تصمیم سخت متوجه اسرائیل است نه حماس

نویسنده: محمد الیحیی، عضو ارشد ابتکار خاورمیانه مرکز بلفر در دانشگاه هاروارد

دیپلماسی ایرانی: تازه ترین جنگ اسرائیل – حماس به شکلی عریان نشان داد که هیچ صلح پایداری در خاورمیانه بدون یک راه حل منطقه ای برای نزاع دیرپای اسرائیل و فلسطینیان وجود ندارد.

دو راه پیش روست. یکی تمایل به تعمیق این منازعه برای پی جویی خیالات محو کامل غزه توسط اسرائیل است که در این صورت اسرائیل باید این واقعیت را درک کند که تلافی جویی خشونت بار بازی در زمین ایران نیز هست و می تواند به تعمیق دشمنی های موجود منجر شود. 

یک راه دیگر، که گزینه ترجیحی عربستان سعودی است، صلح مبتنی بر اجماع میان مردم این منطقه است. بیست و یک سال پیش، عربستان تلاش قابل ملاحظه دیپلماتیک و سیاسی ای را با پشتگرمی به ابتکار صلح عربی گذاشت، پیشنهادی که همه کشورهای عربی را بر سر این پیشنهاد یکپارچه کرد که اسرائیل را به رسمیت بشناسند و به آن مشروعیت منطقه ای و امنیتی بدهند، در برابرِ یک سلسله امتیازات از جمله بازگشت به مرزهای پیش از 1967 و تشکیل کشور مستقل فلسطینی به فلسطینی ها داده بشود.

بیست سال، زمان درازی است و امروز واقعیت های روی زمین شاید شروطی همچون بازگشت به مرزهای پیش از 1967 را کهنه کرده باشد اما مقام های سعودی هنوز باور دارند که آن طرح صلح، یک مبنای محکم برای پیشبرد گفت وگوهای صلح است.

با این حال به نظر می رسد که هیچ اراده ای سیاسی در اسرائیل برای توقف سیاست خشونت، تحقیر و آواره سازی فلسطینی ها وجود ندارد. سرسختی اسرائیل در مسئله فلسطین به رغم آنکه بسیاری از مردم اسرائیل از ارزش یک راه حل پایدار دو کشوری حمایت می کنند، ادامه دارد به ویژه در قیاس با واقعیت تک کشوری که یهودیان را به اقلیت تبدیل خواهد کرد.

عربستان می فهمد که یک حل و فصل موفق برای مسئله فلسطین، می تواند در برابر راهبرد ایران باشد راهبردی که بهره برداری ایران از یک شبکه چندملیتی نیابتی های "مقاومت" از یمن تاعراق و لبنان تا غزه را شامل شده است. این واقعیت ثابت شده است که هیچ کشوری به جز ایران نمی تواند گروه های پیکارجوی اسلامگرای منطقه را یکجا برای جنگ بسیج کند. همچنین هیچ کشوری به جز عربستان سعودی نمی تواند کشورهای مسلمان را برای اقدام جمعی در ایجاد و حفاظت از یک صلح پایدار با اسرائیل و پذیرفتن آن بسیج کند.

حال این به عهده اسرائیلی هاست که بخواهند در یک فرایند معتبر صلح مشارکت کنند که به چرخه غمبار خشونت از جمله به جنگی که امروز جریان دارد، خاتمه دهد یا همچنان به خشونت و جنگ های بی پایان ادامه دهند و وجود و ثبات خود را روز به روز بیشتر به خطر اندازند.

منبع: واشنگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11