شکست پکن در تایپه

دیپلماسی ایرانی: با شمارش آرای انتخابات ریاست‌جمهوری هنگ‌کنگ، مخالفان حکومت چین و حامیان استقلال این جزیره جشن پیروزی گرفتند. اما تردیدی نیست که پیروزی حزب حاکم در انتخابات روز گذشته پایان راه نیست و حکومت چین با اتفاقی که در این انتخابات رقم خورد، احتمالا فشارها علیه این جزیره را افزایش خواهد داد و حتی احتمال درگیری نظامی شدت خواهد گرفت. روز گذشته نامزد حزب کومین تانگ شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری تایوان را پذیرفت و به این ترتیب زوج انتخاباتی ویلیام لای و خانم بی کیم برنده انتخابات ریاست‌جمهوری تایوان برای چهار سال دیگر شد. به این ترتیب، حزب دموکراتیک مترقی DPP توانست همچنان قدرت را در دست خود نگه دارد.

به گزارش شرق، ویلیام لای در حالی به عنوان رئیس‌جمهور تایوان انتخاب شد که چین او را تجزیه‌طلب می‌نامید و با انجام مانور‌های نظامی در تنگه تایوان و هشدار به رأی‌دهندگان و انتشار اطلاعات غلط در فضای مجازی کوشید مانع پیروزی او شود. پیام انتخاباتی او انتخاب میان دموکراسی و اقتدارگرایی و پیام رقیبش انتخاب میان جنگ و صلح بود. رأی‌گیری انتخابات رئیس‌جمهوری و پارلمانی تایوان در حالی روز گذشته برگزار شد که چین این تجربه سیاسی را گزینه‌ای بین جنگ و صلح در نظر گرفته و فشارها را برای پذیرش حاکمیت این جزیره افزایش داده است. حوزه‌های رأی‌گیری در ساعت چهار بعدازظهر به‌وقت محلی بسته شدند و شمارش بیش از ۲۰ میلیون رأی که به صندوق‌ها ریخته شده است، آغاز شد.

با پیروزی حزب حاکم دموکراتیک مترقی، تایوان و ایالات متحده احتمالا به همکاری نزدیک به‌عنوان شریک برای بازدارندگی حزب کمونیست چین ادامه خواهند داد. لای چینگ-ته، که با نام ویلیام لای نیز شناخته می‌شود، بیش از ۵.۴ میلیون رأی یا حدود ۴۰ درصد آرا را به‌ دست آورد و دو نامزد دیگر را شکست داد. پیروزی او به این معنی است که شیائو بی‌کیم، معاون او، که در ماه نوامبر از سمت سفیر تایوان در ایالات متحده کنار رفت، معاون جدید رئیس‌جمهور خواهد بود.

هو یو ای، شهردار فعلی شهر جدید تایپه و نامزد ریاست‌جمهوری حزب اصلی اپوزیسیون کومینتانگ با حدود ۴.۵ میلیون رأی در جایگاه دوم قرار گرفت. کو ون‌جه، شهردار سابق تایپه و نامزد ریاست‌جمهوری حزب مردم تایوان، حزب نسبتا جدیدی که در سال ۲۰۱۹ تأسیس شد، با حدود ۳.۵ میلیون رأی، در جایگاه سوم قرار گرفت. هو در مراسمی در تایپه برای شروع کارزار انتخاباتی خود گفته بود: «ترس ناشی از جنگ هرگز امید به صلح را از بین نخواهد برد». اپوزیسیون تایوان که طرفدار روابط نزدیک با چین است، انتخابات سال ۲۰۲۴ را به‌عنوان انتخاب بین جنگ و صلح معرفی می‌کند. این انتخابات در میانه خصومت فزاینده چین علیه تایوان برگزار شد، جزیره‌ای که چین قصد تصرف آن را دارد.

