اخیرا جمهوری آذربایجان پس از ۳۰ سال، سفارت خود در اسرائیل را افتتاح کرد و سفارت اسرائیل نیز با حضور وزیر امور خارجه آن در عشق آباد، پایتخت ترکمنستان که فقط ۱۵ مایل تا مرزهای ایران فاصله دارد، افتتاح شد.
ادامه مطلب
عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ارائه روایت استراتژیک از نوروز از سوی کشورهای این حوزه تمدنی یک ضرورت است. اگر تاریخ و جغرافیای مشترک حوزه تمدنی نوروز با گفت وگوی نخبگان این کشورها به یک روایت استراتژیک تبدیل شود، می‌تواند زمینه تاثیرگذاری کلان این فرهنگ دیرین را در سطح جهانی فراهم کند.
ادامه مطلب
فرشاد عادل در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید بتوان مهمترین عامل در آینده روابط رژیم صهیونیستی و کشورهای آسیای میانه را شیوه نقش آفرینی ایران در تحولات این منطقه دانست. علی‌رغم تمام سوابق و نکات برجسته در روابط تل‌آویو و کشورهای آسیای میانه، نقش ایران در اثر گذاری بر تحولات این منطقه از جهات مختلفی غیرقابل انکار است. کشورهای آسیای میانه به واسطه محصور بودن در خشکی و نیاز به ارتباط با آب‌های آزاد به صورت ویژه نیازمند ارتباط با ایران هستند. این ظرفیتی است که به خصوص پس از جنگ روسیه و اوکراین به شکل پررنگ اهمیت خود را نمایان کرد.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در روزهای اخیر تشدید تلاش های غرب برای ارسال تسلیحات پیشرفته نظیر تانک های لئوپارد دو و آبراهامز و حتی موشک های دوربر و جنگنده های اف ۱۶ به اوکراین را شاهد هستیم، همزمان نیز اجلاس مقامات اتحادیه اروپایی در کی‌یف و اعلان حمایت تمام عیار از اوکراین و این که اجازه پیروزی روسیه را نخواهند داد با واکنش شدید کرملین و نوعی تهدید آرماگدونی پرزیدنت پوتین مواجه شده که شاید یکی از مهمترین تهدیدهای جدی از ابتدا درگیری به رهبران غربی به ویژه آلمان بوده است.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افغانستان با مدنظرداشت خصوصیاتش مانند نزدیکی جغرافیایی، گسترش روابط اقتصادی، وابستگی امنیتی، وجود الگوهای دوستی، در زمان حضور امریکا در این کشور، در مجموعه امنیت منطقه ای جنوب آسیا قرار می گیرد. قرار دادن افغانستان در مجموعه امنیتی منطقه ای جنوب آسیا، به اساس وجوه تشابه آن صورت می گیرد. اما حال که حضور امریکا در افغانستان نیست و افغانستان نقشی در اهداف راهبردی و ژئوپولیتیک امریکا ندارد و از سوی دیگر، پاکستان به عنوان یکی از کلیدی ترین بازیگران امنیتی در جنوب آسیا، حضور فعال در افغانستان دارد و از طالبان حمایت می کند، خیلی ها از این هم فراتر رفته اند.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: در حالت طبیعی، حداقل ۵۰ درصد تجارت کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی باید با اعضای درون سازمان انجام می‌گرفت اما عملا چنین نیست. تعرفه های تجاری دو طرف هنوز به حد مطلوب که بیانگر گسترش روابط باشد نرسیده، کوریدورهای شرق به غرب و شمال به جنوب هیچ کدام به مرحله بهره برداری کامل نرسیده اند و پروژه های مربوطه به کندی پیش می روند، توسعه حمل و نقل هوایی کشورهای عضو به ویژه با ایران بسیار ناقص است، مثلا می توان گفت حمل و نقل هوایی میان ایران با کشورهای آسیای میانه بسیار ناچیز و در حد صفر است، توسعه حمل و نقل ریلی و دریایی کندتر از حد انتظار است و مناسبات تجاری کشورها بسیار پایینتر از ظرفیت ها و انتظارات است.
ادامه مطلب
حجت سلیمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آسیای مرکزی خوش دارد تا با همکاری ترکیه مسیر انتقال انرژی به اروپا را بدون استفاده از خاک روسیه و از طریق نفوذ در کانال زنگزور کوتاه کند. از این رو مسئله این کانال بیش از آنکه مربوط به ارمنستان و آذربایجان باشد، به حداقل ۶ کشور در آسیای میانه و مرکزی به اضافه ترکیه و آذربایجان مربوط است. آیا روسیه می تواند در حالی که گرفتار یک جنگ فرسایشی است و متوجه حضور ناتو در مرزهای غربی خود است، تمام قد مدافع منافع خود در برابر ناتو و نیز منافع اقتصادی اش در مرزهای جنوبی و حیاط خلوت خود هم باشد؟ بعید است روسیه بتواند به تنهایی چنین نقشی را ادامه دهد مگر با همکاری ایران.
