برای کشورهایی که در جستجوی شکستن بن بست های دیرینه ژئوپلتیک هستند، پیدایش هواپیماهای بدون سرنشین مسلح نسبتا ارزان و با قابلیت خوب، جانشینی وسوسه انگیز است. این ابزارها می توانند به کشورها در تصرف سریع سرزمینی، سرکوب و مجازات مخالفان کمک کنند.
ادامه مطلب
علی سعادت آذر در یادداشتی می نویسد: در سیاست جدید هیچ جغرافیایی خارج از چارچوب‌های منفعت‌گرایانه نیست. حتی اسرائیل نیز در زمره بازیگرانی است که می‌تواند منافع درازمدت برای ترکیه در برداشته باشد. ترکیه در این نوع رفتار منافع خود را برمبنای موازنه طرفین بنا نهاده و نه جانب‌داری یا تمایل به سمت یک منطقه یا کشور خاص.
ادامه مطلب
احسان شاکری خوئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از قدیم الایام حضور ایران در هستی و تار و پودِ قفقاز، چنان درآمیخته بود که حتی بعد از درد و جراحتِ جنگ‌های ایران و روس و جدایی آن مناطق از ایران، به حضور معنوی فرهنگی و تاریخی مان تداوم داده بودیم. اما بر اساس غفلت، بی‌تدبیری و مشکله راهبرد روشن و عقلانی، حضورمان به غیاب و یا در خوشبینانه ترین صورت، به حاشیه رانده می شود.
ادامه مطلب
نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در گفت و گویی با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که برای این که ترکیه را وادار به توقف حملات مکرر هوایی و بمبارن ها بکنیم باید حکومت اقلیم کردستان عراق در چارچوب قانون اساسی و تمامیت سرزمینی و ذیل همکاری با دولت مرکزی بغداد، تلاش مشترکی را انجام دهد. به هر حال اقلیم کردستان بخش منفصل و جداگانه ای از عراق نیست. در عین حال حکومت اقلیم کردستان عراق همواره در تلاش است که بتواند مانع از تکرار این حملات و به تبعش ایجاد ناامنی در کردستان عراق شود تا شاهد به شهادت رساندن و مجروح شدن مردم اقلیم کردستان عراق نیز به دلیل حملات هوایی و بمباران ها نباشیم. ضمن این که از نیروهای پ.ک.ک هم درخواست کرده‌ایم دست به اقداماتی نزنند که باعث تحریک ارتش ترکیه و متعاقب آن حملات هوایی و بمباران در خاک اقلیم کردستان عراق باشیم.
ادامه مطلب
قهرمان نورانی درآباد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: درست است که بر اساس مفاد توافقنامه سه جانبه، پنج سال پس از امضای بیانیه ترک مخاصمه در صورتی که یکی از طرفین مناقشه خواستار خروج نیروهای نیروهای روسی از منطقه بشود آنها ملزم به خروج از قره باغ و کریدور لاچین هستند اما تحرکات گسترده روسیه در این منطقه از روز برقراری آتش بس تاکنون حکایت از امر دیگری دارد.
ادامه مطلب
صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برنارد لوئیس معتقد است که مفهوم انقلاب مانند مفهوم آزادی در حوزه تمدن اسلامی غریب است. واژه آزاد در میراث اسلامی بیشتر "نابرده" و "غیر عبد" را به ذهن متبادر می سازد، کسی که برده نیست، آزاد است. پرواضح است که این تعبیر، فرسنگ ها با مفهوم خودمختاری فردی و بلوغ عقلی و سوژه سازی از انسان مغایرت دارد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیشینه حدود دو دهه حاکمیت مطلق اردوغان در سپهر سیاسی ترکیه و نظام بین‌المللی نشان می‌دهد که ایشان در فرآیندی از بی‌خردی در حرکت بوده‌اند. اردوغان به عنوان حاکم مطلق ترکیه، روندی از یک سیاستمدار و سیاستگذار خردمند در آغاز سال ۲۰۰۰ و پیروزی در انتخابات ۲۰۰۲ با حزب عدالت و توسعه، برتری در تحولات بهار عربی تا کودتای ۲۰۱۶ و تقابل با تمام کشورهای همسایه را طی کرده، اکنون به عنوان یک رهبر و سیاستگذار مستبد و بی‌خرد در نظام بین‌المللی مشهور است. حضور اردوغان در جشن پیروزی دروغین آذربایجان بر ارمنستان، وارونه‌سازی اصل شعر حماسی آذری (ارس – آراز آراز) به نیت تفرقه‌افکنی و تنش‌آفرینی در ایران و کنش متقابل ایرانیان را می‌توان در چارچوب تاکتیک نابخردانه اردوغان مورد بررسی قرار داد.