در همین حال، تایوان از حمایت دو حزبی در کنگره آمریکا برای حفظ دموکراسی و شیوه زندگی خود برخوردار است. لای قبل از انتخابات اعلام کرد که به سیاست‌های رئیس‌جمهور تسای اینگ ون در امور خارجی، دفاع ملی و امور بین تنگه‌ها ادامه خواهد داد. حزب کمونیست چین، لای را یک «جدایی‌طلب خطرناک» توصیف و درخواست‌های او برای مذاکره را رد کرده است. لای ادعاهای ارضی چین را رد می‌کند و می‌گوید متعهد به حفظ صلح در سراسر تنگه تایوان است و به تقویت سیستم دفاعی این جزیره ادامه می‌دهد. جزیره خودگردان تایوان که در جریان جنگ داخلی در سال ۱۹۴۹ از سرزمین اصلی چین جدا شد، با تهدیدهای مداوم مقام‌های چینی مواجه است.

پکن تایوان را قلمرو خود می‌داند و می‌گوید که در صورت لزوم آن را با استفاده از زور پس می‌گیرد و به‌طور منظم مأموریت‌های هوایی و دریایی در آنجا انجام می‌دهد. به گزارش رویترز، تایوان از زمان برگزاری اولین انتخابات مستقیم ریاست‌جمهوری خود در سال ۱۹۹۶ که اوج دهه‌ها مبارزه علیه حکومت استبدادی و حکومت نظامی بود، مسیر موفقیت دموکراتیکی را طی کرده است. ویلیام لای وعده داده بود که در صورت پیروزی در انتخابات، ضمن حفظ وضعیت موجود، با قدرت به دنبال صلح خواهد بود. او تعامل با پکن را مشروط به رعایت برابری و کرامت خوانده است. گفته‌های او در حالی است که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، در سخنرانی خود به مناسبت سال نو میلادی، بار دیگر «اتحاد مجدد» چین با تایوان را اجتناب‌ناپذیر خواند.

لای در گفت‌وگو با خبرنگاران در شهر جنوبی تاینان قبل از رأی‌دادن، تایوانی‌ها را تشویق کرد که به پای صندوق‌های رأی بیایند. او در اظهارات کوتاهی گفت: «هر رأی شما ارزشمند است، زیرا دموکراسی تایوان سخت به دست آمده است». چین در آستانه انتخابات تایوان، بارها لای را به‌عنوان یک جدایی‌طلب خطرناک محکوم و درخواست‌های مکرر او برای مذاکره را رد کرده است. با این حال، این نماینده همچنان تأکید کرده است که به تقویت دفاعی جزیره ادامه می‌دهد. لای مدعی شده است که هو از پکن طرفداری می‌کند، اما این نماینده چنین گفته‌هایی را رد می‌کند. در این میان، کو به دلیل تمرکز بر مسائل اقتصادی از‌ جمله هزینه بالای مسکن، یک پایگاه حمایتی پرشور در میان رأی‌دهندگان جوان به دست آورده بود، اما نتوانست ویلیام لای را شکست دهد. حزب KMT که در واقع یک حزب با ریشه چینی است و پس از شکست در جنگ داخلی با کمونیست‌ها در سال ۱۹۴۹ از چین فرار و به تایوان آمده طرفدار روابط نزدیک با چین است.

هرچند این حزب می‌گوید از پکن طرفداری نمی‌کند اما تصریح دارد که تایپه و پکن به یک چین واحد تعلق دارند اما هر طرف می‌تواند آن را به نحوی که می‌خواهد تفسیر کند. موضعی که مورد استقبال پکن هم قرار گرفته است. مقام‌های این حزب در ماه‌های اخیر سفرهای متعددی به پایتخت چین داشته‌اند. پیش از برگزاری این انتخابات، به نظر می‌رسید در مقایسه با انتخابات قبلی، پیش‌بینی نتیجه دشوارتر باشد، زیرا برخی از مردم تایوان معتقدند رهبر بعدی باید به فکر راه‌هایی برای کنارآمدن صلح‌آمیز با چین باشد و بسیاری از مردم نیز فکر می‌کنند که باید وضعیت موجود حفظ شود. تسای اینگ ون، رئیس‌جمهوری فعلی تایوان، بر اساس قانون اساسی به‌دلیل پشت سر گذاشتن دو دوره ریاست‌جمهوری از شرکت دوباره در این انتخابات منع شده است. او بارها تأکید کرده بود که جنگ یک گزینه نیست، اما تایوان در برابر فشارهای چین تسلیم نخواهد شد.