ادامه مطلب
یک دسیسه شدید ژئوسیاسی بار دیگر، در اطراف پروژه خط لوله گازرسانی خزر که در مقاطع مختلف بخشی از پروژه های نابوکو و کوریدور انرژی جنوبی با هدف رساندن گاز ترکمنستان به بازار اروپا با دور زدن روسیه بود، در حال چرخیدن است.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جایگزینی بهتر ازداعش که داعیه خلافت بر کل جغرافیای اسلامی را دارد سراغ نداریم، پس داعش باید به شمال و از آنجا به آسیای میانه منتقل شود تا مسکو و پکن تمکین کنند. در این صورت افغانستان به عنوان تونل اکمالاتی گروه های تندروی اسلامی آسیای میانه مطرح می شود و سال های متمادی بی ثباتی مزمن را تجربه خواهد کرد. داعش در افغانستان، یعنی داعش برای آسیای میانه.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اخیرا سر و صدای های زیادی از حضور گروه تندور و تروریستی داعش در برخی از ولایات افغانستان بگوش می رسد. تغییر جغرافیای قبلی (ننگرهار) و انتقال داعشیان به شمال افغانستان، تجمع سایر نیروهای تروریست هم پیمان طالبان زیر چتر داعش و آمادگی ها برای تمویل این پروژه برای مدت مدیدی، نشان از وخامت اوضاع دارد. اما متعاقب این نگرانی ها، سئوال هایی پیدا می شوند که آیا واقعا داعش در افغانستان است؟ و آیا این پروژۀ از بیرون تمویل شده نسخه موفق در افغانستان خواهد بود؟ نقش طالبان در تمویل و تقویت داعش چگونه است و چطور می توان داعشی را با حضور طالبان، پذیرفت؟
ادامه مطلب
امارات متحده عربی، این فرصت را فراهم می‌بیند که جایگاه خود را در آینده آسیای مرکزی بر اساس استراتژی‌هایی برای دستیابی به اهداف مهم ژئوپلتیک و ژئواکونومیک آن که متناسب با دیدگاه ابوظبی است؛ استوار کند.
ادامه مطلب
خسرو کارخیران خوزانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مهاجرت از آسیای مرکزی به روسیه برای کار قدیمی ترین نوع مهاجرت در این منطقه بوده است. این نوع از مهاجرت در انطباق کامل با نظریه های کارکرد استعمار در کشورهای مستعمره داشته بطوریکه این نوع مهاجرت ها بصورت شبکه ای متصل و مشترک از زبان مشترک مهاجرین منطقه (روسی)، و همچنین یکسان بودن قوانین مهاجرت در روسیه برای پذیرش مهاجران کشورهای این منطقه به روسیه عمل می کنند.
ادامه مطلب
افغانستانی های زیادی، به ویژه آن هایی که با ایالات متحده همکاری می کردند، از کشور فرار کردند. در میان این افراد، خلبانان نظامی هم بودند که خانواده های خود را با هواپیماها و هلیکوپترهای نیروی هوایی افغانستان به تاجیکستان و ازبکستان بردند.
ادامه مطلب
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی بر ابن باور است:یکی از عوامل ناکامی دولت روحانی ناظر بر عدم توان دولت سابق برای اجماع‌سازی در حوزه سیاست داخلی در جهت تبیین و تعقیب سیاست خارجی مطلوب، به‌خصوص در قبال همسایگان است. واقعیت این است که دولت روحانی، به‌ویژه وزارت خارجه، توان اجماع‌سازی داخلی برای تحقق یک سیاست خارجی منطقه‌ای مطلوب را نداشت، در صورتی که بیش از نیمی از موفقیت جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی منطقه‌ای و تحقق روابط با همسایگان معلول توان دولت‌ها در اجماع‌سازی داخلی است.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بطور کلی اشتیاق امریکا برای حضور در شرق اروپا و خصوصا منطقه بالکان راهبردی حساب شده در راستای جهانی شدن و تسلط بر شاهراه مراسلاتی و ترانزیتی انرژی و کالا ارزیابی می شود چرا که یک نظریه سیاسی از دیرباز مطرح بود که اروپای شرقی قلب مهمترین نقطه حساس جهان است و کشوری که بر آن حاکم شود، بر جهان نیز تسلط خواهد یافت.