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: منابع آگاه به دیپلماسی ایرانی گفتند که روس ها از برگزاری این رژه بسیار ناراحت شدند. البته این ناراحتی را علنا بیان نکردند و چیزی از این ناراحتی را رسانه ای نکردند اما بعید نیست مراتب ناراحتی خود را به گوش آذری ها و ترکیه ای ها رسانده باشند.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: استقرار نیروهای صلح روسیه در خاک آذربایجان به مدت پنج سال و تبدیل شدن به یک حضور دائمی نظامی به اضافه اعلام حضور نیروهای ترکیه به مدت یک سال در منطقه انعکاسی از این واقعیت ژئوپلیتیک خواهد بود که اراده دو قدرت پیشرو - روسیه و ترکیه - زمینه را برای حضور و رقابت طولانی مدت در آذربایجان فراهم خواهد آورد.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هوشیار باشیم هیچ کُردی، لری، اصفهانی، مشهدی و .... از آذری ها و یا هیچ آذری از سایر اقوام، ایرانی تر نیست و همه به یکسان دغدغه ایران را داریم. ایران برای همه ایرانیان بوده است. جنگ هشت ساله ستون فقرات و انسجام این کشور را در بُعد ملی به گونه ای قوی کرد که هنوز بسیاری از ترس آن ابهت و حماسه است که از نگاه چپ داشتن به ایران می هراسند.
ادامه مطلب
مریم خالقی نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با عطف به تغییر و تحولات جدید در منطقه و اوضاع تقریبا نامناسب اقتصادی در برخی کشورهای منطقه از یکسو و قدرت تاثیرگذاری اقتصادی امریکا در رشد اقتصادی و همچنین ارتباطات اقتصادی با دیگر کشورها نیز به نظر نمی رسد در خاورمیانه دولت ها از این روش دموکرات ها دوری گزینند و همه درهای مصالحه را به روی آنها ببندند.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر دیروز صفویه، آذربایجان و در وسعتی وسیع‌تر ایران با انتخاب تشیع توانست مهمترین موُلفه قدرت عثمانی را به چالش بکشد، امروز نیز اردوغان و پیروانش بدانند که آذربایجانیان به عنوان پیش قراولان ایران آنچنان استوار ایستاده‌اند که به قول آن زن مشروطه خواه آذری خاک می خورند اما خاک به دشمن نمی‌دهند.
ادامه مطلب
اگر چه حفظ، تداوم و تعمیق روابط جمهوری اسلامی ایران با ترکیه به عنوان یکی از سه قدرت منطقه خاورمیانه از اهمیت بسیاری برای تهران برخوردار ست و ذیل این اهمیت بسیار زیاد، مقامات کشور هر از گاهی از مواضع، اقدامات و تصمیمات سران ترکیه در برابر منافع جمهوری اسلامی چشم پوشی می کنند، اما بی شک گزافه گویی دیروز پنج شنبه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در مراسم رژه مشترک در باکو پیرامون ایران، جزو آن دسته از سخنانی است که علیرغم تمام اقتضائات در روابط تهران – آنکارا نباید بی پاسخ بماند.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: اخوان المسلمین ادعا دارند که با امریکایی ها ارتباطات نزدیک دارند که این ارتباطات با حزب دموکرات بیش از حزب جمهوریخواه است. حتی همکاری های امنیتی با یکدیگر دارند. همچنین آنها توانسته اند نفوذ خود را در مراکز قدرت کشورهای مهمی چون انگلیس و فرانسه حفظ کنند که این مساله می تواند بیش از پیش به کمک آنها برای بازگشت به قدرت بیاید.
ادامه مطلب
دکتر قدیر گلکاریان در یادداشتی می نویسد: آذربایجان برای امنیت انرژی ترکیه بسیار اهمیت دارد و در اقتصاد بیمار ترکیه به عنوان منبع اصلی انرژی محسوب می‌شود. واردات گاز ترکیه از آذربایجان در نیمه اول سال ۲۰۲۰، ۲۳ درصد افزایش یافت. سوکار، شرکت دولتی نفت آذربایجان به بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در ترکیه تبدیل‌شده است.
