جدال در حلقه یاران ترامپ

دیپلماسی ایرانی: گروهی قدرتمند از جنگ‌طلبان حزب جمهوری‌خواه، یک کارزار لابی‌گری پشت پرده را آغاز کرده‌اند تا دونالد ترامپ را نه تنها از پیگیری توافق هسته‌ای با ایران منصرف کنند، بلکه برای حمله اسرائیل به ایران نیز چراغ سبز نشان دهد. این کمپین، زنگ‌های خطر را برای ترامپ و متحدانش به صدا درآورده و آن‌ها نیز در مقابل، یک ضدحمله را برای حفظ مسیر دیپلماسی رئیس‌جمهور آغاز کرده‌اند.

چهارشنبه هفته گذشته، در یک ناهار خصوصی در کاخ سفید، مارک لوین، مجری محافظه‌کار رادیو، به ترامپ گفت که ایران تنها چند روز تا ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد؛ ادعایی که به گفته یک مقام اطلاعاتی و یک متحد دیگر ترامپ، تیم اطلاعاتی خود رئیس‌جمهور آن را نادرست می‌داند. لوین از ترامپ خواست به اسرائیل اجازه دهد تا به سایت‌های هسته‌ای ایران حمله کند؛ اقدامی که ترامپ پیش‌تر به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفته بود که دیپلماسی را از بین خواهد برد.

لوین همچنین یک جنگ علنی را علیه استیو ویتکاف، دوست قدیمی ترامپ و فرستاده ویژه او در مذاکرات با تهران، به راه انداخته است. البته ویتکاف نیز در آن جلسه حضور داشت. آیک پرلموتر، مدیر اجرایی سابق شرکت مارول و از حامیان مالی بزرگ حزب جمهوری‌خواه که با ویتکاف رابطه دوستانه‌ای دارد، نیز به آنها پیوسته بود.

در جبهه‌ای دیگر، وفاداران به ترامپ با نگرانی به رسانه‌های روپرت مرداک، به ویژه نیویورک پست، چشم دوخته‌اند که به شدت ویتکاف را مورد حمله قرار داده و در مقطعی او را «سخنگوی قطر» معرفی کرده‌اند. این اتهامات، خشم برخی در حلقه داخلی ترامپ را برانگیخته است، زیرا آن را تلاشی برای تضعیف مذاکرات می‌دانند. در همین حال، به گفته یک منبع آگاه، خود مرداک نیز به طور خصوصی نزد افراد معتمدش از تلاش‌های ویتکاف گله کرده است.

یک مقام ارشد دولت ترامپ به پولیتیکو گفت: «آنها در تلاشند رئیس‌جمهور را به سمت تصمیمی سوق دهند که خواست او نیست». این فرد، مانند دیگران در این گزارش، به شرط ناشناس ماندن صحبت کرده است. او افزود: «به وضوح یک لابی جنگ با ایران در مقابل کسانی قرار دارد که با رئیس‌جمهور همسو هستند و می‌دانند که این اقدامات ترامپ بوده که توانسته ایران  را پای میز مذاکره بیاورد».

ضدحمله حامیان دیپلماسی

این لابی‌گری‌ها به یک تلاش هماهنگ برای دفاع از موضع دیپلماتیک ترامپ و ویتکاف منجر شده است. ساعاتی پس از دیدار لوین با ترامپ، تاکر کارلسون، که به وضوح توسط فردی آگاه از جزئیات جلسه مطلع شده بود، در شبکه اجتماعی ایکس، لوین را به تلاش برای کشاندن ایالات متحده به جنگ متهم کرد. کارلسون نوشت: «هیچ اطلاعات معتبری وجود ندارد که نشان دهد ایران به ساخت بمب نزدیک است یا برنامه‌ای برای آن دارد. هیچ». او افزود: «پس چرا مارک لوین بار دیگر درباره سلاح‌های کشتار جمعی غوغا به پا کرده است؟ برای منحرف کردن شما از هدف واقعی که تغییر رژیم است؛ یعنی بازگشت جوانان آمریکایی به خاورمیانه برای سرنگونی یک دولت دیگر».

چهره‌های دیگر جنبش «ماگا» (MAGA)، از چارلی کِرک گرفته تا جک پوسوبیک، نیز از جایگاه عمومی خود برای تقویت دیپلماسی استفاده کرده‌اند. آنها ترامپ را تشویق می‌کنند که به مذاکرات خود پایبند بماند و در برابر آنچه از آن به عنوان «حرکت ناخواسته به سمت جنگ به رهبری اسرائیل» می‌ترسند، مقاومت کند. جی. دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور و شاید قدرتمندترین رهبر جناح ضدجنگ حزب جمهویخواه، نیز وارد عمل شده است. او درست پس از دیدار لوین با ترامپ، در یک پادکست از ویتکاف دفاع کرد.

