درباره نشست امروز اتحادیه عرب در تونس

نویسنده: اسامه الغزالی حرب، استاد دانشگاه و فعال سیاسی مصری و رئیس هیئت امنای حزب مصری های آزادیخواه

دیپلماسی ایرانی: امروز، و در میانه فضای ناامیدکننده و قهقرایی جهان عرب، و بعد از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا در به رسمیت شناختن حق حاکمیت اسرائیل بر بلندی های اشغال شده جولان، اتحادیه عرب سی امین نشست خود را در سطح سران در تونس برگزار می کند! 

گفته می شود قرار است بیانیه مهمی از سوی اعضای اتحادیه صادر شود اما نمی دانم این بیانیه قوی و مهم قرار است شامل چه چیزی باشد، محمود الخمیری، سخنگوی رسمی اتحادیه عرب گفته است که درباره دو موضوع مهم که سایه خود را بر نشست تحمیل کرده اند، بیانیه ای صادر خواهد شد.

واقعیت این است که من امید چندانی ندارم که از این نشست چیز مهمی به دست آید، در سایه تجربه تاریخ اتحادیه عرب که صرفا اعضای آن نشستی برگزار کرده اند بدون این که یک اتفاق مهمی را رقم بزنند یا قدرت فعالی در بعد از برگزاری آن به وجود آید، انتظار ندارم اتفاق تازه ای بیفتد. 

آن قدرت فعالی که از این نشست انتظار می رود، صرفا در بیانیه نیست بلکه باید کنشی باشد که عملا ملموس شود و صرفا محدود به چند واژه جوهر روی کاغذ نباشد که خیلی راحت بیان می شود! 

یادم است نخستین نشست دوره ای اتحادیه عرب را که در ژانویه 1964 به دعوت جمال عبدالناصر در میانه فضای حماسی مردمی و خوش بینانه برای رویارویی با اسرائیل که می خواست در نهر اردن با آن مواجه شود و در آن از سازمان آزادیبخش فلسطین استقبال شد، برگزار شد. یادم است که 17 سالم بود و به میدان التحریر رفتم تا چادر بزرگ موقتی که میان هتل هیلتون و مقر اتحادیه عرب برپا شده بود را ببینم. یادم است آن نشست چقدر تاثیرگذار بود. اما بعد از آن، نشست های بعدی اتحادیه عرب تاثیرگذاری خود را به تدریج از دست دادند و سکوت های فراموش نشدنی ای را از خود به جا گذاشتند: نشست "نَه های سه گانه" در خارطوم در اوت 1967 در حمایت از پایداری مصر بعد از شکست در جنگ 1967، نشست الجزایر در سال 1973 بعد از پیروزی جنگ اکتبر که با خودداری کشورهای عربی در صادرات نفت همراه شد، نشست مغرب در فاس در سال 1982 که شروط طرح عربی برای صلح با اسرائیل تصویب شد، نشست 2002 در لبنان در حمایت از صلح عربی که ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان طرح خود را اعلام کرد که شامل ایجاد کشور مستقل فلسطینی به پایتختی بیت المقدس شرقی و حل قضیه پناهندگان فلسطینی و عقب نشینی اشغالگران از جولان به ازای به رسمیت شناختن اسرائیل می شد... و الی آخر... حالا قرار است نشست تونس شبیه کدام یک از این نشست ها باشد؟ در سایه اوضاع فعلی بین المللی و عربی هیچ جای امیدواری نیست!

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11