شباهت‌های بسیاری که میان این دو کشور همسایه وجود دارد

الگوی توسعه‌ ایران: روسیه؟

۲۷ تیر ۱۳۹۸ | ۱۲:۰۰ کد : ۱۹۸۴۹۳۵ اخبار اصلی آسیا و آفریقا
اینکه چرا تفکرات توسعه‌ای ایران تا این حد شبیه به روسیه است، شاید مسئله‌ای اتفاقی باشد، شاید هم نه‌! اما با در نظر گرفتن جایگاه اقتصادی و محبوبیت جهانی روسیه، این کشور مسلما مدل مناسبی برای توسعه ایران نخواهد بود! 
الگوی توسعه‌ ایران: روسیه؟

دیپلماسی ایرانی: شاید پذیرش آن کمی سخت باشد: در حالیکه در الگوبرداری مدل توسعه ایران، کارشناسان زیادی تاکنون مدلهای توسعه کشورهایی نظیر ژاپن، کره‌ جنوبی، مالزی و ترکیه را بررسی، تحلیل و پیشنهاد کرده‌اند، اما توسعه ایران در بسیاری از ابعاد بسیار شبیه به مدل توسعه روسیه (البته اگر روسیه را دارای مدلی بدانیم!) بوده است.

1- به دلیل وجود ذخایر غنی نفت و گاز و انواع مواد معدنی، بخش اعظم درآمدهای ارزی هر دو کشور (حدود ۵۰%) حاصل از درآمدهای نفتی است: از مجموع ۹۵ میلیارد دلار درآمد ارزی ایران (بدون تحریم‌ها)، ۵۰ میلیارد دلار متعلق به درآمدهای نفتی بوده است. از مجموع ۴۴۰ میلیارد درآمد صادراتی روسیه بالغ بر ۲۱۰ میلیارد دلار درآمدهای نفتی است. بخشی از این درآمدهای نفتی در هر دو کشور در توسعه صنایع سنگین نظیر سیمان، سنگ آهن، فولاد، آلومینیوم، پتروشیمی و پالایشگاه سرمایه‌گذاری شده که صدالبته سرمایه‌گذاری درستی بوده است.

2- اما با وجود دسترسی به درآمدهای کلان نفتی، ایران و روسیه هیچ کدام در صنایعی نظیر الکترونیک، مخابرات، خودروسازی، کشتی‌سازی، حمل و نقل هوایی و یا خدمات مالی سرمایه‌گذاری صادرات محور نداشته‌اند.

3- در بعد ساخت و تولید به عنوان مثال، هر دو کشور با وجود دارا بودن صنعت خودروسازی با قدمت بیش از ۵ دهه، هیچ‌‌گاه تبدیل به یک خودروساز جهانی نشده‌اند و جالب اینکه شریک استراتژیک خودروسازی هر دوی این کشورها فرانسه است! 

4- در کنار اینها، شباهت بسیار مهم ایران با روسیه در این است که ایران در چند دهه‌ گذشته مشابه «روسیه دوران جنگ سرد»، توسعه_اقتصادی را قربانی توسعه صنایع موشکی و هسته‌ای کرده است: برآورد میزان خسارات ناشی از تحریم‌های انرژی هسته‌ای بر کاهش درآمدهای نفتی ایران در بازه سال‌های 2012 تا انتهای 2019 بالغ بر 220 میلیارد دلار است.

5- به لحاظ تفکرات سیاسی، هر دوی این کشورها برای چندین دهه‌ به دنبال مقابله با نفوذ آمریکا و تفکرات سرمایه‌داری آمریکایی بوده‌اند، هرچند نوع رویکرد آنها در مبارزه با استعمارگری ایالات متحده درست در نقطه مقابل هم قرار دارد: رویکرد تعامل روسیه در مقابل رویکرد تقابل ایران. روسیه در عین مبارزه و ایستادگی در برابر کاپیتالیسم آمریکایی طی مدتی بالغ بر ۷۰ سال، هیچ گاه راه گفت وگو و مذاکره را بین دو کشور مسدود نکرده است. همچنین روسیه روابط تجاری سنگینی نیز با ایالات متحده برقرار کرده است؛ در سال ۲۰۱۸ حجم تجارت کالا و خدمات بین دو کشور روسیه و ایالات متحده بالغ بر ۳۵ میلیارد دلار بود.
 
6- در بعد راهبرد توسعه منطقه‌ای و روابط با همسایگان، رویکرد ایران به شدت مشابه عملکرد روسیه است، یعنی بیشتر از آن که نفوذ منطقه‌ای دو کشور بر همسایگان مبتنی بر زیرساخت‌ها و تعاملات اقتصادی باشد، مبتنی بر نفوذ سیاسی و محوریت نظامی بوده است.

اینکه چرا تفکرات توسعه‌ای ایران تا این حد شبیه به روسیه است، شاید مسئله‌ای اتفاقی باشد، شاید هم نه‌! اما با در نظر گرفتن جایگاه اقتصادی و محبوبیت جهانی روسیه، این کشور مسلما مدل مناسبی برای توسعه ایران نخواهد بود! 

