ایران ابزار خلع سلاح جمهوری خواهان

با وجود آنکه اوباما از ابتدا مخالف تحریم بانک مرکزی ایران بود، اما در نهایت این قانون را امضا کرد. این تغییر رویکرد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اکثر کارشناس‌ها امضای اوباما را پیش‌بینی کرده بودند. دلیل آن هم این است که امریکا به دنبال این بود که قطعنامه جدیدی رابه شورای امنیت ببرد که با مخالفت صریح چین و روسیه روبرو شد. همچنین غرب در برابر افکارعمومی مدعی بود که این گام‌ها را برمی‌دارد تا فشارها را برایران بیشتر کرده و در نهایت ایران را به میز مذاکره بر اساس شرایطی که آنها می‌خواهند برگرداند. بنابراین طبیعی بود که این اقدام  از جانب اوباما انجام شود.

به نظر شما با توجه به نزدیک شدن انتخابات امریکا، تا چه اندازه اوباما را برای مقابله با ایران تحت فشار قرار دادند؟

اوباما برای دوره بعد تلاش می‌کند تا نشان دهد بخش عمده‌ای از قول‌هایی که در حوزه سیاست خارجی داده، عملی شده است که با دست پر در انتخابات درمقابل رقبای خود مطرح شود. اینکه در مساله عراق تلاش کرد تا سریع و طبق قولی که داده بود، عراق را تخلیه کند. در مساله افغانستان نیز بر این موضوع مانور می‌دهد که بن‌لادن کشته شده و در حال مذاکره است تا به نوعی مقاومت طالبان را تمام کند. در بحث هسته‌ای ایران هم قول داده بود که اجازه ندهد تا ایران به جایی برسد و مجبور شود تا با حداقل تنش خواسته‌ آنها را بپذیرد. همچنین در قضیه اعراب و اسراییل نیز به دنبال دو دولت و باز شدن میز مذاکره بوده است. به طور خلاصه این برگه‌هایی است که اوباما بر آنها مانور می‌دهد و ادعا می‌کند در طول دوره ریاست جمهوری خود این قدم‌ها را برداشته است.

در نتیجه امضای این قانون تغییری است که در سیاست آقای اوباما مشاهده می‌شود و تلاش می‌کند بر این حداکثرها مانور دهد.چراکه این رویکردها هم بعد تبلیغاتی برای دور بعد انتخابات وی دارد و هم به رقبا اجازه نخواهد داد که بر اوباما خرده بگیرند که اگر تغییرات چشم‌گیری نباشد، در دور بعدی رای بیاورد. به همین دلیل است که می‌توان گفت اوباما برای تبلیغات و جلب نظر افکارعمومی این قدم‌ها را برمی‌دارد.

تا چه اندازه شعارهای تند جمهوری‌خواهان بر رویکرد اوباما تاثیرگذار بوده است؟

مسلما آنها تمامی برنامه‌های دموکراتیک طرفداران آقای اوباما را زیر سوال بردند، به ویژه با بحران‌های مالی که پیش آمده و جنبش وال استریت که آغاز شده است. جمهوری‌خواهان از این موارد به عنوان نقطه ضعف‌های اوباما یاد می‌کنند تا بتوانند به عنوان سیاست نظامی‌گرایانه بخشی از مشکلات داخلی‌شان را نیز حل کنند. بنابراین بخشی از فشارها از سوی جمهوری‌خواهان وجود دارد که آقای اوباما هم از این طریق سعی می‌کند تا رقبای خود را خلع سلاح کرده و آراء خودش را برای ریاست جمهوری آینده خود حفظ کند.  

تصویب این قانون چه تبعاتی را برای ایرانی ها به دنبال دارد؟

در تحریم‌هایی که از دوسال پیش درمورد ایران تصویب شده است، تحول زیادی دیده نمی‌شود. بدین معنا که نود درصد تحریم‌هایی که امروز بر آن مانور می‌دهند، از گذشته یا با شناسنامه و یا بی شناسنامه وجود داشته است. تنها تفاوت آن این است که اکنون تمامی این تحریم‌ها شناسنامه‌دار شده‌اند. مسلم این است که تحریم بانک مرکزی ایران دایره و تعامل ایران را با دنیای تجاری خارج محدود‌تر می‌کند و هزینه‌ها را نیز افزایش می‌دهد. اما به دلیل آن‌که بخشی از دنیا که عمدتا اقتصاد هم به آن سمت یعنی آسیای جنوب شرقی و رقبای اروپا و امریکا که طرف تجاری اقتصادی ایران هستند، تمایل پیدا کرده است و همچنین با توجه به اینکه چنین حوزه‌ای فعال‌تر و رو به رشد‌تر است، بسیاری از کارآمدی‌هایی را که آنها از آن انتظار دارند، خنثی می‌‌کند. در نتیحه می‌‌توان گفت که این تحریم‌ها ایزایی و برای اقتصاد ایران آزارهنده است، اما فلج‌کننده و به بن‌بست‌رساننده آنطور که غرب فکر می‌کند، نیست.

با توجه به آنکه واکنش ایران نسبت به انگلیس واکنش تندی بود، واکنش ایران نسبت به تصویب این قانون چه خواهد بود؟

مانورهایی که در خلیج‌فارس انجام می‌شود و عواقب بعدی آن نوعی واکنش به این حرکت‌هاست. اما به باور من جمهوری اسلامی ایران راهکارهای دیگری هم با شرکای امریکایی خودش از نظر اقتصادی تجاری خواهد داشت و باید منتظر بود و ببینیم که دولت و مجلس چه راهکارهای عملی در این زمنیه برمی‌دارد.به عنوان مثال کاهش حجم تجاری با برخی از کشورهایی که عقبه آنها شرکت‌های امریکایی هستند، در امارات و ترکیه که ایران با آنها به نوعی تعاملاتی دارد.

راهکارهای پیش روی دستگاه دیپلماسی ما برای مقابله با این تحریم چیست؟

با توجه به بیداری اسلامی که درمنطقه اتفاق افتاده و تقریبا در مدیریت منطقه در حفظ متحدین غرب بحرانی که در سیاست خارجی و منطقه آنها ایجاد کرده است. همچنین با توجه به بحران اقتصادی که در حوزه دلار و یورو ایجاد شده و همچنین اعتراض‌های مردمی که دراین کشورها گریبانگیر دولت‌های عمدتا اروپایی امریکایی است، بهترین فرصت برای جمهوری اسلامی ایران است که از این نقاط ضعف و بحرانی که برای آنها بوجود آمده، بحران خودش ازجمله بحران هسته‌ای و تحریم‌ها را مدیریت کند و از این فشار گذر کند. این امر نیاز دارد که دولتمردان و دستگاه دیپلماسی ایران با حساب و کتاب دقیق و نگاه عقلایی و منطقی در این شرایط بحران‌زده‌ای که بخش عمده‌ای از فکر و انرژی رقیب درگیر مشکلات خودش است، بحران‌ها را پشت‌سر بگذارد. در حالیکه اگر این مسایل نبود، ایران باید به مراتب منتظر فشارهای سنگین‌تر و شکننده‌تر از سوی غرب در زمینه هسته‌ای و تحریم‌ها بود. بنابراین برای ایران شرایط به گونه‌ای است که فرصت خوبی بوده و نوید‌بخش است تا تاثیر این تحریم‌های جدید را با مدیریت‌های منطقی به حداقل برساند.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی