مهمترین تحول پاکستان درسال 92
پس از پایان دوره پنج سال حکومتداری حزب مردم پاکستان به ریاست جمهوری ˈآصف علی زرداریˈ و روی کار آمدن دولت موقت (انتقالی) به نخست وزیری ˈمیرهزار خان کهوسوˈ قاضی پیشین دادگاه که هدف وی برگزاری مسالمت آمیز انتخابات عمومی در پاکستان بود، ˈمحمد نواز شریفˈ نخست وزیر پاکستان در اواسط خرداد (پنجم ژوئن) برای سومین بار توانست پس از پیروزی حزب مسلم لیگ شاخه نواز (حزب حاکم فعلی این کشور) در انتخابات پارلمانی روز 21 اردیبهشت (11 مه) منصب نخست وزیری این کشور را برعهده بگیرد.
این انتقال قدرت برای اولین بار به صورت دمکراتیک میان دو دولت انجام گرفت و کشور را برای پیشبرد اهداف نظام مردمسالاری و بر اساس نظرات و ایده های احزاب سیاسی و نه نظامی مهیا کرد.
نواز شریف در زمانی اداره کشور را برعهده گرفت که پاکستان با چالشهای عمده تروریسم، افراط گرایی، بحران و کمبود انرژی و افت وضعیت اقتصادی روبرو بود.
**** گفت وگوی های صلح میان دولت و طالبان
سال 1392 آغازی برای دعوت دولت پاکستان از شبه نظامیان طالبان برای حضور در گفت وگوهای صلح با هدف پایان دادن به خشونتها در این کشور بود اما در این سال، اقدامات تروریستی در پاکستان پایان نیافته و با تداوم اقدامات تروریستی، عده زیادی از شهروندان این کشور قربانی گروههای افراطی شدند.
پیش قدم شدن دولت پاکستان در راستای از سرگیری مذاکره های صلح با شبه نظامیان را یک تحول مثبت سیاسی برای این کشور می توان ارزیابی کرد زیرا گروه تحریک طالبان در گذشته بارها پیشنهاد اسلام آباد برای انجام گفت وگوها را رد کرده بود.
در ابتدای امر روند گفت گوهای صلح میان منتخبان دولت پاکستان و نمایندگان طالبان موسوم به کمیته های صلح، ماه گذشته میلادی به جریان افتاد اما متوقف نشدن حملات تروریستی شبه نظامیان، این روند را بی نتیجه گذاشته بود.
شبه نظامیان پاکستان با وجود درخواستهای پیاپی دولت، احزاب سیاسی، گروههای مذهبی، علمای دینی و سایر قشرهای این کشور حاضر به پایان دادن به اقدامات تروریستی خود نشده اند.
از اوایل اسفندماه ؛ ارتش پاکستان نیز در پاسخ به حملات تروریستی طالبان، جنگندهای نیروی هوایی را به منظور عملیات علیه مواضع شبه نظامیان به منطقه قبیله ای ˈوزیرستان شمالیˈ در شمال غرب پاکستان اعزام کرد که در پی آن طالبان با اعلام آتش بس یک ماهه شرایط خود را برای برگزاری مذاکرات مستقیم با نمایندگان دولت اعلام کرد.
شبه نظامیان طالبان و تروریست هایی که خود را متعلق به گروههای تحت نظارت طالبان می دانند از سال 1386 شمسی (2007 میلادی - آغاز به کار دولت حزب مردم ) با ادعای سرنگونی دولت دمکراتیک اسلام آباد و به قدرت رساندن دولتی براساس آنچه شریعت اسلامی عنوان کرد؛ جنگ را در مناطق مختلف این کشور آغاز کرد که به نقل از مقامات پاکستانی تاکنون نزدیک به 70 هزار نفر از نیروهای امنیتی و شهروندان پاکستانی در جریان اقدامات تروریستی شبه نظامیان بویژه طالبان جان خود را از دست دادند.
با این وجود ˈنواز شریفˈ نخست وزیر و رییس دولت حزب مسلم لیگ پاکستان شاخه نواز (حزب حاکم این کشور) بر این باور است که دولت و شبه نظامیان با برقراری آتش بس قادر به حل اختلافات از طریق انجام گفت وگوهای مسالمت آمیز هستند.
نواز شریف نخست وزیر پاکستان اواسط بهمن ماه امسال در جلسه علنی نمایندگان مجلس ملی اعلام کرد که اعضای کمیته صلح برای پیشبرد مذاکره میان دولت و شبه نظامیان تحریک طالبان انتخاب شدند.