ساختار انتخاباتی

برای انتخابات ریاست‌جمهوری برنده تنها به اکثریت ساده برای پیروزی نیاز دارد و در نتیجه دور دوم انتخابات در تایوان وجود نخواهد داشت. در انتخابات پارلمانی دو برگه رأی به رأی‌دهندگان داده می‌شود که در برگه نخست افراد به نامزد محلی خود رأی می‌دهند و در برگه دوم باید به نامزد حزبی رأی دهند. در پارلمان که یوان قانون‌گذاری نامیده می‌شود، در مجموع ۱۱۳ کرسی وجود دارد که ۷۳ نماینده با اکثریت ساده در حوزه‌های انتخابیه تعیین‌شده انتخاب می‌شوند و ۳۴ کرسی باقی‌مانده به نسبت حزبی به نماینده‌ها اختصاص داده می‌شود. ضمن اینکه یک حزب برای کسب کرسی در یوان قانون‌گذاری باید دست‌کم پنج درصد از کل آرا را داشته باشد. این نکته هم قابل توجه است که شش کرسی نیز برای جمعیت بومی تایوان در نظر گرفته شده است. یوان قانون‌گذاری، اصلی‌ترین نهاد قانون‌گذار است. دوره یک عضو قانون‌گذاری یوان مانند رئیس‌جمهور چهار سال است. قانون‌گذاران جدید از اول فوریه کار خود را آغاز خواهند کرد.

اقدامات چین

در آستانه برگزاری این انتخابات، پخش گسترده اطلاعات بعضا نادرست درباره ویلیام لای نامزد انتخابات، در تیک‌تاک افزایش شدیدی داشت. چین خواهان حذف ویلیام لای بود و در عوض، طرفدار آمدن یو یویی، نامزد حزب مخالف به نام کومینتانگ (KMT). پکن می‌خواست حزب حاکم دموکراتیک مترقی (DPP) که آن را جدایی‌طلب خوانده است کنار برود و اپوزیسیون، یعنی کومینتانگ رأی بیاورد؛ با آنکه کومینتانگ هم با الحاق تایوان به چین مخالف است. چین روی کار آمدن کومینتانگ را انتخاب «صلح بر جنگ» می‌‌‌نامد؛ اما همچنان رأی‌دهندگان تایوانی را با ابزار‌‌‌های دیگری هدف قرار داده است.

شرکت مادر تیک‌‌‌تاک در چین مستقر است. به گفته مقامات امنیتی تایوان، آژانس اطلاعاتی چین، با مجری هوش مصنوعی، صدها ویدئوی حمله به رئیس‌جمهور فعلی، تسای اینگ‌‌‌ون تولید و پخش کرده است. مقامات تایوان می‌‌گویند که هدف چین آسیب‌رساندن به محبوبیت ویلیام لای است. لای و تسای هر دو از اعضای حزب دموکراتیک مترقی هستند. جوزف وو، وزیر امور خارجه تایوان گفت چین می‌‌‌خواهد از تایوان به عنوان میدان آزمایش استفاده کند. اگر رژیم چین بتواند در نتیجه انتخابات تایوان تأثیر بگذارد، این تاکتیک‌‌‌ها را در سایر کشورها هم اعمال خواهد کرد.

چین همچنین از سیاست‌مداران محلی تایوانی برای دیدار از چین در ازای دریافت پول دعوت کرده بود. پکن همچنین تهدید کرده است که اگر حزب حاکم تایوان از استقلال تایوان حمایت کند، تحریم‌‌‌های تجاری اعمال خواهد کرد. همچنین چین در آستانه این انتخابات، هواپیما و بالن‌‌‌هایی را در نزدیکی تایوان به پرواز درآورده است، ماهواره‌ای را بر فراز جزیره پرتاب کرد که هشدار اضطراری سراسری ایجاد کرد. سرهنگ لو چونگ-یو از مرکز تحقیقات اطلاعات مشترک در این زمینه می‌‌گوید: «بر اساس مشاهدات اخیر ما، ارتش چین همچنان در نزدیکی آب‌‌‌های تایوان آموزش‌‌‌های منظم می‌‌‌دهد و ارعاب نظامی ایجاد می‌‌‌کند. ما همچنان به آن توجه داریم و اقدامات مربوطه را انجام خواهیم داد».

