
جنگ سرد خاورمیانه
حسین صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آیا این همکاریها میتواند به اتحاد استراتژیک منجر شود یا تضادهای اساسی آنها باعث بروز بحرانهای بیشتر در منطقه خواهد شد؟
ادامه مطلبحسین صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آیا این همکاریها میتواند به اتحاد استراتژیک منجر شود یا تضادهای اساسی آنها باعث بروز بحرانهای بیشتر در منطقه خواهد شد؟
ادامه مطلبمبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این دیدار، نه صرفاً در ادامه روند عادیسازی روابط ایران و عربستان پس از توافق پکن، بلکه بهعنوان پیامی ترکیبی برای واشینگتن، تلآویو، و دیگر بازیگران منطقهای و بینالمللی قابل تفسیر است.
ادامه مطلباگرچه گفته میشود سفر خالد بنسلمان پس از چهار ماه برنامهریزی صورت گرفت، اما از نظر زمانبندی، این حضور در مقطعی حساس انجام شد. همزمانی این سفر با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده که از امروز (شنبه) آغاز میشود، بر اهمیت آن افزوده است و پیامهایی روشن برای بازیگران بینالمللی، بهویژه واشنگتن، به همراه دارد. این رویداد میتواند نشانهای از تمایل عربستان به ایفای نقشی فعالتر در میانجیگری میان تهران و واشنگتن باشد. در پیوست نکته مذکور و بر اساس برخی گزارشها، در دیدارهای خالد بنسلمان با مقامات کشورمان، احتمال آمادگی عربستان برای میانجیگری در گفتوگوهای ایران و آمریکا مورد توجه قرار گرفته است. ریاض که پیشتر تجربه میزبانی نشست صلح اوکراین را دارد، میتواند از این ظرفیت برای تسهیل مذاکرات تهران و واشنگتن استفاده کرده و به این ترتیب وزن دیپلماتیک خود را در عرصه منطقهای و جهانی تقویت کند. این موضوع از آنرو اهمیت دارد که نتایج مذاکرات ایران و آمریکا، تأثیر مستقیمی بر سیاستهای امنیتی، دفاعی و دیپلماتیک عربستان و بهطور کلی خاورمیانه خواهد داشت.
ادامه مطلبسید علی موسوی خلخالی می نویسد: سفر خالد بن سلمان اگرچه گفته می شود از چهار ماه پیش هماهنگ شده اما هم زمانی آن با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان که قرار است دو روز دیگر برگزار شود، بر اهمیت آن می افزاید و پیام های مهمی برای طرف های بین المللی به ویژه طرف امریکایی دارد.
ادامه مطلببه گفته یکی از مقامات آمریکایی، این سفر بخشی از تلاشهای اولیه دولت برای تقویت روابط با متحدان کلیدی در خاورمیانه و پیشبرد اهداف اقتصادی و امنیتی ایالات متحده است. انتظار میرود که تمرکز این سفر بر گسترش همکاریهای تجاری، بهویژه در حوزه انرژی و تسلیحات، و همچنین هماهنگی در مسائل منطقهای مانند مقابله با نفوذ ایران باشد.
ادامه مطلبمحمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نشست ریاض را میتوان بخشی از نمود و نماد نظم جهانی آینده تعبیر کرد که در آن قدرتهای منطقهای نوظهور دیگر صرفا بر بازیگری در سطح منطقه بسنده نمیکنند بلکه به دنبال کنشگری در عرصه بینالمللی هستند تا بتوانند در نظمسازی نوین ایفای نقش کنند.
ادامه مطلبعرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این نوشتار با توجه به تحولات منطقه و نگرش تصمیمگیران ترکیه و عربستان، نوع کنشگری این دو کشور را در قبال فشار حداکثری ترامپ تبیین شده است.
