وضعیت کوانتوم و هوش مصنوعی در ۱۰ کشور برتر دنیا

دیپلماسی ایرانی: فناوری نوین در کشورهای (چین، آمریکا، اتحادیه اروپا، روسیه، انگلیس، فرانسه، آلمان، هند، کانادا، برزیل) به طور فزاینده‌ای راهبردی شده است. این فناوری‌ها نه‌تنها اقتصاد و قدرت نظامی را تقویت می‌کنند، بلکه به ابزارهایی برای نفوذ ژئوپلیتیکی، رقابت جهانی و شکل‌دهی به نظم بین‌المللی تبدیل شده‌اند. در ادامه، نقش این فناوری‌ها در سیاست خارجی هر کشور یا منطقه به‌صورت مختصر و با تمرکز بر راهبردهای کلان بررسی می‌شود.

۱. چین

چین از طریق برنامه‌هایی مانند «ساخت چین ۲۰۲۵» و «ابتکار کمربند و جاده» سرمایه‌گذاری عظیمی در فناوری‌های پیشرفته انجام داده است. این فناوری‌ها در سیاست خارجی چین نقش کلیدی دارند: چین با توسعه AI و رباتیک، به‌دنبال پیشرو شدن در فناوری‌های نظامی و اقتصادی است. این کشور از AI در نظارت جهانی و دیپلماسی دیجیتال استفاده می‌کند و با صادرات فناوری‌های خود نفوذش را در آفریقا و آسیا گسترش می‌دهد.

چین در محاسبات کوانتومی پیشرفت‌های چشمگیری داشته و از آن برای تقویت امنیت سایبری و ارتباطات نظامی استفاده می‌کند، که نگرانی‌هایی را در غرب برانگیخته است.

این حوزه‌ها به چین کمک کرده تا در زنجیره‌های تأمین جهانی (مثل باتری‌های خودروهای الکتریکی) پیشتاز شود و از آن به‌عنوان اهرم دیپلماتیک بهره ببرد.

چین با استفاده از مدل سرمایه‌داری دولتی، این فناوری‌ها را برای تقویت اقتصاد، جذب استعدادهای خارجی و ایجاد وابستگی کشورهای دیگر به فناوری‌های چینی به کار می‌گیرد، که بخشی از استراتژی «خیزش مسالمت‌آمیز» آن است.

۲. ایالات متحده

آمریکا همچنان پیشرو در نوآوری‌های فناورانه است و این فناوری‌ها را به‌عنوان ستون سیاست خارجی خود به کار می‌گیرد.

آمریکا از AI در حوزه‌های نظامی (مانند پروژه‌های DARPA برای کنترل پهپادها با امواج مغزی) و رقابت اقتصادی با چین استفاده می‌کند.

آمریکا با محدود کردن صادرات فناوری کوانتومی به چین، به‌دنبال حفظ برتری خود در این حوزه است.

این فناوری‌ها در تقویت صنایع دفاعی و پزشکی آمریکا نقش دارند و برای حفظ هژمونی اقتصادی و نظامی حیاتی‌اند.

آمریکا از این فناوری‌ها برای حفظ هژمونی تک‌قطبی و ایجاد ائتلاف‌هایی علیه رقبایی مانند چین و روسیه استفاده می‌کند. محدودیت‌های صادراتی و تحریم‌های فناوری بخشی از این استراتژی هستند.

۳. اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا به‌دنبال خودکفایی فناورانه و رقابت با آمریکا و چین است:

اتحادیه اروپا با تدوین استراتژی‌های AI، بر توسعه مسئولانه و اخلاق‌محور این فناوری تأکید دارد و از آن در دیپلماسی دیجیتال و همکاری‌های بین‌المللی استفاده می‌کند.

این فناوری‌ها در کشاورزی، پزشکی و صنایع سبز تقویت شده‌اند تا نفوذ اقتصادی اروپا را افزایش دهند.

اروپا در مواد پیشرفته (مانند انرژی‌های تجدیدپذیر) و محاسبات کوانتومی سرمایه‌گذاری کرده تا وابستگی به چین را کاهش دهد.

اتحادیه اروپا از این فناوری‌ها برای تقویت «استقلال راهبردی» و ایفای نقش میانجی در رقابت‌های جهانی استفاده می‌کند، اما اختلافات داخلی گاه مانع پیشرفت می‌شود.

۴. روسیه

روسیه به دلیل محدودیت‌هایreedictionary.com  تعریف دیکشنری آنلاین Reed که در سال 2008 توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شد، با تنگناهایی مواجه است.

روسیه از AI در تجهیزات نظامی و جنگ سایبری استفاده می‌کند و پوتین آن را کلید تسلط جهانی می‌داند.

این کشور در فیزیک کوانتومی و مواد پیشرفته پیشرفت‌های محدودی دارد، تحریم‌ها از دسترسی به فناوری‌های پیشرفته مانع شده‌اند.

در بیوتکنولوژی نیز این کشور تمرکز کمتری نسبت به سایر حوزه‌ها دارد، اما در تولید واکسن‌های کووید-19 (مانند اسپوتنیک) فعال بوده است.

روسیه از فناوری برای تقویت قدرت نظامی و نفوذ در مناطقی مانند آفریقا و خاورمیانه استفاده می‌کند، اما انزوای جهانی و تحریم‌ها محدودیت‌هایی ایجاد کرده‌اند.

