صد سال با نفت در دیپلماسی ایرانی

نفت، به همان اندازه که مسئله‌اى اقتصادى است، رابطه بسيار تنگاتنگى با حقوق و سياست پيدا مى‌کند. اساسا امروز نفت، يکى از چندين و چند گرفتارى بزرگ ما ايرانى‌ها است.

 

از سويى برخوردار از ثروت طبيعى هستيم و از سوى ديگر نالان از اثرات نامطلوبى که فکر مى‌کنيم به واسطه آن بر ما مترتب شده‌است. تحليلگران توسعه، گاه مشکل توسعه‌نيافتگى ما را در نفس برخوردارى از منابع غنى طبيعى همچون نفت و گاز مى‌دانند، اما گويى حلقه اصلى در جايى ديگر گم شده و ما به دليل برخورد تک بعدى و البته کم‌دقتى، کوزه‌ها را بر سر نفت مى‌شکنيم.

 

دیپلماسی ایرانی به مناسبت صد سالگی صنعت نفت ایران، طی هفته های آینده این موضوع را از زوایای مختلف واکاوای خواهد کرد. پرونده صد سالگی نفت ایران در دیپلماسی ایرانی با همکاری انجمن مطالعات توسعه گفتمان حقوق تهیه شده است.

 

 

حسین فراستخواه: ما همچنان درگير مسئله نفت هستيم. مثل دموکراسى مى‌ماند؛ کار ما در مسیر دموکراسی با انقلاب مشروطه ختم نمى‌شود. هنوز راه زيادى در پيش داريم. من فکر مى‌کنم که در درجه اول بايد توجه داشته باشيم که راجع به چه صحبت مى‌کنيم. البته من اکنون در متن قضايا نيستم. زمانى در متن قضايا بودم. و جز اين، اين روزها دلمشغولى‌هاى ديگرى هم دارم که سبب مى‌شود کمتر بتوانم به اين مسئله بپردازم.

 

 اما تا حدى که يادداشت‌هاى من نشان مى‌دهد، پولی که از فروش نفت حاصل می­شود سالانه در حدود 2000 ميليارد يورو تخمين زده شده‌است. از اين 2000 ميليارد يورو، 500 ميليارد آن بابت هزينه توليد، حمل و نقل، پالایش، ذخيره‌سازى، و پخش صرف مى‌شود. 1500 ميليارد باقى‌مانده بين سه طرف ذى‌نفع تقسيم مى‌شود. سه طرف ذى‌نفع چه کسانى هستند؟ کشور توليدکننده نفت، کمپانى‌هاى عامل که برخوردار از تکنولوژى و تکنيسين هستند، و نهايتا کشور مصرف‌کننده.

 

 

مجید یوسفی: قبل از انتصاب به اين سمت، بنده در دانشگاه کلمبيا تاريخ تصوف، ادبيات، و تاريخ ايران را به طور کلى و مخصوصا تاريخ زمان قاجار را تدريس مى‌کردم، ناگهان آقاى منصور ـ نخست وزير ـ به بنده تلگراف کردند که مراجعت شما به تهران لازم است، بنده هم مجبور بودم برگردم، چون قبل از رفتن به دانشگاه کلمبيا، يعنى بعد از کار اوپک به سمت مشاور نخست وزير منصوب شده بودم. اما بايد بگويم که در اين سمت ميزى را دو ماه اشغال کردم، بدون اينکه در اين مدت در هيچ مطلبى مشورتى صورت گرفته‌باشد.

 

نظر من مشکل در ذخاير نفت و گاز ما نيست. وجود فى‌نفسه ذخاير که نمى‌تواند مشکل باشد. اينها منابع عظيم و ممتاز ملى و سرمايه است. مانند اين است که بگوييم چون فردى به سه زبان مسلط است، يا صد هکتار زمين دارد، مشکل دارد. به نظر من، مشکل در نحوه مديريت سرمايه و نوع اعمال عقلانيت به منابع و سرمايه است.

افزايش بهاى نفت و بحران پیش رو برای ایران

مهناز ظهیر نژاد: افزايش بهاى نفت به واکنش ها ى متفاوتى از سوى کشورهاى توليد کننده و مصرف کننده منجرشده است . اين واکنش ها ازيکسو عملکرد کمپانى هاى نفتى را هدف قرارداده ، کشورهاى توليد کننده و سازمان‌هايى مانند اوپک را فاقد توانايى در ايفاى هرگونه نقشى دررويارويى با کمپانى‌هاى نفتى مى دانند و از سوى ديگردرتضاد با اين ديدگاه ، کشورهاى توليد کننده را متهم به کاهش توليد و ذخيره سازى جهت افزايش بهاى نفت مى کنند.