حساسیت امنیتی مصر در برابر ایران پابرجاست

بحث در مورد روابط ایران و مصر و زمینه‌سازی بهبود این روابط سابقه‌ای طولانی دارد و هر تحول در سیاست خارجی دو کشور باب بررسی مجدد این بحث را باز می‌کند. اکنون ششمین اجلاس کشورهای همسایه عراق در شرم الشیخ مصر برگزار شده است و به نمایندگی از ایران وزیر کشور در این اجلاس حضور دارد که گفته می‌شود دیدارهایی نیز با مقامات کشور میزبان همچنین عراق، عربستان، ترکیه و سوریه در حاشیه این اجلاس داشته است. این سوال مطرح است که آیا این گونه دیدارها میان مقامات ایران و مصر می‌تواند منجر به بهبود روابط میان دو کشور شود؟

گفتاری از صباح زنگنه، کارشناس و تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه:

امیدواریم این گونه مذاکرات بتواند اثربخش باشد اما در اجلاس‌ها معمولا دیدارهای حاشیه‌ای انجام می شود اما کمتر مثمر ثمر خواهد بود. هر چند عوامل دوری مصر از ایران زیاد نیست اما همین عوامل در دهه اخیر هیچ گاه به نزدیک شدن دو کشور در روابط دو جانبه منجر نشده است.

البته دو کشور در مسائل بین المللی همکاری‌های خوبی با یکدیگر داشته‌اند اما روابط دو جانبه میان دو طرف به نتیجه نرسیده و به نظر می‌رسد همچنان موانع نزدیکی تهران و قاهره موجود باشد.

وزارت کشور و امور خارجه ایران و سایر دستگاه‌های مسئول در داخل می‌توانند تسهیلاتی را برای این روابط قائل شوند اما باید متوجه بود که حساسیت‌های مصر از نوع حساسیت‌های امنیتی است و مقامات این کشور همچنان در نوعی خیالات و تصورات امنیتی در مورد ایران به سر می‌برند. این تصورات نه تنها کاهش نیافته بلکه در سخنان اخیر وزیر خارجه این کشور در مورد ایران کاملا منعکس شده بود. بنابراین نمی‌توان انتظار فوق العاده‌ای از ملاقات‌های حاشیه‌ای اجلاس شرم الشیخ میان مقامات ایرانی و مصری داشت.

بیشترین استناد مقامات مصری در ارتباط با ایران متوجه دلایل امنیتی مربوط به دو سه دهه قبل است و نکته تازه‌ای در این باره وجود ندارد. اما می‌توان انتظار داشت که اگر مذاکرات ایران و امریکا به نتیجه برسد تحولی جدید در روابط تهران و قاهره صورت گیرد.

با وجود این مذاکرات ایران و امریکا تا به نتیجه رسیدن از مراحلی خواهد گذشت که باعث نارضایتی و تحریک بیشتر کشورهای عربی خواهد شد و نه برعکس؛ اما با مشخص شدن نتایج این مذاکرات کلیه کشورهای عربی عکس‌العمل مثبتی در این ارتباط نشان خواهند داد.

از سوی دیگر مصر در قالب یک مجموعه اقدام به تصمیم‌گیری می‌کند. این مجموعه شامل دیگر کشورهای عرب، موضوع فلسطین، مسائل عراق و لبنان و تحت تاثیر شرایط و عکس العمل‌های رژیم صهیونیستی نیز می‌شود. با بررسی کل این مجموعه از شرایط می‌توان درک کرد که اگر در عملکرد رژیم صهیونیستی اکنون شاهد نوعی افراط گرایی باشیم که می‌توانست بر روابط و تصمیم‌گیری‌های مصر موثر باشد اما سایر عناصر موثر بر تصمیم‌گیری مصری‌ها همچنان پابرجاست و نمی‌توان چشم انداز مثبتی را برای روابط ایران و مصر در آینده نزدیک متصور بود.