آینده روابط ایران و ترکیه در سایه امضای توافق نهایی

دیپلماسی ایرانی: مذاکرات هسته ای ایران با قدرت های بزرگ 1+5 به مرحله نهایی رسیده است. در این میان ترکیه لحظه به لحظه مذاکرات را زیر نظر گرفته و تلاش دارد میزان تاثیرگذاری توافق نهایی را بر خود گام به گام بررسی کند. به طور کلی، ترکیه خوب می داند که حل پرونده هسته ای ایران باعث تقویت جایگاه ایران چه در منطقه و چه در سطح جهان خواهد شد برای همین بر پیامدهای ایجابی این توافق حساب کرده است.

امضای توافق نهایی میان ایران با 1+5 تحولی بزرگ و ریشه ای در نظام منطقه ای به وجود می آورد. قطعا توافق هسته ای فقط محدود به این تحول نخواهد بود بلکه راه را برای گسترش روابط میان ایران با کشورهای غربی نیز باز خواهد کرد.

ایران انتخاب های گوناگونی را در برابر نظام جدید منطقه ای دارد، نظامی که پیش بینی می شود بعد از توافق هسته ای احتمالی به وجود آید. بهبود روابط ایران با نظام بین المللی می تواند پیروزی مهمی برای ایران به حساب آید.

همچنین لغو تحریم های بین المللی که به دلیل برنامه هسته ای ایران بر آن تحمیل شد می تواند مستقیما وضعیت اقتصادی ایران را بهبود بخشد و این دستاورد مهم دیگری برای ایران محسوب می شود. اما تغییر قطعی رسیدن به توافق نهایی در چنین مرحله ای این است که ایران بعد از امضای این توافق از این بابت مطمئن خواهد شد و بعد از آن بر اساس دستورالعمل سیاست خارجی تعاملات خود را پیش خواهد برد.  

ترس و نگرانی از ایران فقط محدود به برنامه هسته ای آن نیست، جامعه جهانی همچنان از اهداف منطقه ای ایران آگاه نیست و دقیقا نمی داند ایران بعد از امضای توافق جامع چه برنامه ای را برای پیش برد اهداف خود دنبال خواهد کرد، برای همین از این نگران است که ایران از اوضاع منطقه برای رسیدن به اهداف شخصی خود بهره برداری کند.

این در حالی است که ترکیه از زمان امضای توافق هسته ای ایران با 1+5 در ژنو و سپس لوزان همواره تلاش کرده است که بر تاثیرات ایجابی این توافق بر منطقه حساب کند.

همیشه این گونه معروف بوده که رقابتی تاریخی میان ایران و ترکیه وجود داشته اما روابط دو کشور بعد از مدت ها تیرگی در دوران ریاست رجب طیب اردوغان و حزبش، عدالت و توسعه متحول شده و به آن درجه از بهبود روابط رسیده است که دو طرف با یکدیگر در موارد بسیاری تفاهم و همکاری دارند.

البته پیش از این رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه از مواضع ایران در قبال تحولات جاری در یمن به شدت انتقاد کرد اما بلافاصله بعد از آن به تهران رفت تا ضمن زودن تاثیرات منفی اظهاراتش علیه ایران در این رابطه، تحرکی در روابط ترکیه و ایران نیز انجام داده باشد.

ترکیه همواره تلاش داشته است تا مسافت معینی را در برابر کشورهای خاورمیانه در تمامی زمینه ها حفظ کند. ترکیه از مدت ها پیش تلاش کرده که خود را از سیاست ها و تحریم هایی که غرب علیه بر سر برنامه هسته ای ایران بر این کشور تحمیل کرده دوره کند و همچنان امیدوار است که قضیه هسته ای ایران از طریق گفت وگو حل و فصل شود.

علی رغم فشارهایی که ایران به ترکیه وارد می کند، ترکیه روابط اقتصادی خود را به شکل ایجابی توسعه داده و توانسته دستاوردهای بسیاری در این زمینه به دست آورد. برای همین پیش بینی می شود در صورت رسیدن به تفاهم نهایی میان ایران با 1+5 ترکیه این بار نیز نهایت استفاده را از جنبه های ایجابی این تفاهم ببرد.

البته روابط ایران و ترکیه بر سر بحران های منطقه ای نیز تا اندازه ای تیره شده است اما ترکیه تلاش دارد از تمرکز بر این مساله خودداری کند و روابط خود را با تمامی طرف های فعال منطقه ای گسترش دهد تا از عواقب تیرگی روابطش با ایران بر سر مشکلات منطقه ای بکاهد. از این رو پیش بینی می شود بعد از توافق نهایی ایران با 1+5 روابط ایران و ترکیه همچنان رو به گسترش باشد و ترکیه تلاش کند در تمامی زمینه ها نهایت استفاده را از ایران و امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن ببرد.

منبع: ترک پرس / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11