ادامه مطلبسید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عربستان سعودی در حال گذار به یک الگوی جدید از دیپلماسی انرژی است که علاوه بر نفت و گاز، بر انرژیهای نو و تجدیدپذیر نیز تمرکز دارد. سیاستهای دیپلماتیک انرژی عربستان سعودی تحت تأثیر چشمانداز ۲۰۳۰ این کشور قرار دارد که هدف آن تنوعبخشی به منابع انرژی، کاهش وابستگی به نفت و ایجاد پایگاههای جدید در صنعت انرژی است.
ادامه مطلببا توجه به شرایط منطقه، سفر و رایزنیهای دفاعی میان عربستان و امریکا از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه علاوه بر تنش فزاینده میان واشینگتن و تهران، شبح جنگ همچنان بر نوار غزه خیمه زده است.
ادامه مطلباباصلت کبیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این بار برای ترامپ، نوبت عربستان است که طعم هویج و چماق را همزمان بچشد، غافل از این که این عربستان دیگر آن عربستانی که ترامپ فکر می کند نیست.
ادامه مطلبعربستان سعودی و مصر آشکارا درباره سوریه اختلاف نظر دارند که نمیتوان آن را صرفا ناشی از اختلاف رویکرد راهبردی تصمیم گیرندگان در دو کشور دانست بلکه معادله ژئوپلتیکی بین سوریه و عربستان، بسیار مهمتر از معادله ژئوپلتیکی بین سوریه و مصر است.
ادامه مطلبسفرهای وزیر امور خارجه روسیه به ترکیه و ایران در چارچوب تلاشهای کرملین برای تقویت روابط خود با دو کشور کلیدی در منطقه و بهرهبرداری از ظرفیتهای آنها در راستای منافع روسیه در بحرانهای مختلف است. از یک سو، ترکیه میتواند به عنوان یک میانجی مؤثر در بحران اوکراین عمل کند، و از سوی دیگر، ایران و روسیه به عنوان دو متحد نزدیک در خصوص مسائل منطقهای میتوانند همکاریهای خود را در جهت منافع مشترک تقویت کنند. این تحرکات نشاندهنده تلاش روسیه برای همراستاسازی استراتژیهای خود با ترکیه و ایران در راستای کاهش فشارهای بینالمللی و تقویت مواضع خود در منطقه و جهان است.
ادامه مطلبصندوقهای سرمایهگذاری مستقل (SWF) صندوقهای سرمایهگذاری دولتی هستند که برای مدیریت ثروت مازاد یک کشور ایجاد میشوند. برخی از آنها، مانند نروژ و عربستان سعودی، از طریق درآمدهای منابع طبیعی دولتی تامین می شوند. در بعضی دیگر از کشورها این صندوق ها از طریق مازاد بودجه دولت، ذخایر ارز خارجی اضافی یا تزریق های یکباره از طریق خصوصی سازی تامین می شوند.
ادامه مطلبنشست مهم آمریکا و روسیه درباره جنگ اوکراین که از سوی مسکو «بسیار حیاتی» توصیف شده، روز گذشته در کاخ الدرعیه در شمال غرب ریاض برگزار شد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه که روز گذشته وارد ریاض شده بودند، بدون هیچگونه اظهارنظری در این نشست شرکت کردند. همچنین فیصل بنفرحان، وزیر خارجه عربستان و مساعد العیبان، وزیر مشاور، در این مذاکرات حضور داشتند. قرار است ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، امروز در یک سفر رسمی که از مدتها پیش برنامهریزی شده بود، وارد عربستان شود.
ادامه مطلبعد از طرح ادعاهای دونالد ترامپ مبنی بر کوچاندن اجباری ساکنان فلسطینی غزه به کشورهای پیرامونی و تکرار آن از سوی مقامات اسرائیلی و به خصوص مواضع تند بنیامین نتانیاهو در گفت وگو با کانال ۱۴ اسرائیل مبنی بر انتقال فلسطینیان به عربستان سعودی و تشکیل دولت فلسطینی در خاک این کشور (عربستان)، شرایطی به وجود آمده است که از یک سو به شکاف میان اسرائیل و آمریکا با کشورهای عربی منجر شده و از سوی دیگر به نظر می رسد که سطحی از همسویی و همراهی منطقه ای با ایران را به دنبال داشته است؛ کما اینکه دوشنبه هفته جاری عباس عراقچی در تماسی تلفنی با فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان، سخنان وقیحانه نتانیاهو و طرح کوچاندن اجباری مردم غزه را محکوم کرد.