ادامه مطلب
ارمنستان یک سوم آذربایجان جمعیت دارد و فاقد منابع طبیعی و موقعیت ژئوپولیتیکی کلیدی این کشور است، با این حال در اوایل دهه ۱۹۹۰ جنگ را عمدتا به خاطر دو فاکتور برد: ناآرامی داخلی آذربایجان و پشتیبانی روسیه از ایروان. این فاکتورها به ارمنستان کمک کردند کنترل ناگرونو-قره باغ و نیز بخش های بزرگ‌تری از اطراف آن را که منزلگاه ۷۵۰۰۰۰ آذربایجانی بود که مجبور به فرار شدند، به دست گیرد. این پیروزی یک حس برتری نظامی در داخل ارمنستان ایجاد کرد که تا ماه گذشته ادامه پیدا کرد. اما به زودی معلوم شد که ارمنستان لقه ی بزرگ‌تری از دهنش برداشته است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی دارای پیچیدگی‌هایی است که اگر سیاستگذار از الگوی انتخاب عقلانی در سیاست‌های خود بهره نبرد، علاوه بر زیان‌های آشکار و قابل پیش‌بینی، زیان‌های غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند ضربات سنگینی به بازیگر در تعاملات بین‌المللی وارد کند.
ادامه مطلب
جعفر حق پناه در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که تهران در مناقشه قره باغ توسط باکو، مسکو و آنکارا دور خورد، پیرامون ارتباط سفر پیش روی محمدجواد ظریف به روسیه و آذربایجان با نگرانی های تهران از تغییرات ژئوپلیتیک در کنار مرزهای ایران بعد از توافق نامه صلح قره باغ بر این باور است که بعد از امضای صلح قره باغ ترکیبات امنیت منطقه‌ای در کنار مرزهای شمالی ایران به شدت تغییر پیدا کرده است و صددرصد این مسئله برای تهران حائز اهمیت است و قطعاً جای این گلایه از روسیه برای شرکت ندادن ایران در پیشبرد صلح اخیر قره باغ وجود دارد.
ادامه مطلب
ترکیه تحت سیطره اردوغان به دنبال تشکیل کنفدراسیون ترکی از جمهوری های سابق اتحاد شوروی تحت عنوان «عثمانی جدید» است ولی مانعی که در برابرش وجود دارد، ادامه ارتباط نظامی و اقتصادی جمهوری های ترک نشین از جمله آذربایجان با مسکو است و کشورهای قزاقستان و تاجیکستان و قرقیزستان هم در کنار روسیه و ارمنستان عضو پیمان امنیت جمعی هستند. هدف ترکیه از تحریک آذربایجان به جنگ، محاصره ارمنستان و فلج کردن روسیه و تحکیم سیطره بر آذربایجان بود به طوری که آنکارا بتواند پایگاه هایی در ساحل خزر ایجاد کند و کنترل مسیرهای نفت و گاز را به دست بگیرد.
ادامه مطلب
صادق ملکی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی درباره بحران قره باغ می گوید: دقت کنید خودکرده را پشیمانی نیست. برنده و بازنده بودن در یک بحران امری آنی نبوده و زنجیروار به سیاست های کلان و خُرد کشورها ارتباط دارد. وقتی ما به عنوان ایران مشغول بازی بزرگتر از ظرفیت خود باشیم، از بازی های منطقه ای در اندازه قامت خویش باز می مانیم.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه با توصیف وقایع قره باغ به عنوان یک "تراژدی" اظهار امیدواری کرده است که آخرین گام های برداشته شده بتواند صلح طولانی مدت را برای مردم آذربایجان و ارمنستان تضمین کند.
ادامه مطلب
از همان ابتدای آغاز جنگ قره باغ، مسکو توجه ویژه ای به توسعه رویدادها در این منطقه نشان داد. مراحل اولیه برای امضای توافقنامه پیرامون قره باغ آغاز شده است. به گفته دمیتری پسکوف، نقش پوتین در امضای این توافقنامه بسیار کلیدی است. در این رابطه، پرسش های بسیاری پیرامون شرایط توافق مطرح می شود.
ادامه مطلب
دیدگاه آنکارا ترکیه را به رویارویی با پاریس کشانده است، چراکه فرانسه از زمان دوره استعماری، دریای مدیترانه و فراتر از آن، آفریقا و خاورمیانه را حوزه نفوذ واحدی قلمداد می‌کند. همچنین، فرانسه و ترکیه به خاطر مناقشات شخصی بین امانوئل مکرون و اردوغان بر سر نقش اسلام در حوزه سیاسی و اجتماعی نیز اختلاف دارند. در طرف دیگر، آتن در تلاش برای ایجاد توازن در برابر آنکارا، همکاری نزدیکی با پاریس بر اساس دیدگاه‌ها و منافع مشترک شکل داده است. با این حال، آتن نباید خود را «اقمار ژئوپلیتیکی» پاریس در منطقه نشان دهد بلکه باید یک راهبرد دفاعی و دیپلماتیکی منسجم اتخاذ کند.