اما به هر ترتیب، حالا ایران در آستانه ورود به سده پانزدهم و آغاز سال ۱۴۰۰، می‌تواند با نگاهی هوشمندانه و مبتنی بر منافع ملی با بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان ایرانی در داخل و خارج از کشور و استفاده از مشاوران خبره بین‌المللی، مدل توسعه اختصاصی خود را طراحی، و یا طرحی نو دراندازد./آی گلوب

کلید واژه ها: ایران و روسیه


( ۱۵ )

نظر شما :

یحیی ۲۷ تیر ۱۳۹۸ | ۱۶:۰۸
چرا باید چیزی بنویسند فقط برای اینکه چیزی نوشته باشند؟ اگر ایرانیان اندکی از منافع محوری روسها تقلید کرده بودند امروز اوصاع بهتری داشتیم.
محمد ۲۸ تیر ۱۳۹۸ | ۰۲:۳۳
تحلیل هایی که قیاس هایی تا این حد ساده محور اون هاست فایده ای به حال ما نداره.
میلاد عطائی ۲۸ تیر ۱۳۹۸ | ۱۱:۵۸
مساله تعیین راهبرد کٌلی سیاست خارجه بدین شکل به ساده سازی ختم نمی شود و بگوییم یک روسیه ای وجود دارد یک ایرانی وجود دارد یک غربی بدانشکل - روسیه با غرب چنان می کنند ، چنان نتیجه گرفتند ما چنان می کنیم چنان دریافتگریم پس جور دیگری بشویم تا نوع دگری بر گیریم و این سخنان پشتوانه فکری در دانش روابط بین الملل ندارند بلکه از منظر یک ایده شخصی سیاست اندیش می تواند به عنوان نظر سیاسی مطرح بشود و میان علم و سخن تفاوتی قائل بشویم و حق و حرمتی برای هر دو نیز بر قرار . مسائل در سطح طراحی سیاست خارجه از منظر علمی بنا به موقعیت و موضوعیت مشخص دارای ظرافت و ابعاد پیچیده ای هستند - هر کشور واقعیت ِ خودش می باشد . بطور مثال تهدید های امنیتی روسیه با تدید های امنیتی ایران دو واقعیت مستقل را بر می سازند که بر پایه این واقعیات تدبیری بر تصمیم سازی به طراحی می رسد . این یادداشت نه درست می باشد و نه غلط بلکه روش اشتباهی را برای پرداخت و پردازشی موضوعی بس مهم و استراتژیک داشته و دارد . بطور مثال فرض کنیم که ایران تمام خواسته های غرب را می پذیرفت و آن عدد 220 میلیارد دلار که خودش جای بحث بسیار دارد بطور عینی دریافت می شد ، اما در وضع مسائل و مواردی متعدد بی اختیار می شدیم و آنها _غربی ها خواسته هایی را به ما تحمیل می کردند که با منافع ملی ما همراهی نمی داشت و در نتیجه چیزی می شدیم شبیه به عربستان سعودی امروزی - یعنی استقلال تصمیم سازی را از دست می دادیم . موضوع سیاست خارجه در اینست که چگونه با حفظ ارزش های ملی در روابط سیاسی آنها را حفظ کنیم و بعد محفوظ بودن ش را در مقابل دیگران به اثبات نشانیم ؟ بدین خاطر امر دیپلماسی بسیار سخت و پیچیده هست و ای بسا تعریف ان در سطح عموم با تضاد بسیار همراه باشد . ما بعد این صیانت تعامل بر سر احترام متقابل بشود و صورتی بگیرد - امریکا هیچگاه تصمیمی برای تغییر رژیم در روسیه نداشته و حتی در دوران اتحاد جماهیر شوروی قرار بر یک نظام سیاسی مشخص دموکرات در مقابل ِ مارکسیسم لنینیسم نبود که عده ای در کاخ سفید بیاید و آلترناتیو بشوند - بلکه عقب نشینی روس ها از خواسته ها و اقدامات شان با سیاست ریگان به انجام آمد - در سطح تصمیم سازی استراتژیک مسائل اینقدر ساده سازی نمی شوند زیرا تعامل بر سر احترامی متقابل و حفظ ِ پذیرشِ واقعیتِ یکدیگر و بدونِ در نظر گرفتن ِ اینکه دیگری چقدر به منافع ملی ما احترام بگذارد ؛ کار ساده ای نیست و روزی که مقاصد طرف های غربی بطور واضح صریح روشن نباشد که وقتی دست می دهند دوست هستند یا نیستند اوضاع پیچیده می شود - انگیزه آمریکا با ایران در مقابل انگیزه آمریکا با روسیه یکی نیست و بدین تفاوت می توان نتیجه گرفت کلیتِ این سخن باطل هست . اما ایران ، اگر بخواهد موضوع تعامل را جای تقابل پدید بیاورد باید گٌفت که چگونه با واقعیتِ خودش - منافع ملی خودش را در دیپلماسی پایداری که دیگری از سر صداقت بر روی میز نشسته به دفاع ببرد ؟ این دیگری چقدر صادق باشد و چقدر فریبکار موضوعی هست که ما نمی توانیم تاثیری در آن داشته باشیم اما حقِ اینرا داریم که از حقوق ملی خویش دفاع کٌنیم .
ناشناس ۲۹ تیر ۱۳۹۸ | ۰۱:۳۳
از چنین سایتی چنین نوشته ای بعید بود