در همین حال، متحدان ترامپ و مقامات دولتی که نگران اقدام نظامی هستند، شاهد انتشار گزارش‌هایی در برخی رسانه‌های محافظه‌کار بوده‌اند که به طور خصوصی آنها را ساخته و پرداخته «بازها» و دیگر گروه‌های حامی نظامی‌گری و همسو با اسرائیل می‌دانند. این مقامات بخش زیادی از هفته گذشته را صرف بی‌اعتبار کردن گزارشی در فاکس نیوز کردند که به نقل از یک آژانس اطلاعاتی اتریشی ادعا می‌کرد ایران برنامه‌های گسترده‌ای برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای دارد تا سلطه خود را در منطقه تثبیت کند.

ترامپ در میانه میدان

این لابی‌گری‌های خصوصی و درگیری‌های علنی، نشان‌دهنده شکافی عمیق در سیاست خارجی حزب جمهوری‌خواه، تنها چند ماه پس از آغاز دوره ریاست‌جمهوری ترامپ است. در حالی که بسیاری از اعضای جنگ‌طلب گارد قدیم حزب با تردید به تلاش‌های دیپلماتیک ویتکاف نگریسته‌اند، جناح میانه‌روتر حزب بر کاهش تنش با تهران اصرار داشته است. در میانه این کشمکش، ترامپ قرار دارد که با وعده پایان دادن به آنچه پیروانش «ماجراجویی‌های بی‌پایان خارجی و جنگ» می‌دانند، به قدرت رسید.

برخی از متحدان ترامپ معتقدند که رئیس‌جمهور بر موضع خود خواهد ایستاد و حتی پیش‌بینی می‌کنند که این تاکتیک‌های فشار در حال خسته کردن اوست. یکی از معتمدان قدیمی ترامپ می‌گوید: «لوین و مرداک همیشه دوروبر ترامپ هستند. من فکر می‌کنم آنها با این کار به موضع خودشان لطمه می‌زنند، زیرا ترامپ را می‌شناسم. وقتی او تصمیمی می‌گیرد، می‌توانید بعداً از زاویه‌ای دیگر به آن نزدیک شوید، اما اگر به فشار ادامه دهید، او سرسخت‌تر می‌شود».

با این حال، یک متغیر بزرگ در این میان وجود دارد: افراد در هر دو سوی این بحث، مطمئن نیستند که ترامپ در نهایت چه خواهد کرد. یکی از این افراد اشاره کرد که رئیس‌جمهور گاهی آنقدر در باورهایش محکم بوده که مایکل والتز را از سمت مشاور امنیت ملی برکنار کرد، بخشی از این تصمیم به این دلیل بود که او برای یک حمله به ایران با اسرائیلی‌ها هماهنگ کرده بود. با این وجود، حتی در میان حامیان دیپلماسی نیز این نگرانی وجود دارد که رئیس‌جمهور ممکن است بسته به اینکه آخرین بار با چه کسی صحبت کرده، نظرش را تغییر دهد. این ترس وجود دارد که ترامپ، که تهدید کرده اگر ایران کوتاه نیاید آنها را بمباران خواهد کرد، ممکن است به لفاظی‌هایی عمل کند که بسیاری آن را بلوف مذاکراتی می‌دانند.

کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، به پولیتیکو می‌گوید: «رئیس‌جمهور همیشه مایل به شنیدن طیف گسترده‌ای از نظرات در هر موضوعی بوده است، اما در نهایت، او تصمیم‌گیرنده نهایی است». او افزود: «در مورد ایران، پرزیدنت ترامپ نظر خود را به وضوح اعلام کرده است: او مایل به پیگیری دیپلماسی و دستیابی به توافق است، اما اگر ایران دستیابی به توافق را غیرممکن کند، پرزیدنت ترامپ گزینه‌های دیگری روی میز دارد».

خود ترامپ نیز بعد از ظهر دوشنبه در گفتگو با خبرنگاران، نسبت به یک توافق احتمالی ابراز تردید کرد. او ضمن اشاره به اینکه دولتش برای دور جدید مذاکرات با ایران آماده خواهد بود، گفت ایرانی‌ها «چیزهایی را می‌خواهند که نمی‌توان انجام داد». او گفت: «آنها نمی‌خواهند از چیزی که باید، دست بکشند. شما می‌دانید آن چیست: آنها به دنبال غنی‌سازی هستند. ما نمی‌توانیم غنی‌سازی را بپذیریم. ما دقیقاً عکس آن را می‌خواهیم و تا اینجا آنها به این نقطه نرسیده‌اند. از گفتن این حرف متنفرم، چون جایگزین آن بسیار بسیار وخیم است».

