اشتباه مصدق را در مذاکره تکرار نمی کنم

 دیپلماسی ایرانی: وقتی شورای نگهبان اسامی تایید صلاحیت شدگان را اعلام کرد همانقدر که رد صلاحیت اکبر هاشمی رفسنجانی و اسفندیار رحیم مشایی تعجب بسیاری را برانگیخت تایید صلاحیت مهندس محمد غرضی نیز برای بسیاری غیر قابل انتظار بود. چه این که غرضی در سالهای گذشته کمتر در عرصه سیاسی دیده شده بود. با این وجود، او سابقه بلند مدتی از فعالیت سیاسی دارد. او که پیش از انقلاب دانشجوی رشته برق دانشگاه تهران بود به عضویت سازمان مجاهدین خلق درآمد و به این دلیل در سال 1350 به همراه دیگر اعضای این سازمان محاکمه و به زندان محکوم شد. او سپس برای ادامه مبارزه به نهضت امام خمینی در خارج از کشور پیوست. پس از انقلاب، او از جمله بنیانگذاران سپاه و یکی از گروه ۴ نفره فرماندهی آن پس از پیروزی انقلاب بود. در سال 1360 او از سوی آیت الله خامنه ای، رئیس جمهور وقت به عنوان کاندیدای نخست وزیری به مجلس معرفی شد که موفق به کسب آرای لازم نشد و میرحسین موسوی به این سمت رسید. با این حال او در کابینه او به سمت وزیر نفت معرفی رسید و چهار سال در این پست ماند. پس از آن از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۶ به عنوان وزیر پست و تلگراف و تلفن در دولت مشغول به خدمت بود. وی همچنین از زمان تاسیس سازمان نظام مهندسی کشور تا سال ۱۳۸۹ ریاست این سازمان را برعهده داشت. در ادامه مصاحبه های سایت دیپلماسی ایرانی با کاندیداهای تایید صلاحیت شده شورای نگهبان برای انتخابات یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری با مهندس سید محمد غرضی گفتگو کرده ایم که در زیر متن این مصاحبه را می خوانید:

نگاه شما به روابط ایران و آمریکا چیست؟ آیا از دید شما زمان گفتگوی دو جانبه ایران و آمریکا فرا رسیده است؟ اگر چنین است، راهبرد ما برای آغاز و سرانجام این گفتگوها چه باید باشد؟

برای پاسخ به این سوال باید اشاره ای به زندگی خود داشته باشم. من متولد 1320هستم. دوران کودکی و نوجوانی من از لحاظ سیاسی بسیار پر تلاطم بود.1324  کسروی اعدام شد و در سال های 1328 و 29 هژبر و رزم آرا اعدام شدند و من در تظاهرات فراگیر 30 تیر 1330 شرکت کردم و در سال 1332 شاهد کودتای انگلیسی-آمریکایی 28 مرداد بودم. این تحولات سیاسی فضای ذهنی و عاطفی کودکی و نوجوانی مرا به خود مجذوب کرده بود و بذر آزادگی و استقلال طلبی را در وجود من کاشته بود.

 در بین سال های 1331 و 1332 اختلاف بین آیت الله کاشانی و دکتر مصدق بالا گرفت و این اختلاف باعث تضعیف موقعیت ایران شد. مصدق به آمریکا رفت و با تمام توان مذاکره کرد ولی وقتی آمریکایی ها دریافتند که از لحاظ داخلی ایران ضعیف شده و شکاف های داخلی رو به گسترش است تصمیم به کودتا گرفتند و مصدق را از کار بر کنار کردند.

 این کودتای ننگین نقطه ی عطف بزرگی شد در تاریخ معاصر ایران. اما ملت ایران گرچه در کودتا شکست خورد ولی مقهور این کودتا نشد و در مقابل آن ایستاد تا آنکه در 22 بهمن 57 با انقلاب شکوهمند اسلامی جواب این کودتا را داد و باعث تزلزل قدرت سیاسی آمریکا در خاورمیانه شد.  بنابراین ارتباط ایران و آمریکا را در تاریخ معاصر باید در ذیل کودتا و انقلاب تعریف کرد.