ادامه مطلب
عبدالصابر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در ظاهر نشان داده می شود که امریکا نگران وضعیت فعلی در افغانستان است و می خواهد با ایجاد شبکه های استخباراتی و سرمایه گذاری روی منابع انسانی، وضعیت در افغانستان را زیر نظر داشته باشد، اما واقعیت این است که اگر امریکا علاقه ای به وضعیت افغانستان و کنترل آن داشت، این کشور امروز در دامن تروریسم بین المللی پرتاب نمی شد. پس می توان حدس زد که هدف از این کار، تشدید بحران تروریسم در شمال افغانستان است تا علاوه بر خلق چالش های امنیتی برای کشورهای آسیای میانه، جمهوری خلق چین را نیز ناامن کند.
ادامه مطلب
سید علی موسوی خلخالی می نویسد: احیای کریدورهای شمال – جنوب و شرق – غرب که وارد فاز اجرایی شده و باید گسترش یابد اتفاق بسیار میمونی است که می تواند در تقویت جایگاه منطقه ای ایران بسیار موثر باشد. انتقال کالا میان قطر و امارات متحده عربی از طریق ایران با ترکیه، تقویت روابط با کشورهای اوراسیا و اتصال بنادر جنوبی ایران به مرزهای شمالی ایران از جمله آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و از سمت شرق با کشورهای آسیای میانه، همچنین انتقال کالا میان پاکستان و ترکیه از طریق ایران می تواند مزایای اقتصادی بسیاری داشته باشد و از تحمیل بار سنگین تحریم ها بر کشور نیز بکاهد. گسترش روابط با همسایگان از جمله آسیای میانه و قفقاز دستاورد مهمی است که دولت سیزدهم با جدیت و پیگیری به آن دست یافته است و باید برای حفظ و تداوم آن تلاش کند.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: ایرانی که در کشورهای آسیای میانه حضور موثر داشته باشد، ریشه های تمدنی خود را تقویت کرده و ارتباطات تنگاتنگی را در آن حوزه تعریف کرده باشد، قطعا قدرت اثرگذاری بیشتری در سطح منطقه و عرصه های بین المللی خواهد داشت.
ادامه مطلب
با به قدرت رسیدن سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری جدید در ایران، تهران و دوشنبه روابط خود را از صفر آغاز کردند و بنا را بر گسترش فوری و همه جانبه روابط گذاشتند. در سال ۲۰۲۱، حجم مبادلات تجاری میان دو کشور به ۱۲۱ میلیون دلار رسید که دو برابر سال ۲۰۲۰ میلادی بود. ایجاد سرمایه گذاری های مشترک در مناطق آزاد اقتصادی نیز در حال بررسی است.
ادامه مطلب
آسیای مرکزی اخیرا به یک اولویت سیاسی برای تهران تبدیل شده که در حال حاضر منطقه را به عنوان یک «پل» بالقوه بین ایران و شرق می‌بیند.
ادامه مطلب
هرچند کشورهای آسیای میانه، احتیاط کرده و یورش پوتین به اوکراین را محکوم نکردند اما گزارش شده که درخواست پوتین برای شناسایی مناطق دونتسک و لوهانسک را رد کرده اند. در چنین محیطی است که ایران، بویژه اگر توافق هسته ای ۲۰۱۵ احیا شود، فرصت های زیادی برای کار با کشورهای آسیای مرکزی دارد که در خشکی گیر افتاده اند. ایران بر این باور است که فرصت هایش در آسیای میانه، تقویت شده چرا که یکی از معدود جایگزین ها برای وابستگی کامل کشورهای آسیای میانه به چین در غیاب روسیه و آمریکاست.
ادامه مطلب
کشورهای آسیای میانه در رقابت با هم برای کمک به افغانستان در جهت غلبه بر انزوای آن و همچنین پایان دادن به بحران سیاسی و اقتصادی این کشور که پس از قبضه قدرت توسط طالبان در آن گرفتار شده است، اعلام آمادگی می کنند.
ادامه مطلب
ترکیه در تعامل سیاسی با کشورهای آسیای میانه تلاش کرد خود را کشوری الگو معرفی کند که دموکراسی غربی را با مدل حکومت اسلامی در آمیخته است. ولی این تبلیغات، تاثیر مورد نظر مقامات ترکیه را ایجاد نکرد چرا که کشورهای تازه استقلال یافته از اتحاد شوروی، ساختاری همگون نداشتند و با طوفانی از مشکلات داخلی مواجه شدند که آنها را مجبور کرد برای حل مشکلات به طرف های مختلف بین المللی و منطقه ای متمایل شوند.
ادامه مطلب
مسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بیشترین توجهات کشورهای خارجی به معادن لیتیوم افغانستان متمرکز است که در بخش باتری‌های قابل شارژ مانند باتری‌های تلفن، کامپیوتر، باتری‌های موتور و وسایل الکترونیکی استفاده می‌شود. بر اساس برخی برآوردهای رسمی، ذخایر لیتیوم افغانستان قابل مقایسه با ذخایر بولیوی، یکی از بزرگترین تامین کنندگان جهان است. ذخایر غنی لیتیوم محلی در ابتدا توسط شوروی سابق کشف شد. با این حال توسعه واقعی آنها هرگز تحقق نیافته است.