در حال حاضر نمایندگان دولت ( تیم های اولیه و جدید ) در کمیته صلح و منتخبان گروه شبه نظامی طالبان چندین دور با یکدیگر مذاکره کرده و قرار است در سال آینده شمسی نشست نمایندگان دولت و شورای سیاسی و برخی سرکرده های طالبان برای پیشبرد اهداف صلح برگزار شود.
*** تداوم حملات پهپادهای جاسوسی آمریکا
تداوم حملات مرگبار هواپیماهای بدون سرنشین (پهپادهای جاسوسی) آمریکا به مناطق قبایلی پاکستان در سال 92 نیز یکی از اصلی ترین چالشها برای دولت نواز شریف به حساب می آمد و نگرانی جدی احزاب سیاسی، مذهبی و قشرهای مختلف جامعه پاکستان را به دنبال داشت. این حملات همواره تلاشهای دولت اسلام آباد را برای انجام مذاکره های صلح با شبه نظامیان با هدف پایان دادن به خشونتها در کشور تحت تاثیر قرار داده و مقامات پاکستانی بارها واشنگتن را برای خرابکاری در پیشبرد روند گفت وگوهای صلح با طالبان مقصر دانستند.
به نقل از رسانه های پاکستان؛ انجام عملیات تروریستی برای برهم زدن آرامش کشور به ویژه منطقه از سوی گروههایی صورت می گیرد که یا از بیرون منطقه ( کشورهای فرامنطقه ای ) هدایت می شوند و یا به دلیل تفسیر افراطی از مذهب در پی ایجاد شکاف میان مذاهب، فرقه ها و قومیتهای موجود در منطقه هستند و این عملیات تروریستی و اختلافات مذهبی از عوامل عمده عقب ماندگی اقتصادی پاکستان به شمار می رود.
در این سال تجاوز و حملات موشکی هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در مناطق قبایلی پاکستان نیز تشدید شد، بسیاری از غیرنظامیان پاکستانی در این حملات قربانی شدند، در حالی که دولت اسلام آباد نسبت به این حملات ابراز نگرانی کرده و این اقدام را بی نتیجه و مغایر قوانین بین المللی می داند.
قشرهای مختلف مردم، سیاستمداران، روسای گروههای سیاسی و مذهبی، افکار عمومی و در صدر آنها دولت پاکستان حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا به خاک خود را ناقض جدی حاکمیت و تمامیت ارضی کشورشان می دانند، با این حال آمریکا این حملات را به بهانه مبارزه با ˈتروریست ها و شبه نظامیانˈ که در زمان تصدی ریاست جمهوری باراک اوباما افزایش یافته ؛ ادامه داد.
در سال 92 ˈ بن امرسونˈ گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در زمینه حقوق بشر , حملات پهپادهای آمریکا در پاکستان را ناقض استقلال و حاکمیت ملی این کشور خواند و دولت پاکستان علیه این اقدام آمریکا آن را به عنوان یک موضوع اعتراضی در سازمان ملل متحد در نیویورک مطرح کرد.
با این وجود طی چند ماه گذشته این حملات با کاهش محسوسی روبرو بوده که به نقل از منابع خبری این روند ممکن است به دلیل ازسرگیری گفت وگوهای صلح میان دولت پاکستان و شبه نظامیان طالبان و همچنین بسته شدن 96 روزه تردد خودروهای تدارکاتی نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در مسیرهای ایالت خیبرپختونخوا با اعتراض هواداران احزاب سیاسی بویژه حزب تحریک انصاف به ریاست عمران خان در مناطق شمال غرب پاکستان باشد.
*** بازگشت پرویز مشرف
بازگشت پرویز مشرف حاکم نظامی سابق پاکستان به این کشور که پس از چند سال دوران تبعید خودخواسته اش در شهرهای دبی و لندن در چهارم فرودین 92 وارد فرودگاه کراچی در جنوب این کشور شد، یکی دیگر از چالشهای سیاسی در این کشور را رقم زد.
پس از ورود مشرف دادگاههای این کشور وی را در خصوص مقصر بودن در پرونده های قتل بی نظیر بوتو نخست وزیر پیشین پاکستان، تعلیق قضات این کشور، قتل اکبر بگتی رهبر قبیله بلوچ ایالت بلوچستان و دستور انجام عملیات نظامی به مسجد لعل اسلام آباد و کشتار طلاب علوم دینی محکوم به حبس خانگی در اقامتگاه خود در منطقه ˈچک شهزادˈ اسلام آباد کردند.
