از اتحاد جماهیر شوروی (جدا از وقفه ای کوتاه در اواسط دهه ۱۹۹۰) هرگز تمایل به گسترش تجارت عمومی با هدف صرف تجارت نبوده و تجارت بیشتر ابزاری برای رسیدن به اهداف «استراتژیک» بوده است.
ادامه مطلب
دیپلمات ارشد ترکیه ای می نویسد: چطور و چرا در حالی که روابط بسیار نزدیکی با سوریه داشتیم، در مدت بسیار کوتاهی ما همسایه ها تبدیل به دشمن هم شدیم؟ آیا برنامه سیاسی و استراتژی خروج مشخصی در رابطه با نحوه مدیریت این موضوع در زمان وقوع بحران داشتیم؟ آیا تصور می شد که این موضوع به مرور زمان ابعاد جدی تری به خصوص برای ترکیه پیدا کند؟ مهم تر از همه، آیا ارزش آن را داشت که به خاطر درگیری در مسئله سوریه از سیاست خارجی منطقی و واقع بینانه ای که در طول تاریخ جمهوری سعی در حفظ آن داشته ایم، فاصله بگیریم؟
ادامه مطلب
حسین بنی اسدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بدیهی است روسیه در ویرانی افغانستان نقش به سزایی دارد که باید در جبران خسارت به افغانستان متعهد شود. از طرف دیگر حضور روسیه در این نشست حساسیت های دیگری ایجاد می کند که در عدم موفقیت این نشست بی تاثیر نیست.
ادامه مطلب
در حالی که تجارت روسیه با منطقه مِنا تا اندازه ای به تسلیحات و انرژی محدود بوده، روابط سرمایه گذاری اندکی بهتر، اما به سیاست وابسته بوده است. روسیه در یک دهه گذشته توانسته با موفقیت سرمایه گذاری های کشورهای ثروتمند خلیج فارس (عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی) ر ا جذب کند.
ادامه مطلب
حشمت الله فلاحت پیشه در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که تهران و تل آویو به اندازه یک لبغ تیغ تا جنگ نظامی فاصله دارند، بر این باور است که رایزنی مقامات دولت رئیسی با اروپایی ها در بروکسل یا سفر به روسیه بی فایده، زمانبر و محکوم به شکست است.
ادامه مطلب
اگرچه چرخش روسیه به سوی منطقه مِنا از نظر سیاسی غیرقابل انکار است، لزوما به جریان قابل توجه کالا و خدمات منجر نشده. طبق آمار بانک اطلاعات جهانی بانک جهانی، صادرات (غیرنظامی) روسیه به کشورهای منطقه مِنا (به استثنای ترکیه) در سال ۲۰۱۶ تنها ۶درصد و واردات ۱.۴درصد از از حجم کل تجارت این کشور را به خود اختصاص داده است. پیوندهای اقتصادی بین روسیه و منطقه مِنا اخیرا به وخامت نگراییده، بلکه در برخی موارد هرگز ایجاد نشده اند.
ادامه مطلب
محمدرضا فرقانی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تشریح کرد که برگزاری نشستهایی مانند نشست وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان در تهران می تواند به شکل بسیار پررنگی در رسیدن به فهم مشترک و کنار گذاشتن اختلافات همسایگان افغانستان در رابطه با حکومت طالبانی اثرگذار باشد.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تشریح کرد که اگر ما بتوانیم حضور و نفوذ بیشتر و پررنگتری در کشورهای ضعیف اتحادیه اروپا داشته باشیم باعث حساسیت بازیگران اصلی و پیشران اتحادیه اروپا یعنی بروکسل، پاریس و برلین خواهد شد، در صورتی که اگر جمهوری اسلامی ایران تمام تمرکز دیپلماتیک خود را به خصوص جریان در مذاکرات هستهای بر پایه تعامل با آلمان، فرانسه و نظایر آن ها قرار دهد، اروپایی ها و به خصوص قدرت های اتحادیه اروپا به این باور می رسند که تهران را در مشت خود دارند. بنابراین جا دارد به جای برقراری روابط با اتحادیه اروپا روابط با تکتک اعضای اتحادیه اروپا، به خصوص کشورهای ضعیف و کوچک تر و همچنین کشورهای اروپایی را در دستور کار قرار دهیم تا با برقراری روابط جدی تر با تک تک این کشورها عملا آنها را به سمت مسئولیتپذیری دیپلماتیک و حقوقی وابداریم.
