شاخه زیتون ایرانی در مجمع عمومی

خبرنگار سرشناس یک رسانه آمریکایی که اخیرا با «محمدجواد ظریف» گفت وگو کرده، از ابتکاری دیپلماتیک سخن گفته و به نقل از ظریف نوشته است «شاخه زیتون همیشه روی میز ایران قرار داشت اما یک بار دیگر آن‌ را نشان می ‌دهیم»

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، اظهارنظر دیپلمات‌های ارشد جمهوری اسلامی در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل و پیام‌های توییتری «کریستن امانپور» خبرنگار ایرانی‌تبار «سی ان ان» که اخیرا با ظریف مصاحبه کرده امروز بازتاب گسترده ای در فضای رسانه ای یافت و دور تازه ای از گمانه زنی ها را در ارتباط با مناسبات پرچالش تهران و واشنگتن به دنبال آورد.

امانپور به نقل از ظریف مدعی شد ملاقات میان روسای جمهوری ایران و آمریکا مشروط به برداشتن کل تحریم ها است و در مقابل تهران می پذیرد برای وضع نظارت دائم بین المللی بر فعالیت های هسته ای مشروع و قانونی جمهوری اسلامی ایران همکاری کند.

خبرنگار شبکه سی ان ان همچنین گفته ای از وزیر امور خارجه را روایت کرده با این مضمون که تهران قصد دارد شاخه زیتونی را که همواره روی میز ایران قرار داشته در دست گیرد.   

همزمان، «سیدعباس عراقچی» معاون ظریف در گفت وگویی که دیروز با تارنمای «ایندیپندینت» در محل نمایندگی جمهوری اسلامی در مقر سازمان ملل داشته، تصریح کرده که رویکرد تهران متناسب با اقدامات واشنگتن خواهد بود و کارزار «فشار حداکثری» پاسخی جز «مقاومت حداکثری» نخواهد یافت.

عراقچی همچنین گفت که مذاکره در شرایط جنگ اقتصادی امکانپذیر نیست و در عوض مذاکراتی واقعی به آتش بس در این جنگ نیاز دارد.

جمهوری اسلامی ایران پیشتر هم طرح هایی را برای برون رفت از وضعیت تنش ها و اختلافات فزاینده با واشنگتن ارائه داده بود.

اواخر تیرماه بود که روزنامه انگلیسی «گاردین» به نقل از ظریف نوشت، جمهوری اسلامی ایران حاضر است در ازای رفع تحریم های ضدایرانی، پروتکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را تصویب و اجرای آن را دائمی سازد؛ پروتکلی که ایران بر اساس توافقات دیپلماتیک هسته ای، پذیرفت آن را داوطلبانه به اجرا درآورد.

ده روز بعد، سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره صحت این پیشنهاد بیان داشت آقای ظریف در گفت وگو با رسانه‌ها و نمایندگان افکار عمومی آمریکا این موضوع را مطرح کردند که اگر آمریکایی ها واقعا می‌خواهند توافق کنند و گامی بردارند ما حاضریم پروتکل الحاقی را به جای اینکه در سال ۲۰۲۳ امضاء کنیم آن را در سال ۲۰۱۹ اجرایی کنیم. در مقابل اینکه آمریکایی‌ها کلیه تحریم های غیرقانونی علیه ایران را لغو کنند. «سیدعباس موسوی» با اشاره به رد این پیشنهاد از سوی آمریکایی ها اظهار داشت که پاسخ منفی مقامات واشنگتن برای دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی پیش بینی پذیر بوده است.

پس از ارائه این پیشنهاد و در آستانه برگزاری بزرگترین گردهمایی دیپلماتیک جهان در مجمع عمومی سازمان ملل، پویش سیاست خارجی جمهوری اسلامی همزمان با برگزاری اجلاس سران هفت کشور صنعتی در شهر «بیاریتز» فرانسه نیز اوج گرفت؛ رخدادی که پس از گذشت چند هفته، این روزها زمزمه و ناگفته هایی درباره آن به گوش می رسد. از جمله دیروز یکی از روزنامه ها به نقل از یک منبع آگاه از اشتیاق «دونالد ترامپ» برای همراهی «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه جهت دیدار با ظریف در بیاریتز خبر داد.

به گفته این منبع آگاه، در جریان دومین سفر ظریف به فرانسه (سوم شهریورماه) که تنها یک شبانه روز پس از ترک پاریس و رایزنی های وی با مکرون و «ژان ایو لودریان» همتای فرانسوی صورت گرفت، ترامپ و وزیر خزانه داری وی کوشیدند تا پیرامون طرح ابتکاری فرانسه جهت فروکش اختلافات میان تهران و واشنگتن بر سر یک میز با وزیر امور خارجه ایران حاضر شوند.

پذیرش اصل همپیوندی رفع تحریم ها با شروع دوباره باب مذاکره مقدمه ای است که می توان برای بازگشت واشنگتن به تعهدات پیشین و محقق شدن شروط ایران متصور شد.

پس از رد این خواسته و به رغم کش و قوس های فراوان بر سر طرح گشایش خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری جهت کاهش آثار تحریم های ضدایرانی، دو هفته پیش بود که برخی رسانه ها از موافقت ترامپ با این طرح خبر دادند. از جمله «یورونیوز» به نقل از رسانه آمریکایی «دیلی‌بیست» و با استناد به سخنان چهار منبع آگاه نوشت که رییس جمهوری آمریکا در هفته‌های اخیر نسبت به طرح پاریس برای راه‌اندازی یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری با ضمانت پول نفت به ایران، ابراز تمایل کرده است.

آنچه مشخص است اینکه آمریکایی ها به رغم اقدامات خصمانه کوشیده اند تا به طور همزمان ابزارهای دیپلماتیک و نیز تبلیغاتی خود را برای نشستن پای میز مذاکره با جمهوری اسلامی ایران به کاراندازند.

در مقابل، رویکرد جمهوری اسلامی ایران نیز بهره گیری از دیپلماسی برای حل و فصل مسالمت آمیز، قانونی و منصفانه اختلافات بوده است.

آنچه خط قرمز و چارچوب های پیش روی دیپلمات های ایرانی برای مواجهه با آمریکایی ها را مشخص می سازد، تعهد به توافقاتی است که پیش از این میان دو طرف به انجام رسیده است همچنان که رهبر انقلاب در سخنان روز بیست و ششم شهریورماه تصریح داشتند شرط حضور آمریکا در جمع کشورهای حاضر در توافق هسته ای و شکل گیری مذاکره، بازگشت به معاهده ای است که واشنگتن آن را نقض کرده است.

صرف نظر از تایید یا تکذیب آنچه به نقل از مسوولان ایرانی عنوان می شود و با نگاهی به پیشنهادهای دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران می توان گفت که فصل مشترک این پیشنهادات رفع تحریم های ضدایرانی یعنی یکی از مهمترین فلسفه های توافق هسته ای به عنوان ضرورتی انکارناپذیر جهت حضور پای میز مذاکره است و این یعنی شکل گیری ابتکارات دیپلماسی ایران بر مبنای اصولی مشخص که بارها از سوی عالی ترین مسوول نظام اعلام شده است.

به عبارتی دیگر، پذیرش اصل همپیوندی رفع تحریم ها با شروع دوباره باب مذاکره مقدمه ای است که می توان برای بازگشت واشنگتن به تعهدات پیشین و محقق شدن شروط ایران متصور شد.