بولتون چه نقشه‌ای در سر دارد؟

به گزارش فرارو، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در هشتم ماه می، علاوه بر اعلام خروج کشورش از توافق هسته ای، تحریم های آمریکا علیه ایران را مجددا برقرار کرد. این تحریم ها بخش های متعددی مانند انرژی و بانکی و نیز تجارت شرکت های خارجی با ایران را هدف گرفته اند.

ترامپ اگر چه در دوران تبلیغات انتخاباتی از برجام انتقاد کرد و آن را توافق بدی دانست، اما قبل از خروج از آن، سه بار تعلیق تحریم های ایران را تمدید کرد. زیرا مشاوران ارشد او - وزرای خارجه و دفاع و مشاور امنیت ملی- از او خواستند این کار را انجام دهد.

اما در پی اخراج رکس تیلرسون و استعفای اچ آر مک مستر، ترامپ مایک پومپئو را به عنوان وزیر خارجه و جان بولتون را به عنوان مشاور امنیت ملی انتخاب کرد. هر دوی آن ها بسیار در قبال ایران تندرو هستند. جیمز متیس، وزیر دفاع احتمالا از مخالفت سرسختانه با خروج آمریکا از برجام خودداری کرده است.

به گزارش اسکرول، سیاست سازان آمریکایی به هنگام پرداختن به کشور های دیگر که از تسلیم شدن به آمریکا خودداری می کنند، از دو سناریو حمایت می کنند. یا بواسطه فشار اقتصادی و دیپلماتیک، رفتار آن را تغییر می دهند یا از طریق بی ثباتی بی رحمانه و به کارگیری نیروی نظامی، حکومت آن کشور را سرنگون کنند. در این چارچوب، متیس از تغییر رفتار و بولتون از تغییر رژیم حمایت می کنند.

به گفته وبگاه اسکرول، اثر بولتون در سخنرانی ۱۱ دقیقه ای ترامپ درباره اعلام خروج از برجام، مشهود بود. پس از این سخنرانی، بولتون به گزارشگران گفت: آمریکا دیگر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل، که برجام را تایید کرده بود، را نمی پذیرد. بولتون در دولت جورج دبلیو بوش، از حمله آمریکا به عراق حمایت کرده بود و از این موضعش کوتاه نیامد. او در ۲۵ مارس ۲۰۱۵، طی یادداشتی با عنوان "برای متوقف کردن بمب ایران، ایران را بمباران کنید" در روزنامه نیویورک تایمز، صریحا خواستار بمباران ایران شد. در ژولای ۲۰۱۷، طی سخنرانی در پاریس، ابراز امیدواری کرد که نظام ایران در سال ۲۰۱۹، سرنگون شود.

اسکرول درباره سناریو بولتون نوشت: " به نظر می رسد که بولتون و حامیانش سناریوی خاصی در ذهن دارند. فشار اقتصادی در اثر تحریم های آمریکا و فشار نظامی از جانب اسرائیل، که با حملات اسرائیل به اهداف نظامی ایران در سوریه آغاز شد، به براندازی رژیم قوت می دهد. چنین سناریویی با واقعیت ارتباطی ندارد".

مهمترین ابزار آمریکا برای اعمال فشار به ایران، تحریم است. دولت باراک اوباما تلاش کرد با قطع ارتباط بانک مرکزی ایران با سیستم بانکی جهانی، صادرات نفت ایران را کاهش دهد. اما اکنون، ممکن است طرح اعمال فشار بولتون، موفق نشود. زیرا در حال حاضر سایر امضاکنندگان برجام، با لغو این توافق مخالف هستند. هم اکنون، از صادرات روزانه ۲.۶ میلیون بشکه نفت ایران، تقریبا نصف آن به چین و هند می رود. هر دو این کشورها، قبل از سال ۲۰۱۲، مشتری عمده نفت ایران بودند. آن ها تحریم های سرسخت آمریکا و اروپا را دور زدند. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵، شرکت های نفتی چینی برای انجام تراکنش های میلیاردی نفتی با ایران از بانک محلی چینی موسوم به بانک کونلون، استفاده کردند.

هند نیز پس از سال ۲۰۱۲، سازوکاری برای استفاده از ریال و روپیه در پرداخت های بین دوکشور ایجاد کرده. به گفته رام آپندرا داس، رئیس مرکز تجارت منطقه ای، بعید است که تحریم های آمریکا هیچگونه اثر مادی بر واردات هند از ایران داشته باشد. زیرا چندین مکانیسم وجود دارد که بواسطه آن ها پرداخت های تجارت دوجانبه بین ایران و هند انجام می شود.

حدود ۳۷ درصد صادرات نفت ایران به کشور های اروپایی می رود. ارزش تجارت بین اروپا و ایران از ۹.۲ میلیارد دلار در ۲۰۱۵، به ۲۵ میلیارد دلار در ۲۰۱۷ رسید. با توجه به عزم اروپا برای خنثی سازی تحریم های فراسرزمینی آمریکا، بعید است که تجارت بین اتحادیه اروپا و ایران کاهش یابد. با عنایت با میزان تبادل تجاری مزبور با ایران، احتمالا کارزار فشاراقتصادی بولتون کارآمد نخواهد بود.