ادامه مطلب
بحران انرژی نشان از آن دارد که «گذار به انرژی سبز» در چین باعث ایجاد جنجال های بسیاری خواهد شد. از یک سو، پکن باید با خرید زغال سنگ بیشتر امنیت انرژی کشور را تامین کند و از سوی دیگر، باید برای کاهش وابستگی به زغال سنگ و جایگزینی آن با گاز تلاش کند. در هر دو صورت، این روندها باعث به وجود آمدن فرصت های جدیدی برای صادرگنندگان انرژی در روسیه خواهد شد.
ادامه مطلب
به نظر می رسد روسیه با برداشتن گامی به عقب در روی آوردن خود به اسرائیل، نگرانی های ایران را در نظر بگیرد، اما روابط روسیه و اسرائیل مستحکم باقی خواهد ماند. در نتیجه به تعهد خود برای جلوگیری از تقویت جبهه مقاومت ایران و حزب الله در بلندی های جولان ادامه خواهد داد. تشدید تنش ها میان ایران و اسرائیل به تلاش های روسیه برای توسعه سازوکارهای موجود برای تنش زدایی ضربه خواهد زد. در این میان ایران سفر امیرعبداللهیان را به مسکو برای تهران پیروزی می داند.
ادامه مطلب
الکساندر دوگین، مشاور نزدیک رئیس جمهوری روسیه و کارشناس جغرافیای سیاسی در مصاحبه با رسانه های ترکیه گفت مسکو و آنکارا نقشه راه تازه ای برای منطقه ترسیم کرده اند. وی گفت اردوغان اهمیت شبه جزیره کریمه برای روسیه را درک می کند و روسیه نیز اهمیت حل و فصل مساله قبرس را برای ترکیه. وی گفت این احتمال وجود دارد که ترکیه موضع خود در قبال کریمه را تغییر دهد و روسیه نیز حاکمیت ترکیه بر قبرس شمالی را به رسمیت بشناسد.
ادامه مطلب
شعیب بهمن در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تاکید کرد که جنگ قره باغ در سال گذشته در پیوستگی کامل با تحولات منطقه غرب آسیا با محوریت سوریه و عراق قرار دارد. هم به دلیل حضور عریان و مستقیم بازیگرانی نظیر ترکیه و اسرائیل در این جنگ، هم نوع پیشروی نظامی نیروهای آذربایجان در قره باغ و مهمتر از آن طرح هایی مبنی بر ایجاد انسداد مرزی، زمینی و ترانزیتی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان نشان داد که تحولات قفقاز جنوبی بعد از جنگ قره باغ در پیوند کامل با تحولات غرب آسیا قرار دارد. یعنی سعی شد نفوذ ایران در سوریه و عراق با قطع حضور جمهوری اسلامی در قفقاز جنوبی پاسخ داده شود. این مسئله پیشتر، هم مورد توجه ترکیه و هم مورد توجه روس ها بود. در این بین متاسفانه مقامات مسئول در جمهوری اسلامی ایران خیلی دیر متوجه این واقعیت شدند. ایران در مقایسه با ترکیه و روسیه خیلی دیر فهمید که تحولات خاورمیانه چه تاثیر مستقیمی بر تحولات منطقه قفقاز و جنگ قره باغ در سال گذشته داشت و دارد. به همین دلیل تهران خیلی دیر دست به واکنش در منطقه قفقاز جنوبی زد. چون تا زمانی که به صورت رسمی و عریان منافع و امنیت ایران در مرزهای شمالی غربی از جانب آذربایجان و ترکیه تهدید نشد، ایران عملاً دخالت جدی و معناداری در تحولات منطقه قفقاز جنوبی نداشت.