ادامه مطلباکنون آنکارا قصد دارد در سوریه جدید نقش اصلی را ایفا کند و خلاء ایجاد شده با خروج ایران، متحد اصلی بشا اسد را خود پر کند. این اقدام ممکن است باعث رقابت با کشورهای عربی حوزه ی خلیج فارس و نگرانی اسرائیل شود.
ادامه مطلباردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد:کشورهای منطقه میتوانند از کاهش نفوذ ایران برای رسیدن به توافقی استفاده کنند که در ازای رفع تحریمها و بازگشت تهران به سیستم مالی بینالمللی، به نقش ایران در خاورمیانه پایان دهد. علاوه بر این، جاهطلبیهای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، بهویژه عربستان سعودی، شرایط را برای مذاکرات مساعد میکند.
ادامه مطلبدر یک نگاه کلی ژئوپلیتیکی، به نظر می رسد که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در تله مهلکی گیر افتاده است. او باید در اسرع وقت تصمیمات سرنوشت سازی را در مورد سیاستهای عربستان در قبال ایران، سوریه و یمن اتخاذ کند.
ادامه مطلببرای رهبری عربستان، بازگشت ترامپ، مبادلات سختی را به همراه خواهد داشت. ریاض در سالهای گذشته تلاش زیادی برای بازسازی روابط با ایران و سایرین انجام داده و سیاست قاطعانهتر و سختگیرانهتر درباره ایران که ترامپ ممکن است به دنبال بازگرداندن آن باشند، به سادگی با این تغییرات سازگار نیست.
ادامه مطلبعلی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در ماه آوریل، بلومبرگ گزارش داد که به جای ۱.۵ میلیون نفری که عربستان سعودی تصور میکرد تا سال ۲۰۳۰ در آسمانخراش افقی اصلی خود زندگی کنند، پیشبینیهای جدید به عددی نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر رسیده است و طرح اصلی ساخت ۱۷۰ کیلومتر خط ساحلی نیز به ۲.۴ کیلومتر ناچیز کاهش یافته است، باید به این نکته اشاره کرد که اساسا «پاویون دبی» یا تبلیغ الگو توسعه شبیه به آنچه برخی امیرنشین ها دنبال آن رفته اند موضوع تبلیغاتی جدید نیست.
ادامه مطلبپایگاه خبری میدل ایست نیوز به نقل از منابع خود گزارش داد که مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری ایران، هفته جاری برای شرکت در نشست گروه D۸ به قاهره سفر خواهد کرد. به گفته این منابع، پزشکیان در حاشیه این نشست، دیدارهای دوجانبه با مقامات حاضر در نشست دی هشت خواهد داشت.
ادامه مطلبعربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر کشورها برای کاهش تدریجی انتشار گازهای گلخانهای و پاسخگویی به تقاضای انرژی در آینده، روی فناوریهای پیشرفته سرمایهگذاری کردهاند. تولیدکنندگان کلیدی نفت، سوختهای فسیلی را فاکتوری مهم برای تغییر سیاستهای انرژی خود از سوختهای با آلایندگی بالا به سوختهای بدون آلاینده میدانند.
ادامه مطلبدرحالیکه لابی طرفدار اسرائیل تلاش میکند تا روایتها را به ایدئولوگهای ترامپ بفروشد، لابیهای کشورهای شورای همکاری جیبهای گشادی دارند که شبکههای تجاری اطراف ترامپ را درگیر کرده است.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: مخالفت فوری عربستان سعودی، مصر، اردن و دیگر دولتهای همسو با دور تازه شورشگری در سوریه و حمایت از دولت بشار اسد، معنایی جز نگرانی از قدرتگیری جریان اخوان المسلمین ندارد. این دولتها براین باورند که نباید به "پان اسلامیسم" و "پان عثمانیسم" ترکیه فرصتی برای خلق موقعیت برتر در خاورمیانه و منطقه شامات داد.