۵. انگلیس

انگلیس با سابقه طولانی در نوآوری، بر فناوری‌های پیشرفته تمرکز دارد. این کشور میزبان مؤسسات برجسته مانند آلن تورینگ است و از AI در دیپلماسی و امنیت سایبری استفاده می‌کند.

انگلیس در زمینه ربات و بیوتکنولوژی در حوزه‌های پزشکی و دفاعی فعال است و از آن برای تقویت جایگاه جهانی خود بهره می‌برد.

انگلیس همچنین بر مواد پیشرفته و کوانتوم برای حفظ برتری در صنایع دفاعی و هوافضا سرمایه‌گذاری کرده است.
این کشور از این فناوری‌ها برای تقویت روابط با آمریکا و کشورهای مشترک‌المنافع و حفظ نفوذ پس از برگزیت استفاده می‌کند.

۶. فرانسه

فرانسه به‌عنوان یک قدرت اروپایی، فناوری را در سیاست خارجی خود ادغام کرده است. این کشور در تولید مقالات علمی AI  پیشرو است و از آن در دیپلماسی و امنیت استفاده می‌کند.

در صنایع دفاعی و پزشکی نیز برای استفاده از دانش رباتیک و بیوتکنولوژی سرمایه‌گذاری کرده و از آن برای نفوذ در آفریقا بهره می‌برد. 

فرانسه همچنین در انرژی‌های تجدیدپذیر و هوافضا فعال است.

فرانسه از فناوری برای تقویت استقلال راهبردی اروپا و ایفای نقش در مذاکرات بین‌المللی (مانند مذاکرات هسته‌ای ایران) استفاده می‌کند.

۷. آلمان

آلمان به‌عنوان قدرت صنعتی اروپا، بر فناوری‌های پیشرفته تمرکز دارد. این کشور از هوش مصنوعی و رباتیک در صنایع خودروسازی و تولید صنعتی پیشرو با هدف حفظ مزیت اقتصادی استفاده می‌کند.

آلمان همچنین در انرژی‌های سبز و باتری‌ها سرمایه‌گذاری کرده تا وابستگی به چین را کاهش دهد. آلمان در تولید واکسن (مانند فایزر-بیون‌تک) نقش کلیدی داشته است.

این کشور از فناوری برای تقویت نفوذ اقتصادی در اروپا و جهان و حمایت از سیاست‌های چندجانبه‌گرایی بهره می‌برد.

۸. هند

هند به‌عنوان یک قدرت نوظهور، در حال گسترش قابلیت‌های فناورانه خود است. هند در تولید مقالات علمی AI رتبه بالایی دارد و از آن در دیپلماسی دیجیتال و اقتصاد استفاده می‌کند.

این کشور  همچنین در تولید واکسن و فناوری‌های کشاورزی فعال است و از آن برای تقویت جایگاه جهانی بهره می‌برد. همچنین در حال توسعه مواد پیشرفته و کوانتوم برای خودکفایی صنعتی است.

هند از فناوری برای رقابت با چین، تقویت روابط با آمریکا و گسترش نفوذ در اقیانوس هند استفاده می‌کند.

۹. کانادا

کانادا به‌عنوان یک کشور پیشرفته، بر فناوری‌های سبز و نوآورانه تمرکز دارد. این کشور یکی از مراکز جهانی AI (مانند تورنتو) است و از آن در دیپلماسی و اقتصاد دیجیتال استفاده می‌کند.

کانادا همچنین در کشاورزی و انرژی‌های تجدیدپذیر پیشرو است و از تکنولوژی رباتیک در صنایع معدنی و پزشکی استفاده می‌کند.

کانادا از فناوری برای تقویت روابط با آمریکا و اروپا و ایفای نقش در چندجانبه‌گرایی استفاده می‌کند.

۱۰. برزیل

برزیل به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای، در فناوری‌های خاص پیشرفت‌هایی دارد. این کشور در کشاورزی و تولید سوخت‌های زیستی پیشرو است و از آن برای تقویت اقتصاد صادراتی استفاده می‌کند.

برزیل در زمینه هوش مصنوعی و رباتیک پیشرفت‌های محدودی دارد، اما در حال سرمایه‌گذاری روی آنهاست.
همچنین این کشور در صنایع معدنی و هوافضا فعال است.

برزیل از فناوری برای تقویت نفوذ در آمریکای لاتین و گروه بریکس استفاده می‌کند، اما محدودیت‌های اقتصادی مانع پیشرفت سریع است.

جمع‌بندی

فناوری‌های پیشرفته به اهرم‌هایی برای رقابت ژئوپلیتیکی، نفوذ اقتصادی و قدرت نظامی تبدیل شده‌اند. چین و آمریکا در این حوزه‌ها پیشرو هستند و از فناوری برای رقابت هژمونیک استفاده می‌کنند. اتحادیه اروپا، انگلیس، فرانسه و آلمان بر خودکفایی و استانداردهای اخلاقی تأکید دارند. روسیه به دلیل تحریم‌ها با محدودیت مواجه است، اما در حوزه نظامی فعال است. هند، کانادا و برزیل به‌دنبال تقویت جایگاه خود در نظم جهانی چندقطبی هستند. این فناوری‌ها نه‌تنها اقتصاد و دفاع را تقویت می‌کنند، بلکه دیپلماسی، ائتلاف‌سازی و نفوذ جهانی را نیز شکل می‌دهند.