آمریکایی ها که ایران را کشوری تحت سلطه ی خود می دانستند و یکباره منافع خود را در ایران و منطقه از دست رفته دیدند در تکاپوی انتقام از انقلاب ایران برآمدند. آنها ایران هراسی را در دستور کار خود قرار داده و کشور های همسایه را به واکنش واداشتند و صدام را تحریک  و تهییج کردند تا به ایران حمله کند. البته مردم ایران جواب این حمله را با اقتدار و جان فشانی در میدان جنگ دادند. مردم ایران با دفاع قهرمانانه ی خود مانع از تحقق اهداف آمریکایی ها  در منطقه شدند.

آمریکا دست از دشمنی با ایران نکشید و در صدد محاصره ایران برآمد و عراق و افغانستان را اشغال کرد تا فشار بر ایران را مضاعف کند اما با اقتدار سیاسی و فرهنگی ایران مواجه شد و قدرت منطقه ای ایران بیش از پیش افزایش یافت و در عین حال نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان تحلیل رفتند و خود با بحران های سیاسی و اقتصادی روبه رو شد. اکنون آمریکا با ما در سوریه به تقابل برخاسته است. ما باید مانع تجزیه سوریه شویم وگرنه منطقه در جنگ های قومی و فرقه ای بی پایانی درگیر خواهد شد.

همانطور که آمریکایی ها پس از مذاکره با مصدق در صدد کودتا برآمدند دولت من هرگز چنین مذاکره ای نخواهد کرد ولی در میدان عمل تعامل خواهد کرد.  تعامل من با دولت آمریکا در مقابل چشمان مردم ایران خواهد بود. ملت ایران هرگز به هیچ دولتی اجازه نمی دهد که پشت درهای بسته و به دور از چشم مردم با آمریکا مذاکره کند. آمریکا به دنبال افزایش فشار به انقلاب اسلامی است و می خواهد ایران را وادار به مذاکره ای ذلت بار کند. دولت من اهل تعامل است و این تعامل را با شفافیت و از موضعی عزت مدار دنبال خواهد کرد. گفتگوی با آمریکا بدون توجه به این پیشینه ی تاریخی نامسیر است.

در حال حاضر کشور با مشکلات اقتصادی روبروست و سقوط ارزش پول ملی یکی از نشانه های آن است. شما تا چه اندازه مشکلات جاری اقتصادی کشورمان را منبعث از تحریم های بین المللی می دانید؟ چه راهکاری در زمینه سیاست خارجی برای مقابله با تحریم ها در نظر دارید؟

در مشکلات اقتصادی جاری سوءمدیریت و تصمیمات نسنجیده و نیزتحریم ها نقش داشته اند.  به همین دلیل باید دولتی قوی و متخصص که از توان لازم برای مواجهه با چالشهای داخلی و خارجی برخوردار باشد بر سر کار آید. ملت باید پر قدرت بر روی پای خود بایستد. دولت من با تمام توان با تورم مبارزه می کند و دست دولت را از جیب فقرا کوتاه می کنم. من شکاف های اجتماعی موجود بین گروه های مختلف را از بین خواهم برد. وقتی که آمریکا و غرب با ملتی یکپارچه و قوی روبه رو شود دست از سیاست های استکباری خواهد کشید و به تعاملی سازنده تن خواهد داد.

تحریم، تحمیلی است از جانب قدرتهای بزرگ برای شکستن استقلال ایران. ملت ایران به هیچ قیمتی استقلال خود را از دست نمی دهد. آمریکا اگر به کشوری کمک کند قطعا آن کشور را تحت سلطه خود می گیرد. اگر آنها در منطقه ما به ترکیه کمک های اقتصادی و فنی کرده اند اکنون از ترکیه انتظار دارند تا فشار بر سوریه را افزایش دهد و در سوریه جنگ نیابتی راه بیندازد. اکنون امریکائیها از لحاظ عملیات نظامی در خارج از مرزها دچار مشکل هستند و نمیتوانند ملت خود را به جنگی دیگر قانع کنند.