ادامه مطلب
«سیاست های روسیه [در منطقه مِنا] با تلاش برای کسب اعتبار تعیین می گردد... اما گذشته از تمایل عمومی برای ثبات در تجارت و تجارت با منطقه، انگیزه اصلی این رویکرد یک دیدگاه خاص روسی برای خاورمیانه نیست و بیشتر به این باور مربوط است که روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ باید در چنین منطقه مهمی ایفای نقش کند.»
ادامه مطلب
عبدالرضا فرجی راد در گفتوگو با دیپلماسی ایرانی تشریح کرد که اگر بخواهیم مقایسهای در خصوص نفوذ اسرائیل در ساختار نظامی و اطلاعاتی جمهوری آذربایجان با دیگر کشورهای همسایه داشته باشیم بی شک باکو در مقام اول قرار می گیرد. یعنی حتی بعد از اجرایی شدن پیمان ابراهیم و آشکارساز و عادی سازی روابط دیپلماتیک بحرین و امارات با اسرائیل و حتی با وجود روابط و مناسبات آنکارا با تل آویو در ابعاد مختلف و در عین حال همکاری های مخفی اقلیم کردستان و کردها با اسرائیل، هیچ کدام به اندازه نفوذ اسرائیل در جمهوری آذربایجان برای ما تهدیدزا نیست. لذا اگر ما در طول سال های گذشته مدارا با جمهوری آذربایجان را کنار میگذاشتیم و حساسیت های فعلی را پیرامون نفوذ اسرائیل به مقامات باکو گوشزد میکردیم و یا در صورت عدم توجه جمهوری آذربایجان به این نگرانی های ایران، اقدامات قاطعی را انجام میدادیم کار به اینجا کشیده نمیشد که اسرائیل در سایه نفوذ امنیتی، اطلاعاتی و نظامی خود در جمهوری آذربایجان بتواند از خاک این کشور برای انجام عملیاتهای تروریستی، خرابکارانه، جاسوسی، سرقت اسناد و ایجاد ناامنی علیه منافع جمهوری اسلامی ایران عمل کند.
ادامه مطلب
گسترش نفوذ اقتصادی روسیه در منطقه مِنا (کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا) ظاهرا خیلی کمتر از انتظار در پیشبرد هدف دستیابی به اهمیت سیاسی در منطقه تاثیر داشته است. به نظر می رسد که مسائل اقتصادی در مقایسه با دستیابی به افزایش حضور نظامی در سراسر منطقه مِنا، اولویت کمتری برای مقامات روسی داشته است. با این حال، این واقعیت که روسیه در روابط خود با منطقه مِنا عملکرد اقتصادی کمتر از توان خود نشان داده، یک معما است و عجیب است که کشورهای منطقه مِنا و روسیه علاقه متقابل به یکدیگر را در زمینه مبادله کالا و خدمات (رابطه اقتصادی نزدیک تر) به نمایش نگذاشته اند.
ادامه مطلب
صادق ملکی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: ترکیه سیاست ایدئولوژیکی و بسته ندارد و با توجه به شرایط و ظرفیت خود سیاست گذاری و منافع خویش را تامین می کند. آنکارا در حالی که عضو ناتو است با مسکو نرد عشق بازی می کند و در حالی که اس ۴۰۰ دریافت می کند، کریمه را به رسمیت نشناخته در مورد اوکراین هم در کنار غرب ایستاده است. این درحالی است که روسیه همچنان از شرکای اصلی آنکارا در مبادلات اقتصادی محسوب می شود. در ارتباط با ایران نیز همانگونه که آنکارا بیشترین منافع را از جنگ میان ایران و عراق برد، در موضوع هستهای هم بیشترین سود حاصل این کشور در ابعاد مختلف شده است. این در حالی است که ترکیه در بهترین شرایط، ایران را رقیب خود می داند و عامل اصلی تحریکات پان ترکیسم نیز آنکارا بوده است.