وی همچنین از سوی دادگاه پاکستان برای حضور در انتخابات پالمانی این کشور رد صلاحیت شد.
پرویز مشرف که اخیرا به دنبال عارضه قلبی در بیمارستان قلب و عروق نیروهای مسلح در شهر راولپندی بستری شد پس از چند جلسه عدم حضور در دادگاه، اوایل ماه جاری برای رسیدگی به اتهام خیانت بزرگ به کشور به دادگاه ویژه اسلام آباد مراجعه کرد.
در حال حاضر پرونده مشرف به اتهام خیانت به قانون اساسی کشور در دادگاه ویژه اسلام آباد مفتوح بوده و قضات با محکوم کردن وی طی روزهای آینده حکم مجرم بودنش را به حاکم نظامی پیشین پاکستان ابلاغ خواهند کرد.
*** انتصابات مقامهای ارشد دولت و نظامی پاکستان
در شهریورماه سال 92، پس از پایان دوره پنج ساله ˈآصف علی زرداریˈ رییس جمهوری سابق پاکستان در اوایل ماه سپتامبر (مرداد)، ممنون حسین نامزد معرفی شده حزب مسلم لیگ شاخه نواز (حزب حاکم این کشور) با کسب بیشترین رای نمایندگان مجلس ملی به عنوان دوازدهمین رییس جمهوری پاکستان انتخاب شد.
اوایل آذر (اواخر ماه نوامبر2013)؛ زمانی که نیروهای ارتش پاکستان در مناطق قبایلی این کشور در شمال غرب ازجمله منطقه وزیرستان شمالی به مبارزه علیه شبه نظامیان ادامه می دانند، ژنرال ˈاشفاق پرویز کیانیˈ فرمانده سابق ارتش و ژنرال ˈخالد شمیم وائینˈ رییس ستاد مشترک ارتش از مقامهای خود بازنشسته و نواز شریف نخست وزیر پاکستان ژنرال ˈراحیل شریفˈ را به عنوان فرمانده جدید ارتش و ژنرال ˈراشد محمودˈ را رییس ستاد مشترک ارتش این کشور منصوب کرد.
اواخر آذر (در ماه دسامبر) نیز قاضی ˈافتخار محمد چودریˈ رییس دیوان عالی (قوه قضاییه) پاکستان که در سال 2012 سید ˈیوسف رضا گیلانیˈ نخست وزیر وقت این کشور به دلیل بی اعتنایی به حکم دادگاه به منظور پیگیری پرونده های پولشویی آصف علی زرداری رییس جمهوری سابق پاکستان را برکنار کرده بود، پس از هشت سال فعالیت از مقام خود بازنشسته شد و ˈتصدق حسین جیلانیˈ قاضی ارشد دیوان عالی پاکستان؛ به عنوان رییس جدید قوه قضاییه این کشور انتخاب شد.
**** میزبانی پاکستان از مقامهای خارجی
پاکستان در این سال میزبان بسیاری از مقامها و نمایندگان دولتهای غربی و نمایندگان سیاسی کشورهای مختلف برای پیشبرد روابط دو جانبه و منطقه ای نیز بود.
در نهم تیر (30ژوئن) ˈدیوید کامرونˈ نخست وزیر انگلیس به پاکستان سفر کرد و با مقامات ارشد این کشور ازجمله نواز شریف همتای پاکستانی اش دیدار کرد.
ˈجان کریˈ وزیر امور خارجه آمریکا نیز در نهم مرداد (31ژوئیه) با هدف بهبود روابط اسلام آباد و واشنگتن سفر رسمی به پاکستان انجام داد و با رهبران ارشد سیاسی و نظامی این کشور نشستهای دوجانبه ای برگزار کرد.
در 29 مرداد (20ماه اوت) خانم ˈشیناواتراˈ نخست وزیر تایلند در سفر دو روزه رسمی به پاکستان، با مقامهای ارشد این کشور دیدارهایی داشت.
در ماه دسامبر ( اواخر آذرماه گذشته ) نیز به ترتیب ˈچاک هیگلˈ وزیر دفاع آمریکا و ˈرجب طیب اردوغانˈ نخست وزیر ترکیه دیدارهای رسمی و مهمی از پاکستان انجام دادند.
16 دی 1392 (ششم ژانویه 2014) ˈسعود الفیصلˈ وزیر امور خارجه عربستان سعودی به منظور گفت وگو با مقام های پاکستانی درباره پیشبرد روند صلح افغانستان، تحولات منطقه ای و روابط دوجانبه، سفر رسمی دو روزه ای به اسلام آباد داشت.