ادامه مطلب
سیدعلی سقائیان در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که لزوما طرح صلح روسیه به معنای گرفتن ابتکار عمل و کاهش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه قره باغ و یا تلاش برای کاهش نفوذ ایران در روابط با جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیست، پیرامون احتمال تغییرات شکل گرفته در مرزهای مشترک با ارمنستان بعد از حصول توافق صلح عنوان داشت که مرز اصلی مشترک ایران و ارمنستان مرز ارس و مرز مشترک زمینی مقری - نوردوز است و مسائل مربوط به ایجاد کریدور ترانزیتی به منظور اتصال میان جمهوری نخجوان با جمهوری آذربایجان مسائلی که در آینده باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. ضمن اینکه تلاش برای ایجاد کریدور اتصالی میان نخجوان و آذربایجان یک تلاش برای مقابله به مثل با ارمنستان در خصوص گذرگاه اتصالی لاچین به قره‌باغ است.
ادامه مطلب
بهاء الدین بازرگانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کشورمان علیرغم دستیابی به مولفه های نسبی قدرت، لیکن تحت مضائق و فشارهای سیستماتیک چندساله اخیر به شدت فرسوده و منفعل شده و تا حد زیادی از تاثیرگذاری و بازدارندگی در جوار مستقیم خود بازمانده است. آن در جنوب و در همسایگی با شیوخ دشمن و اسرائیل، و این هم اینک دست اندازی پوتین و اردوغان و علیف در شمال. شاید بتوان گفت که انفعال و تماشاگری اخیر تهران به فعال مایشایی روسیه و ترکیه و اسرائیل در دست اندازی به ژئوپولیتیک منطقه، دستکاری در مرزهای جغرافیایی، ایجاد کریدورهای محدود کننده به ضرر ایران و دامن زدن به تنش های قومی، تغییر و تحول کوچکی نیست.
ادامه مطلب
نویسندگان: محمد فکری، مینا اینانلو، احمد فکری
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خوش‌خیالی و ساده‌اندیشی است که جنگ کنونی قره‌باغ میان ارمنستان و آذربایجان را یک نزاع دو بازیگر معمولی و کوچک منطقه‌ای برای تصرف یا آزادسازی بخشی از سرزمین یکدیگر قلمداد کنیم. جنگ قره باغ و تحولات آن تاکنون نشان از یک سیاستگذاری عمیق‌تر و گسترده‌تر برای کل قفقاز بزرگ و حتی آسیای جنوب غربی دارد، سیاستگذاری عمیقی که نتایج و پیامدهای ژئوپلیتیکی آن می‌تواند برای برخی بازیگران منطقه‌ای مانند ایران و روسیه بسیار ویرانگر و دردناک باشد.
ادامه مطلب
با توجه به شکاف ترکی – سعودی، چند قطبی ژئوپلتیکی رو به رشد در شمال آفریقا بهره برداری از هر دو مشارکت را بسیار دشوار می کند. مراکش و الجزایر با خطر درگیری در پهنه گسترده تری روبه رو هستند. لغزیدن الجزایر به دامان ترکیه مراکش را به مدار عربستان می فرستد و برعکس.
ادامه مطلب
حضور و فعالیت نظامی آمریکا در خاورمیانه کاهش می یابد و در آینده نیز صرف نظر از این که چه کسی رئیس جمهوری آمریکا شود، این روند ادامه پیدا خواهد کرد. کشورهای عربی در آینده اتکاء کمتری به آمریکا خواهند داشت ولی روابط اکثر آنها با آمریکا گسترده تر از هر قدرت بزرگ دیگری خواهد بود.
ادامه مطلب
مصطفی مطهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تعارضات میان آنکارا با ریاض در جبهه های مختلف قطر، لیبی و حوزه مدیترانه که با قتل خاشقچی در دو سال گذشته به اوج خود رسید، یمن را به یک فرصت طلایی برای آنکارا در جهت فشار قرار دادن ریاض تبدیل خواهد کرد. بطوریکه حضور ترکیه در یمن به عنوان منطقه ای که سعودی آن را عمق امنیتی خود تعریف می کند، می تواند یک چالش امنیتی خطرناک برای سعودی باشد و معادلات میدان بازی میان ترکیه و سعودی را به طرز خارق العاده ای به سود آنکارا تغییر دهد.
ادامه مطلب