ادامه مطلب
فرانسیس پرین، مدیر پژوهش موسسه روابط بین الملل و استراتژیک می گوید: . احتمالا مسکو می خواسته نشان دهد نورد استریم-۲، که یک خط لوله گازی از روسیه است و با عبور از دریای بالتیک به آلمان می رسد، ضروری است. احتمال دیگر، منفعت روسیه از قیمت بالای گاز است؛ مجازات اروپایی ها به دلیل تلاش برای تنوع بخشیدن به منابع گاز خود و توسعه پروژه های واردات ال ان جی هم از دیگر احتمالات است. خوشحالی از عدم انسجام در داخل اتحادیه اروپا که فریاد مخالفت با سوخت های فسیلی، شامل گاز، سر می دهد و در عین حال، خواستار تحویل بیش تر این نوع انرژی است که ادعا می کند می خواهد از شر آن خلاص شود. در همه این فرض ها، می توان تصور کرد که رهبران روسیه و گازپروم از وضعیت فعلی بازار گاز ناراضی نیستند.
ادامه مطلب
روسیه پس از اینکه سیطره خود بر مناطق داخلی سوریه را تثبیت کرد درصدد است تدابیر خاصی را در مناطق مرزی و پیرامونی خارج از سیطره خود در چارچوب تفاهم های دو جانبه یا چند جانبه با کشورهای همجوار اتخاذ کند. در جنوب غرب سوریه مسکو توانست با هماهنگی اردن و اسرائیل به توافق ۲۰۱۸ پایان دهد و این منطقه را دوباره تحت سیطره نظام درآورد تا زمینه بازگشایی کامل مرزها با اردن و اجرایی کردن توافق انتقال نفت و گاز به لبنان از طریق سوریه را فراهم آورد.
ادامه مطلب
یوگنی ساتانوفسکی، مدیر انستیتوی خاورمیانه در مسکو و رئیس سابق کنگره یهودیان روسیه، رهبری روسیه را مقصر دانست که نسبت به اظهارات اردوغان در مورد کریمه که به آن به عنوان قلمروی از ترکیه نگاه می کند، واکنش نشان نمی دهند و فقط نظاره گر هستند. وی همکاری دو کشور را به سخره گرفت و گفت: "ما برای ترک ها در کارخانه های کشتی سازی استانبول کشتی می سازیم، زیرا ما مانند آنها کارخانه کشتی سازی نداریم، همچنین گاز و نفت آنها را تامین می کنیم و برایشان در حال ساخت نیروگاه هسته ای هستیم. همچنین با هزینه خود صنعت گردشگریشان را تقویت کرده ایم." وی یادآور شد که "اردوغان گفته است که کریمه جزئی از روسیه نیست. او هنوز نگفته که کریمه جزئی از ترکیه است، اما فردا این را هم می گوید."
ادامه مطلب
دولت دونالد ترامپ جمهوری خواه به پایان رسیده و دولت جو بایدن دموکراتیک جای آن را گرفته است، اما هنوز نشانه های قابل توجهی دال بر تعدیل مواضع واشنگتن در قبال تهران دیده نمی شود. در همین حال، ایران سعی دارد روابط قوی تری با قدرت های جایگزین جهانی ایجاد کند. ایران در طی چهار دهه تضاد با ایالات متحده، یک روند تدریجی «آمریکایی زدایی» را پشت سر گذاشته و نه تنها از آمریکا، که از غرب به طور کلی، فاصله گرفته است. در حقیقت، روابط ایران با اتحادیه اروپا که در طی این سال ها مواضع متغییری در قبال ایران داشته، نیز تحت تاثیر بیگانگی فزاینده آن با بلوک غرب قرار گرفته است. جست و جوی فوری برای یافتن شرکای جدید در روابط اقتصادی و راهبردی سبب شده ایران توجه خود را به سمت شرق، و به ویژه به کشورهایی که به عنوان برندگان اصلی نظم جهانی چندقطبی جدید ظاهر شده اند، یعنی چین و روسیه و هند، معطوف کند.
ادامه مطلب
آمریکا قصد ندارد با خروج خود از خاورمیانه توازن قوا در منطقه را به هم بزند و می خواهد جای خالی این کشور را قدرت های دوست واشنگتن پر کنند. با توجه به اینکه روسیه و ایران قدرت های دوست آمریکا محسوب نمی شوند گزینه مورد نظر واشنگتن، ترکیه و عراق است.