تصویر اطلاعاتی و پیشنهاد روی میز

در حالی که هر دو اردوگاه تمایل دارند مواضع خود را به عنوان انتخاب‌های دوگانه - توافق یا جنگ، حمله به برنامه ایران یا تضمین سلاح هسته‌ای ایران - قاب‌بندی کنند، واقعیت به این وضوح نیست. اگر مذاکرات هسته‌ای شکست بخورد، احتمال اینکه آمریکا، اسرائیل یا هر دو احساس کنند مجبور به اقدام نظامی هستند، افزایش می‌یابد. اما ایالات متحده همچنین می‌تواند فوراً به دنبال افزایش فشار اقتصادی بر تهران باشد تا ببیند آیا ممکن است در نهایت تهران دوباره به مذاکرات بازگردد؛ راهبردی که برخی جمهوری‌خواهان در حال حاضر به طور خصوصی آن را دنبال می‌کنند. در مورد طرفداران حمله به تأسیسات ایران، بسیاری از کارشناسان نظامی و هسته‌ای می‌گویند که اقدام نظامی آمریکا و اسرائیل احتمالاً تنها برنامه ایران را به طور موقت به عقب می‌اندازد نه اینکه آن را به طور کامل نابود کند.

موضع‌گیری‌ها همچنین در پی آخرین ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل، صورت می‌گیرد که نتیجه‌گیری کرده تهران در سه ماه گذشته ذخایر «اورانیوم نزدیک به سطح بمب» خود را افزایش داده است. به گزارش نیویورک تایمز، این امر به تهران توانایی تولید سوخت برای «تقریباً ۱۰ سلاح» را می‌دهد، در حالی که این رقم در زمان روی کار آمدن ترامپ حدود «پنج یا شش سلاح» بود. مقامات آمریکایی می‌گویند که اطلاعات این کشور «زمان گریز» ایران - یعنی زمان لازم برای تولید مواد کافی برای ساخت یک سلاح هسته‌ای - را یک تا دو هفته تخمین می‌زند. اما همین مقامات همچنان معتقدند که ایران تصمیم قطعی برای حرکت به سمت ساخت سلاح هسته‌ای را نگرفته است. اگر ایران بخواهد به دنبال بمب برود، کارشناسان و دیپلمات‌ها در مورد مدت زمان لازم برای ساخت سلاح از آن، اختلاف نظر دارند و تخمین‌ها از چند ماه تا بیش از یک سال متغیر است.

در چنین فضایی، استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، پیشنهادی «بسیار خلاقانه» به ایران ارائه داده که به تهران اجازه می‌دهد غنی‌سازی اورانیوم در سطوح پایین را ادامه دهد اما در نهایت بخشی از یک کنسرسیوم غنی‌سازی منطقه‌ای شود. ایران به صراحت اعلام کرده است که از توانایی غنی‌سازی داخلی خود دست نخواهد کشید، در حالی که ترامپ این موضوع را خط قرمز خود تعیین کرده است. این مسئله ویتکاف را در تلاش برای پر کردن این شکاف قرار داده است. قرار است ویتکاف در دور ششم مذاکرات، روز جمعه یا یکشنبه با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، دیدار کند.

شکاف فزاینده با اسرائیل

در واقع، این کشمکش با اسرائیل ماه‌هاست که ادامه دارد. اسرائیل به طور خصوصی از دولت آمریکا خواسته است تا برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران به آنها بپیوندد. اما ترامپ این فشار را مهار کرده است. به گفته یک متحد ترامپ و یک مقام آمریکایی، زمانی که ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل و از معتمدان نتانیاهو، در اوایل ماه می به واشنگتن آمد، ترامپ از او خواست تا زمانی که او در سفر خاورمیانه است، اسرائیل از حمله به ایران خودداری کند. رئیس‌جمهور در اواخر ماه می نیز یک تلاش دیگر را متوقف کرد. مقامات اسرائیلی به دولت ترامپ گفته‌اند که پنجره محدودی برای حمله دارند.

تصمیم ترامپ برای ترجیح دادن دیپلماسی بر اقدام نظامی - حداقل در حال حاضر - شکاف فزاینده بین واشنگتن و تل‌آویو را برجسته می‌کند. اقدامات ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش به نفع اسرائیل، مانند به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت و حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان، به او محبوبیت زیادی نزد اسرائیلی ها بخشیده است. اما اکنون این دو متحد نزدیک بر سر ایران با یکدیگر اختلاف نظر دارند. حتی پیش از این اختلاف بر سر استراتژی، اسرائیلی‌ها از تصمیم آمریکا برای پایان دادن به کارزار خود علیه حوثی‌های یمن بدون اطلاع به اسرائیل، و همچنین عدم بازدید ترامپ از اسرائیل در سفرش به خاورمیانه، ابراز ناامیدی کرده بودند. یک متحد قدیمی ترامپ می‌گوید: «رئیس‌جمهور از جنگ حمایت نخواهد کرد... اما به شما می‌گویم، این افراد، "نه" را به عنوان پاسخ قبول نمی‌کنند. به همین دلیل است که در رابطه بی‌بی و ترامپ شکاف ایجاد شده است... اسرائیل شرایط را درک نمی‌کند. جنبش ماگا از عملیات نظامی حمایت نمی‌کند»./شرق