مسکو به ایران اعتماد دارد اما به ترکیه نه

نویسنده: حسن فحص

دیپلماسی ایرانی: اجلاس سه جانبه در تهران با حضور سران روسیه، ایران و ترکیه که پس از سفر جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا به اسرائیل و عربستان سعودی و شرکت در نشستی با حضور سران شماری از کشورهای عربی در جده برگزار شد، بخشی از تلاش های مشترک روسیه و ایران برای حفظ اوضاع کنونی در عرصه سوریه محسوب می شود. به ویژه که پیش بینی می شود سفر بایدن به منطقه به خصوص بخش مربوط به نگرانی اسرائیل از تحولات سوریه پس از کاهش حضور نظامی روسیه در این کشور و تقویت حضور سپاه پاسداران و متحدانش، آغازگر معادلات پرتنش جدیدی در سوریه خواهد بود. 

همراهی روسیه با ایران در سوریه و تلاش دو کشور برای محدود کردن نقش آفرینی ترکیه در سوریه که چالش هایی برای تهران و مسکو ایجاد خواهد کرد، نشان می دهد روسیه هرچند به طور موقت از سیاست بازی با تناقضات بین تهران و آنکارا که موجب شد روسیه قبلا بتواند امتیازاتی جداگانه از هر دوطرف بگیرد، دست کشیده است. 

مسکو این بار تلاش خواهد کرد رفتار متفاوتی با تهران داشته باشد به طوری که بخشی از خواسته ها و منافع راهبردی ایران را برآورده کند که در عین حال همسو با منافع روسیه نیز هست. روسیه بعد از جنگ اوکراین و قرار گرفتن در معرض تحریم های غرب، تمایل دارد تفاهم نامه های راهبردی اقتصادی را که اخیرا با ایران امضا کرده است فعال کند. مسکو همچنین برای مجازات تل آویو به علت موضعی که در خصوص جنگ اوکراین اتخاذ کرد، قصد دارد به تهران نزدیک شود و نقش آن را در سوریه تقویت کند. 

اگر سخنان جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا درباره قصد تهران برای فروش تعداد زیادی پهپاد مسلح به روسیه و آموزش استفاده از آنها به روس ها صحت داشته باشد به این معناست که تحولی در موضع ایران روی داده است و این کشور که طرفدار توقف جنگ در اوکراین و حل سیاسی این بحران بود، به شریک مسکو در این جنگ تبدیل می شود. این موضوع نشان می دهد مقامات تهران همزمان با کاهش امید به احیای سریع برجام با شروطی که مدنظر ایران است، تصمیم نهایی خود را برای حرکت به سمت ائتلاف امنیتی و نظامی راهبردی با روسیه گرفته اند. 

تهران در تلاش برای محدود کردن نقش ترکیه قصد دارد روسیه را در کنار خود نگه دارد به ویژه که به حرکت ترکیه به سمت تل آویو و کشورهای خلیج فارس و تبدیل این همکاری ها به معضلی برای خود که هدفش محاصره ایران است، تردید دارد. این در حالی است که مسکو نیز به ترکیه و صداقت این کشور اعتماد ندارد و این کشور را مجری برنامه های آمریکا در منطقه به ویژه در عرصه سوریه می داند که هدف آن بیرون راندن روسیه از سوریه و مجبور کردن مسکو به امتیاز دادن است. به خصوص بعد از آن که ترکیه با گرفتن امتیازاتی که برخلاف منافع مسکو است، حاضر شد با عضویت فنلاند و سوئد در ناتو موافقت کند.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11