ادامه مطلب
تفاوت ها در منافع در سوریه پسا جنگ نشان داد که مسکو و تهران دیدگاه های متفاوتی دارند و اهداف متضادی را در خاورمیانه دنبال می کنند. با این حال، آنها پتانسیل بالایی برای تعامل در زمینه جهانی یا اوراسیایی دارند. روسیه در آستانه لغو تحریم ها در سال ۲۰۱۶ به ادغام ایران در سطح منطقه ای و بین المللی تشویق کرد.
ادامه مطلب
رحمن قهرمانپور در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی، ضمن تاکید بر این نکته که احیای برجام به موازات تعمیق مناسبات منطقه ای، بهترین سناریوی ممکن در حوزه دیپلماسی برای دولت سیزدهم است، پیرامون چالش های پیش روی سید ابراهیم رئیسی در عرصه سیاست خارجی تصریح کرد که سیاست گذاری و اجرای تئوری تعمیق مناسبات با همسایگان چندان کار ساده ای نیست، چون مجموعه همسایگان ما یک چارچوب معین و مشترک امنیتی، ژئوپلتیک و ژئواستراتژیکی ندارند. پس تنظیم یک سیاست خارجی مدون و هوشمندی که بتواند این سطح از تنوع امنیتی، ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک را در همسایگان ایران پوشش دهد کار بسیار سختی است و به یک اجماع نظر داخلی نیاز دارد که البته متاسفانه این اجماع نظر فعلا در کشور مشاهد نمی شود.
ادامه مطلب
خدایار سعید وزیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایجاد اتحادیه‌ای همچون یک کنفدراسیون با نیم‌نگاهی به ساختار اتحادیه اروپا می‌تواند سازوکاری باشد که پیوند دیرینه فرهنگی میان این ملل را که همگی در مرزهای ایران بزرگ قرار دارند و سیاست‌های فرامنطقه‌ای و استعماری، طی دهه‌ها و سده‌ها به جدایی آنها منجر شده را به شکلی جدید برقرار کند و این پیوند را در اشکال دیگر کارکردی به منصه ظهور رساند.
ادامه مطلب
الهه کولایی در نقد عملکرد سیاست خارجی دولت های یازدهم و دوازدهم عنوان داشت که به دلیل تحولات آمریکا و همچنین تاکید بر ایدئولوژی گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و کم توجهی یا عدم توجه به تحولات منطقه‌ای و بین المللی، بدون در نظر گرفتن دگرگونی قواعد حاکم بر جهان، به خصوص قواعد حاکم بر بازیگران فعال در عرصه جهانی مانند روسیه فرصت ها از دست رفت، چرا که تمام این پارامترها متاسفانه از سوی دستگاه سیاست خارجی ما طی هشت سال گذشته یا به درستی رصد نشد و یا شنیده نشد. این رویه و نگاه همچنان در دولت های یازدهم و دوازدهم طی این سال ها پی گرفته شد و همچنان به این فضای متحول منطقه ای و بین المللی کم توجهی شد که نتیجه آن تداوم فرصت سوزی ها بود. لذا من به عملکرد سیاست خارجی دولت یازدهم و دوازدهم نمره خوب و قابل قبولی نمی دهم.
ادامه مطلب
روسیه و کشورهای آسیای میانه نه منابع، نه دلایل قانع کننده و نه تمایل به مداخله نظامی در امور افغانستان را دارند. چنین مداخله ای یک بی احتیاطی کامل با نتایج فاجعه بار خواهد بود. نخست، افغان ها خودشان باید جنگ داخلی را خاتمه دهند - در میدان جنگ و در حالت ایده آل، در پای میز مذاکره. دوم این که روسیه منافع مستقیمی در افغانستان ندارد، بنابراین، به استثنای افراط گرایان باید آماده برقراری ارتباط با همه نیروهای تاثیرگذار محلی باشد. و سوم این که علی رغم نزدیکی ازبکستان و تاجیکستان به هم طایفه ای های خود در آن سوی مرز، این کشورها توانایی مداخله نظامی در درگیری های داخلی افغانستان را ندارند و باید از کنار نظاره گر باشند.
ادامه مطلب
در حالی که گزارش های منتشر شده از خروج نیروهای آمریکایی از بزرگ ترین میدان هوایی در افغانستان به عنوان بخشی از برنامه خروج کامل نیروها از این کشور جنگ زده حکایت دارند، روسیه، ایران و چین گزینه های خود برای آینده نامشخص ارزیابی می کنند.
ادامه مطلب