ادامه مطلب
همه کسانی که تحولات لبنان را ناشی از تاثیرات خارجی می دانند در این زمینه متفق القول هستند که کشورهایی که پیش از این علاقه مند به کمک به لبنان بوده اند، از بحران های طولانی در این کشور خسته شده اند و دیگر برایشان قابل تحمل نیست که رهبران سیاسی و قشر حاکم بر کشور، به جای اجرای راه حل های اصلاحی، همه مشکلات را گردن دولت قبلی بیندازند.
ادامه مطلب
بشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیمان شانگهای محل امید فراوانی برای احیای قدرتهای کهن جهان است که در دوران جدید از غرب جاماندند و اینک هم از منظر آمریکا همواره درجه دو و سه تلقی شدهاند. ایجاد یک بلوک قدرت نوین در برابر غرب در قالب پیمان شانگهای، حداقل از نظر تئوریک میسر خواهد بود.
ادامه مطلب
دو حوزه اصلی مشارکت روسیه یعنی حوزه های نظامی و سیاسی-دیپلماتیک مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که در هر دو حوزه، تمرکز بر سوریه اجتناب ناپذیر است به این دلیل که درگیری در سوریه در سال های اخیر چه از نظر تلفات و چه از نظر پیامدهای واقعی و بالقوه برای تعداد بالای بازیگران درگیر و به طور خاص، سرازیر شدن سیل پناهجویان به کشورهای همسایه و اتحادیه اروپا حادترین بحران در منطقه بوده است. به نظر می رسد گفت و گوی عمل گرا و مبتنی بر هنجار با روسیه یک تلاش ضروری برای اتحادیه اروپا و در عین حال دشوار است. به طور کلی، به رغم به خطر افتادن روابط پس از بحران اوکراین، بروکسل همچنان به مسکو به عنوان یک بازیگر مهم می نگرد و از این رو، در مواردی که منافع اروپا و روسیه با هم تداخل دارند، همچنان امکان همکاری و تعامل بیشتر وجود خواهد داشت. امنیت مشترک و ثبات سیاسی در منطقه مدیترانه می تواند یکی از این موارد باشد.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توافق بایدن با آلمان در برداشتن موانع باقی مانده در تکمیل خط لوله، برنامه دو دهه ای پوتین را برای ساختار شبکه های خط لوله گازی اوراسیا و با هدف تحمیل یک مدل همکاری اوراسیایی در اروپا با روسیه را به ثمر رسانده است. علیرغم موضع ثابت آلمان مبنی بر اینکه خط لوله یک پروژه تجاری است و نه سیاسی، قصد آشکار روسیه ایجاد اتحاد با آلمان و سپس اتریش، هلند و بلژیک علیه اروپای شرقی و شمالی بوده است. این جسورانه ترین تلاش روسیه برای تجزیه اتحادیه اروپاست و اثر ژئوپلتیک تکمیل این پروژه می تواند ویرانگر باشد.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون فرصت شکل گرفته برای ایران در سایه پیمان امنیتی- دفاعی آمریکا، انگلستان و استرالیا بر این باور است در این فضا که شاهد شکاف و گسل سیاسی و دیپلماتیک بین فرانسه با انگلستان، استرالیا و آمریکا هستیم و لندن سعی میکند با نگاه انگلوساکسونی مدنظرش مدیریت را از اتحادیه اروپا بگیرد، تهران میتواند بهترین استفاده را برای منافع خود داشته باشد و با ارسال یک هیئت دیپلماتیک مناسبات خود را با اتحادیه اروپا با محوریت فرانسه افزایش دهد.
ادامه مطلب
قاسم محب علی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد مطمئن باشید نشست پیشرو در تاجیکستان هم مانند نشست های قبلی خواهد بود. حتی اگر نهایتا جمهوری اسلامی به صورت عضو رسمی به سازمان همکاری شانگهای ملحق شود، اتفاق شگرفی روی نداده است. چون در سایه این میزان از اختلافات سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی که به درگیری نظامی بین اعضای سازمان همکاری شانگهای، آن هم اعضای اصلی و تعیین کننده هم کشیده شده است پیوستن ایران، نه سود و آورده سیاسی و دیپلماتیک دارد و نه می تواند به بهبود وضعیت امنیتی ایران در مقابله با افراط گرایی، جدایی طلبی و تروریسم کمک کند.
ادامه مطلب