نقش آمریکا

تایوان نه‌تنها خط قرمز چین محسوب می‌شود، بلکه این جزیره برای ایالات متحده نیز از اهمیت راهبردی برخوردار است. تایوان در «زنجیره اول جزایر» قرار دارد؛ فهرستی از کشورهای دوست آمریکا که نقشی مهم در سیاست خارجی واشنگتن در منطقه ایفا می‌کنند. واشنگتن از تایپه حمایت نظامی می‌کند و با پیروی از اصل «ابهام‌آفرینی تعمدی»، گزینه دفاع نظامی از این جزیره را روی میز نگه می‌دارد. این مسائل باعث می‌شود تایوان به یکی از بزرگ‌ترین گسل‌های موجود در روابط چین و آمریکا تبدیل شود. این انتخابات در پی آن برگزار شد که روابط میان پکن و واشنگتن به واسطه بازدید نانسی پلوسی از این جزیره در آگوست ۲۰۲۲ به‌شدت خراب شد. مقامات ایالات متحده مرتب بر «موضع بی‌طرف» خود در انتخابات تایوان تأکید کرده‌اند. کاخ سفید «حمایت خود از دموکراسی و نهادهای دموکراتیک» تایوان را اعلام کرد و ابراز امیدواری کرده بود انتخابات «آزاد، منصفانه، باز و شفاف» باشد.

چالش اقتصادی

در‌حالی‌که توجهات بین‌المللی بر روابط تایوان با ایالات متحده و چین متمرکز بوده است، رأی‌دهندگان تایوانی با مسائل مهم داخلی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مهم‌ترین مسئله اقتصاد است؛ به‌طوری‌که «کمبود» به‌عنوان کلمه سال ۲۰۲۳ این کشور انتخاب شد. این کلمه در توصیف بسیاری از مشکلات اقتصادی اخیر تایوان دیده می‌شود؛ از‌جمله کمبود برق، کمبود نیروی کار و حتی کمبود تخم‌مرغ. تورم و «کمبود» در «حس امنیت» عمومی مردم نیز ربط داده شد. «توسعه اقتصادی» در چند نظرسنجی نگرانی اصلی رأی‌دهندگان بود. تأثیر جوان‌ها، از‌جمله بیش از یک میلیون رأی‌اولی، به‌طور خاص به‌عنوان «متغیری مهم» ظهور کرده است و رکود در دستمزدها و افزایش سرسام‌آور هزینه مسکن شکل‌دهنده اولویت‌های انتخاباتی این گروه جمعیتی تلقی می‌شوند. در نگاه کلان‌تر، رسانه‌های تایوانی ۱۲ حوزه کلیدی را شناسایی کرده‌اند که برای رأی‌دهندگان مهم هستند؛ از‌جمله هزینه انرژی، اقتصاد، آموزش و نگهداری از فرزندان، مسکن، رفاه اجتماعی، قوانین کار، کشاورزی، ورزش، مراقبت بلندمدت، حمل‌ونقل و توریسم و اقتصاد دیجیتال. در بین اینها، امنیت انرژی اهمیت زیادی دارد.

قطع برق جایگاه بارزی میان «کمبودهای» موجود در تایوان دارد. این جزیره در سال ۲۰۱۷ با قطعی برق فراگیری مواجه شد که میلیون‌ها خانوار را تحت تأثیر قرار داد. بنا بر آمار رسمی، تایوان از سال ۱۹۹۱ به بعد برای تأمین حدود ۹۷ درصد انرژی مورد نیاز خود به واردات وابسته بوده است؛ مسئله‌ای که به گفته تحلیلگران «خطری جدی برای امنیت ملی» این جزیره محسوب می‌شود.