ادامه مطلبدولت جدید بریتانیا به نخست وزیری «کر استارمر»، به طور خاص بر جنبه اقتصادی و سرمایهگذاریها تمرکز کرده و شاید این همان هدف اصلی نخستین سفر و سفر قریب الوقوع استارمر به عربستان و امارات در ماه آینده باشد.
ادامه مطلبسعید جمشیدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برگزاری مراسمهای مد و فشن در عربستان سعودی، بهویژه در پایتخت این کشور، یک نقطه عطف در سیاستهای اجتماعی و فرهنگی این کشور محسوب میشود. این رویدادها که بخشی از طرح اصلاحی "چشمانداز ۲۰۳۰" محمد بن سلمان هستند، هدفشان تنوعبخشی به اقتصاد و گسترش گردشگری است. اما در عین حال، این برنامهها بروز تضادهای جدی میان حفظ هویت اسلامی و حرکت به سوی مدرنیته را موجب شدهاند، که در چند روز گذشته با برگزاری نمایش مد با دعوت از خواننده های زن غربی به این کشور به یکی از گرانترین نمایش مد جهان مبدل شد که سروصداهایی زیادی به پا کرده بودند. چنین برنامههایی با ارزشهای اسلامی و احترام به مقدسات تضاد دارند.
ادامه مطلبغفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دو سوی رقابت سنتی و ادامه دار ایران و عربستان به عنوان پایه های اقتصادی، فرهنگی و نظامی منطقه، هیچگاه از منازعات موجود خارج نشده اند. بن بست سرد و ایستای روابط، بدون حرکت به سوی دره های گرم جنگی، بهترین فرصت برای مذاکره است. با کور شدن گره روابط و شعله ور شدن دامنه اختلافات، کشمکش ها با دخالت کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای به صورت موقت فروکش می کند با این حال طرفین به دلیل عمق اختلافات ناشی از ماهیت دینی انقلاب اسلامی و ماهیت دینی سلفی عربستان، ضدیت این تفکر با مذهب تشیع، هویت عشیره ای و قبیله ای عربستان سعودی، ارتباط تنگاتنگ دولت سعودی با ایالات متحده، به هضم و هدم اختلافات و بهره گیری از زمینه های اشتراکی چون دین مشترک، جغرافیای مشترک، اقتصاد مشترک نفت پایه، عضویت مشترک در نهادهای بین المللی همچون اوپک و سازمان همکاری اسلامی قادر نبوده اند.
ادامه مطلبخالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان و ثابت العباسی، وزیر دفاع عراق، ۴ نوامبر ۲۰۲۴ یادداشت تفاهمی برای همکاری نظامی مشترک امضا کردند. این یادداشت تفاهم در جریان سفر العباسی به ریاض امضا شد و دو طرف راههای تقویت روابط دفاعی و سازوکارهای تقویت آن علاوه بر آخرین تحولات منطقهای در خاورمیانه را بررسی کردند.
ادامه مطلبحسن حمزه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عربستان سعودی به عنوان یکی از بازیگران کلیدی این منطقه، در سالهای اخیر استراتژی چندوجهی را در پیش گرفته است. از یک سو، این کشور تلاش میکند تا موقعیت خود را به عنوان رهبر جهان عرب و اسلام تقویت کند، و از سوی دیگر، به دنبال ایفای نقشی سازنده در معادلات منطقهای است. در این میان، روابط با اسرائیل و ایران، دو محور اصلی سیاست خارجی عربستان را تشکیل میدهند.
ادامه مطلبجلال میرزایی در گفت وگویی باور دارد که متأسفانه در سفرهای آقای عراقچی به کشورهای منطقه صرفا برخی کلیگوییها و شعارزدگی در قبال مسئله فلسطین و لبنان و سیاستهای جنگافروزانه اسرائیل دیده میشود، بدون آنکه واقعا برنامهریزی روی سفر به آن مقصدها صورت گرفته باشد.
ادامه مطلب