ریاست ایران بر اوپک پس از 36 سال

ديپلماسى ايرانى: با تصمیم ١٢ عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت، ریاست دوره‌ای کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در سال ٢۰١١ میلادی - پس از ٣۶ سال - به ایران واگذار خواهد شد. در نشست یکصد و پنجاه و هفتمین اجلاس وزارتی کشورهای صادر کننده نفت (اوپک)، وزیر نفت ایران - با موافقت اعضای آن سازمان - به عنوان رئیس دوره‌ای انتخاب شد.

سید محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در هیئت عامل اوپک گفت: اعضای اوپک در نشست اخیر خود که در روز پنجشنبه (22 مهر) در وین اتریش برگزار شد، با اجماع اعضا، دکتر سید مسعود میرکاظمی، وزیر نفت ایران را به ریاست اوپک منصوب کرد. او تصریح کرد: این تصمیم در جلسه علنی امروز صبح اعضای اوپک به اتفاق آرا اتخاذ شد.

یکصد و پنجاه و هفتمین نشست اوپک از صبح روز پنج شنبه ٢٢ مهر (١۴ اکتبر) با حضور ١٢ کشور عضو اوپک (الجزایر، آنگولا، اکوادور، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان، امارات و ونزوئلا)، در وین پایتخت اتریش آغاز به کار کرده است.

در حال حاضر ریاست اوپک بر عهده ویلسون پاستور، وزیر نفت اکوادور قرار دارد و دلیل انتخاب ریاست دوره‌ای، عدم توافق اعضا برای تعیین یک رئیس دائم برای ریاست بر آن نهاد است.

بر اساس ماده 10 اساسنامه اوپک، کنفرانس، عالی‌ترین مرجع سازمان کشورهای صادر کننده نفت است. کنفرانس، متشکل از نمایندگان کشورهای عضو بوده و هر کشور عضو باید در تمام کنفرانس‌ها شرکت کند.

در اساسنامه اوپک درباره کنفرانس آمده است: کنفرانس هر سال دو اجلاس عادی برگزار خواهد کرد، اما اجلاس فوق العاده ممکن است بنا بر درخواست یک کشور عضو به وسیله دبیر کل پس از مشورت با رئیس کنفرانس و تصویب اکثریت عادی کشورهای عضو تشکیل شود. هر گاه کشورهای عضو تصویب کننده اجلاس فوق العاده درباره تاریخ و محل برگزاری چنین اجلاسی اتفاق نظر نداشته باشند، در این صورت دبیر کل سازمان تاریخ و محل آن را ضمن مشاوره با رئیس کنفرانس، تعیین خواهد کرد.

همچنین کنفرانس در نخستین جلسه مقدماتی، یک رئیس و یا یک علی البدل رئیس انتخاب خواهد کرد. علی البدل رئیس در غیاب رئیس و یا در مواقعی که وی قادر به انجام مسئولیت های خود نباشد، مسئولیت‌های وی را اعمال خواهد کرد.

رئیس در اثنای اجلاس کنفرانس و تا زمان اجلاس بعدی مقام خود را حفظ خواهد کرد و دبیر کل اوپک، دبیر کنفرانس خواهد بود.

بر اساس ماده 15 اساسنامه اوپک، وظایف کنفرانس شامل تنظیم خط مشی کلی سازمان و تعیین راه و وسایل مناسب برای تحقق آن، تصمیم‌گیری درباره هرگونه درخواست عضویت سازمان، تایید نصب اعضای هیئت عامل، راهنمایی هیئت عامل درباره ارائه گزارش‌ها و توصیه‌ها راجع به هر نوع مسئله و موضوع در جهت مصالح سازمان، بررسی یا تصمیم‌گیری درباره گزارش‌ها و توصیه‌های هیئت عامل در زمینه امور سازمان، بررسی و تصمیم‌گیری درباره بودجه سازمان که به وسیله هیئت عامل تقدیم می‌شود، خواهد بود.

همچنین بررسی و تصمیم‌گیری درباره صورتحساب‌ها و گزارش حسابرس که از سوی هیئت عامل تقدیم می‌شود، دعوت از آن تعداد کشورهای عضو به منظور تشکیل یک جلسه مشورتی برای مقاصد خاص و در محل هایی که کنفرانس به مصلحت تشخیص دهد، تصویب هر نوع اصلاحیه به این اساسنامه، انتصاب رئیس هیئت عامل و یک علی البدل رئیس، انتصاب دبیر کل، انتصاب قائم مقام دبیرکل، انتصاب حسابرس سازمان و رسیدگی به تمام مسائلی که صراحتا به عهده سایر ارکان سازمان گذارده نشده است، در حدود صلاحیت کنفرانس اوپک است.

ریاست ایران بر اوپک می‌تواند تاثیرگذاری ایران را بر مسائل نفت افزایش دهد. در شرایطی که ایران روز به روز از سوی کشورهای غربی تحت فشار قرار می‌گیرد و این کشورها تلاش می‌کنند که ایران را منزوی کنند ریاست ایران بر اوپک می‌تواند توان رایزنی ایران را در مسائل بین المللی و منطقه‌ای افزایش دهد.