وی با نواز شریف نخست وزیر، ممنون حسین رییس جمهوری و سرتاج عزیز مشاور ارشد نخست وزیر پاکستان در امنیت ملی و امور خارجی دیدار و موضوعات مهم منطقه ای، جهانی بویژه اوضاع سوریه و امت اسلامی را مورد بررسی قرار داد.
سعود الفیصل در کنفرانس مشترک خبری با مشاور ارشد نخست وزیر پاکستان در حالی ساخت و سازهای رژیم صهیونیستی در خاک فلسطین را غیرقانونی خواند که از حمایت عملی از مقاومت فلسطین سرباز می زند.
معاون وزیر دفاع عربستان سعودی نیز پس از بازدید سعود الفیصل، به پاکستان سفر کرده و با مقامهای ارشد از جمله ژنرال راحیل شریف فرمانده ارتش پاکستان دیدار و در خصوص توسعه همکاریهای دفاعی و نظامی ریاض واسلام آباد گفت وگو کرد.
سفرهای مقامات سعودی در نیمه دوم سال 1392 به اسلام آباد با افزایش چشمگیری همراه بود و در ادامه ˈسلمان بن عبدالعزیزˈ ولیعهد عربستان سعودی به دعوت نواز شریف 28 بهمن (17 فوریه 2014) برای انجام سفر رسمی سه روزه به اسلام آباد عزیمت کرد و در مقابل ژنرال راحیل شریف فرمانده ارتش پاکستان نیز در همین ماه سفر سه روزه ای به ریاض انجام داد.
پنجم اسفند (24 فوریه) ˈجان برنانˈ رییس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در دیداری محرمانه با ˈراحیل شریفˈ فرمانده ارتش و ˈمحمد ظهیر الاسلامˈ رییس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان درباره آخرین وضعیت امنیتی مرزهای مشترک پاکستان و افغانستان، گفت وگو کرد.
*** سفرهای خارجی مقام های ارشد پاکستان
روز 23 بهمن محمد نواز شریف نخست وزیر پاکستان با هدف شرکت در نشست پیشبرد روند صلح در افغانستان؛ به آنکارا سفر کرد.
وی در حاشیه این اجلاس با عبدالله گل رییس جمهوری و رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه به علاوه حامد کرزی رییس جمهوری افغانستان دیدارهای جداگانه ای انجام داد.
ژنرال راحیل شریف فرمانده ارتش و سپهبد محمد ظهیر الاسلام رییس کل سازمان اطلاعات ارتش پاکستان که نواز شریف را در سفر به ترکیه همراهی می کردند با همتایان افغانستانی خود دیدار کردند.
ˈ ممنون حسینˈ رییس جمهوری پاکستان نیز برای ارتقای روابط دوجانبه با چین بویژه اجرایی کردن طرحهای مختلف میان دو کشور 29 بهمن (18 فوریه) به مدت سه روز به پکن سفر کرد.
در جریان این سفر، مقامهای اسلام آباد و پکن چند سند همکاری ازجمله قرارداد ساخت فرودگاه بین المللی در بندر ˈگوادرˈ ایالت بلوچستان در جنوب غربی پاکستان را امضاء کردند.
*** حوزه روابط خارجی پاکستان
در حوزه روابط خارجی؛ سال 1392 پاکستان، روابط دوجانبه پاکستان با آمریکا، هند و افغانستان با فراز و نشیب های فراوانی همراه بود.
تداوم حملات موشکی هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا به مناطق قبایلی پاکستان از عمده رویکردهای تحریک آمیز و تنش زا در تعاملات دوجانبه اسلام آباد و واشنگتن محسوب می شود.
آمریکا نیز بارها درخواست دولت پاکستان برای توقف و پایان فوری حملات پهپادهای جاسوسی را رد کرد و حتی سفر ماه اکتبر 2013 ( آبان ماه ) نواز شریف نخست وزیر پاکستان به واشنگتن و دیدار با باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا نیز هیچ پیشرفتی در خصوص مساله حملات هواپیماهای بدون سرنشین نداشت.
حملات توپخانه ای و آتشباری از خاک افغانستان به پاکستان در مناطق قبایلی این کشور نیز در طول سال 1392 ادامه داشته و دو کشور یکدیگر را برای این گونه اقدامات مقصر قلمداد می کردند.
