ترکیه بر سر دو راهی: ایران یا آمریکا؟

"نخست وزیری ترکیه رجب طیب اردوغان ناگهان خود را در میانه مسیر دوستی و مودت جدی با ایرانیان یافت. دوستی که شاید اردوغان چندان به برقراری سریع و بی شرط و شروط آن در این برهه زمانی فکر نکرده بود." ریل کلیر در تازه‌ترین نوشتار خود از پرونده هسته‌ای ایران به قلم میر جاودان‌فر کارشناس مسائل ایران و خاورمیانه این سایت به نوعی انتقاد از سیاست‌های اردوغان روی می‌آورد و همزمان ایرانی‌ها را به خلف وعده به ترک‌ها متهم می‌کند.

در ادامه این گزارش آمده است: یکی از دلایلی که ترکیه حاضر به ارائه رای منفی به تحریم‌های ایران در شورای امنیت شد این بود که تهران شاید در مذاکرات پشت پرده وعده همکاری با غرب و نشستن پای میز مذاکرات را داده بود. در نهایت اما با تصویب تحریم‌ها در شورای امنیت، محمود احمدی نژاد نیز هرگونه مذاکره با غرب را دو ماه به تعویق انداخت.

این حرکت ترک‌ها را به شدت خشمگین کرد. ترک‌هایی که نمی‌توانند به هر بهایی در دراز مدت کنار ایرانی‌ها بایستند. تا همین امروز هم به اندازه کافی ترک‌ها از ایالات متحده حرف شنیده‌اند. اوج عصبانیت اوباما از اردوغان در نشست گروه بیست عیان شد. در دیدار میان دو طرف اوباما دیر بر سر قرار حاضر شد و البته حاضر به شرکت در مصاحبه مطبوعاتی مشترک که پس از دیدارهای دو جانبه مرسوم است نیز نشد. همزمان دوازده ساعت پیش از آغاز کنفرانس امنیت منطقه‌ای در ترکیه، ایالات متحده اعلام کرد که به دلایلی نمی‌تواند در این کنفرانس شرکت کند.

ترک‌ها از پیش می‌دانستند که کمک آنها به ایران در پرونده هسته‌ای و ایستادن مقابل ایالات متحده در شورای امنیت برای آنها گران تمام خواهد شد. البته اردوغان گمان می‌کرد که همراهی با ایران ارزش از دست دادن امریکا یا دلخوری مقطعی کاخ سفید از آنکارا را دارد. حقیقت اما چیز دیگری را به تصویر کشید.

نویسنده این گزارش در ادامه ادعا می‌کند که: برزیلی‌ها اندکی پس از این مذاکرات و رای شورای امنیت به این نتیجه رسیدند که در حمایت از ایران تعجیل کرده‌اند. ترک‌ها نیز اندک اندک به این نتیجه رسیده اند اما در حال مزه مزه کردن طعم تلخ این شکست دیپلماتیک هستند. البته این استنباط بدین معنا نیست که ترک‌ها به سرعت رابطه خود با ایران را به صفر می‌رسانند و همزمان قرار هم نیست که آنکارا یک شبه از ایران و دستگاه سیاست خارجی این کشور فاصله بگیرد.

حقیقت این است که اردوغان و حزب عدالت و توسعه اندک اندک از حجم کمک‌های خود به ایران در سطح شورای امینت و سازمان ملل می‌کاهند. ترکیه به این نتیجه رسیده است که دیگر نمی‌تواند وکیل ارزان قیمت ایران در سطح جهانی باشد. در شرایطی که چهارمین دور از تحریم‌ها علیه ایران همزمان با تحریم‌های یکجانبه از سوی اتحادیه اروپا و ایالات متحده در حال اعمال شدن است، ایران با کمبود رفیق در سازمان ملل روبه رو شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: حقیقت این است که تعداد کشورهایی که در سطح جهانی کنار ایران بایستند و ایالات متحده را رها کنند، چندان زیاد نیست. این بدین معناست که دولت ایران برای همراه کردن حتی کشورهای عضو جنبش غیر متعهدها با خود نیز با مشکلات بسیاری روبه رو است. هوگو چاوز که بسیاری او را دوست شفیق تهران می‌دانند از رابطه میان ایران و برزیل به شدت دلخور است و به همین دلیل در کنفرانس هسته‌ای که اخیرا در ایران برگزار شد نیز شرکت نکرد.

نویسنده این گزارش در پایان با تکرار ادعاهای خود می‌نویسد: انزوا تنها یکی از تبعات این تحریم‌ها است. ایران تلاش می‌کند با استناد به نبود رابطه میان خود و ایالات متحده در سی سال گذشته، اذهان را به ناکارآمدی تحریم‌ها متقاعد کند. این تحریم‌ها اما در مرحله نخست کمپانی‌های امریکایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که تاکنون با واسطه‌گری شرکت‌هایی از امارات متحده عربی با ایران وارد تعامل می‌شدند. امارات متحده عربی اما در چهارچوب تحریم‌های جدید بین‌المللی به امریکا وعده همکاری تمام و کمال داده است. در بخش نفت نیز ایرانی‌ها برای حفظ تولید خود تا ده سال آینده به حداقل 140 میلیارد دلار بودجه نیاز دارند. در شرایطی که تحریم‌ها با حد و اندازه فعلی ادامه یابد، خرید تجهیزات برای ایرانی‌ها سخت می‌شود.