به نظر می رسد که مذاکرات هسته ای در غالب 1+5 عملاً پیشرفتی نداشته است. راهکار پیشنهادی شما برای پیشبرد این مذاکرات چیست؟

در رابطه با برنامه ی هسته ایی ایران، تحریم و فشار بر ملت ایران یک مساله را باید مورد توجه قرار داد و آن این که ما تاکنون انحرافی در برنامه های هسته ای خود نداشته ایم . ادعای آنها که می گویند شما در آینده ممکن است انحراف پیدا کنید ادعایی بی مبنا و مخالف معاهدات بین المللی است. ما در چارچوب معاهده منع گسترش سلاح های اتمی به تعهدات خود پایبندیم و از حقوق مسلم خود چشم پوشی نخواهیم کرد. رهبری معظم انقلاب به صراحت اعلام کرده است که ساخت و کاربرد بمب اتم حرام است؛ بنابراین در دکترین نظامی ایران سلاح هسته ای هیچ جایگاهی نداشته بلکه خود تهدید آمیز و از جهت شرعی نیز حرام می باشد. طنز بزرگ تاریخ اکنون این است که آمریکا با تکرار این ادعا که ایران درصدد تولید بمب اتم است علنا می خواهد ایران را به ساخت بمب اتم وادار سازد. آمریکا با رفتار خود به مردم ایران می گوید اگر میخواهید از شر ما  نجات پیدا کنید باید بمب اتم بسازید. اما ما هرگز در دام آمریکا نخواهیم افتاد. جنجال در مورد برنامه انرژی اتمی و تحریم، فشار بر مردم ایران یک طرح آمریکایی است. ما نه با کسی جنگ داریم و نه آرزوی کشور گشایی داریم و نه به دنبال ساخت بمب اتم هستیم. کشوری که خوی استکباری دارد و نه تنها بمب اتم ساخته بلکه آنرا بکار برده و درصدد جنگ افروزی است اکنون با نیرنگ و زور گویی مدعی ساخت برنامه هسته ای نظامی از ایران اسلامی شده است.

روابط ایران و برخی از همسایگان در حال حاضر با دشواری هایی روبرو است. از دید شما چه اقداماتی باید صورت گیرد که این روابط بهبود یابد؟

ما خواستار روابط دوستانه با همسایگان خود هستیم و با همه آنها طالب گسترش دوستی و تعاملیم. اولویت نخست در روابط خارجی ایران گسترش روابط با همسایگان و تعمیق روابط با کشورهای اسلامی است.

ایران 250 سال است که با هیچ کشوری نجنگیده است، اما اجازه نمی دهد هیچ کشوری به آن چشم طمع داشته باشد و مسلما زیر سلطه هیچ قدرتی هم نخواهد رفت. در ارتباط با کشور روسیه نیز با انکه در گذشته بخشهایی از ایران به زور از این کشور جدا شد، ایران اکنون استقلال خود را بدست آورده و بدون اتکا به قدرت خارجی با همسایگان در تعامل است.

وضعیت فعلی سیاست خارجی را چگونه ارزیابی می کنید؟ نقاط قوت و ضعف دولت فعلی درحوزه سیاست خارجی چیست؟

در دیدگاه من سیاست داخلی و خارجی انعکاس استعدادهای هر کشوریست. هر کشوری که دارای استعداد داخلی وسیع و پایگاه محکم باشد از سیاست خارجی قوی نیز برخوردار خواهد بود؛ ولی اگر در سیاست داخلی با سستی و شکاف مواجه باشد در خارج نیز به چالشهای بزرگی مواجه خواهد شد. علت اینکه امروز امریکائیها ایران را تحت فشار قرار داده اند این است که به اختلافات داخلی ما نظر دارند. ما 150 سال است که برای استقلالمان مبارزه می کنیم؛ ما استقلالمان را به مذاکره نمی فروشیم. من اختلافات داخلی را به صفر میرسانم تا امریکائیها بدانند ملت ایران را نمی توانند با تحریم شکست دهند.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/16

انتشار اولیه: شنبه 11 خرداد 1392/ باز انتشار: پنجشنبه 16 خرداد 1392