ارتش پاکستان می گوید شبه نظامیان طالبان پاکستانی از این کشور به خاک افغانستان گریخته اند با انجام حملات از افغانستان به مناطق مرزی پاکستان نیروهای امنیتی این کشور را مورد هدف قرار می دهند.
با این حال، سفر ماه سپتامبر 2013 ( شهریور 92) حامد کرزی رییس جمهوری افغانستان به اسلام آباد و متعاقب آن بازدید ماه نوامبر ( آذر ) نواز شریف نخست وزیر پاکستان از کابل باعث شد تا روابط دو کشور در سطح متعادلی قرار گیرد.
تشدید تنشها میان پاکستان و هند از اوایل سال 1392 آغاز شد به نحوی که نیروهای مرزی دو کشور در امتداد خط کنترل منطقه مرزی تحت مناقشه کشمیر اقدام به تیراندازی و تبادل آتش کردند. تداوم این آتشباری ها که به نقل از مقامات نظامی پاکستان؛ بیشتر از سوی طرف هندی انجام می شد، قرارداد آتش بس میان پاکستان و هند را که در سال 2003 میان دو کشور امضا شد، تهدید می کرد.
پاکستان و هند در سال 2003 قرارداد آتش بس امضا کردند اما با این حال نیروهای نظامی دو کشور بطور معمول بسوی یکدیگر شلیک و آتش باری داشته که باعث افزایش تنش میان دو کشور شده است.
**** بحران انرژی در پاکستان
بحران شدید انرژی نیز مانند سالهای گذشته در پاکستان؛ این کشور را با مشکلات عدیده ای مواجه ساخت. در سال 1392 شمسی پاکستانی ها در مناطق شهری به ویژه در فصل تابستان با حداقل12 ساعت قطعی برق روبرو بودند و این میزان در مناطق دور و روستایی به بیشتر 18 ساعت می رسید.
قطعی زیاد برق در روز بویژه در فصل گرما باعث شد تا ضمن تعطیلی بسیاری از کارخانجات و صنایع در ایالت مختلف پاکستان، مردم با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کنند و ضمن افزایش تعداد بیکاران در این کشور، هوای گرم باعث بروز بیماریهای خاصی ازجمله عفونی در این کشور شد که صدمات زیادی به مردم وارد آورد و قربانی زیادی نیز گرفت.
کمبود و قطع گاز و سی.ان.جی باعث توقف کاروان خودروهای عمومی در شهرها و کندی ایاب و ذهاب شهروندان در بسیاری از شهرها شد و نبود سوخت نه تنها جایگاه داران را با مشکلاتی روبرو ساخت بلکه مردم نیز از این موضوع رنج فراوان بردند.
در فصل زمستان امسال (دی ماه) دولت پاکستان برای پاسخگویی به نیاز مردم و ارائه سوخت سی ان جی برای وسایل نقلیه عمومی مجبور شد تا ساعاتی ( 8 تا 10 ساعت در روز ) اقدام به قطع گاز خانگی در بسیاری شهرهای این کشور کند.
در بحبوبه این چالش ها؛ تروریست ها نیز عاملان اصلی آسیب رسیدن به منابع و انتقال انرژی برای شهروندان پاکستانی شده و بارها با کارگذاشتن بمب در شبکه های گازی و انتقال انرژی باعث پدید آمدن مشکلات بسیاری در این کشور شدند.
در بهمن ماه امسال؛ اقدامات شبه نظامیان در انفجار چند شبکه لوله کشی گاز در مناطق مختلف ایالت پنجاب و سند در شرق و جنوب این کشور؛ بسیاری از شهرهای ایالت پنجاب؛ به عنوان بزرگترین ایالت پاکستان و ایالت سند را با قطعی گاز روبرو ساخت. چند نفر از شهروندان پاکستانی نیز در جریان این اقدامات تروریستی کشته شدند.
*** حوادث طبیعی
در سال 92 وقوع چندین زمین لرزه در مناطق مختلف ایالت بلوچستان در جنوب غربی پاکستان که بزرگترین آن به قدرت 7.7 مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) بود بیش از 852 نفر قربانی گرفت و هزاران نفر را مصدوم کرد.
اقدامات تروریستی، قتلهای هدفمند با هدف فرقه ای، انفجارهای انتحاری و بمبگذاری های فراوان در سال 92 یکی از مهمترین چالشهای پاکستان بوده که شهروندان زیادی را در این کشور قربانی کرد.
خشکسالی و قطحی در جنوب پاکستان نیز در سه ماه پایانی سال 92 باعث مرگ قریب به 180 کودک بر اثر سو تغذیه شد.
نظر شما :