نخستین دیدار حضوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش، با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در حالی در پایگاه نظامی مشترک «المندورف-ریچاردسون» آلاسکا برگزار شد که اگرچه به توافق نهایی منجر نشد، اما با لحن مثبت دو طرف و نشانه‌هایی از تغییر مسیر همراه بود.
ادامه مطلب
محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تجاوز آمریکا و رژیم صهیونیستی به بهانه جلوگیری از ظرفیت هسته‌ای نظامی ایران، در واقع در تداوم سیاست‌های سنتی و کلاسیک غرب برای تضعیف ایران و کسب هژمونی نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی است.
ادامه مطلب
دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، از عصر دوشنبه ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ سفری دو روزه به ارمنستان و سپس بلاروس خواهد داشت. هدف این سفر، طبق اعلام مهدی سنایی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهور، تقویت مناسبات تجاری و امضای اسناد همکاری است. این سفرها که پیش‌تر برای اوایل تیرماه برنامه‌ریزی شده و به تعویق افتاده بودند، اکنون در سایه تحولات اخیر قفقاز جنوبی و توافق سه‌جانبه ارمنستان، آذربایجان و آمریکا، موسوم به «مسیر ترامپ» TRIPP، اهمیتی دوچندان یافته‌اند. این توافق که با میانجیگری دونالد ترامپ در هشتم آگوست ۲۰۲۵ (۱۷ مرداد) امضا شد، معادلات سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی منطقه را دستخوش تغییراتی کرده که نگرانی‌های جدی برای ایران و روسیه به دنبال داشته است. سفر پزشکیان در این برهه حساس، تلاشی برای بازسازی جایگاه ایران در منطقه و مدیریت پیامدهای این توافق است.
ادامه مطلب
تصمیم دولت دونالد ترامپ برای امضای لایحه‌ای دوحزبی در کنگره که اخوان‌المسلمین را به‌عنوان سازمان تروریستی معرفی می‌کند، نقطه عطفی در سیاست خارجی ایالات متحده در قبال اسلام سیاسی است. این اقدام، که با حمایت سناتور تد کروز و قانون‌گذاران هر دو حزب در مجلس نمایندگان پیش می‌رود، نه‌تنها به دنبال تغییر معادلات منطقه‌ای است، بلکه تبعات گسترده‌ای بر روابط دیپلماتیک آمریکا، به‌ویژه با ترکیه، خواهد داشت.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: یکی از سناریوهای محتمل، ایجاد سازوکارهای امنیتی برای حفاظت از سرمایه‌گذاری آمریکا بعد از تکمیل پروژه است. این اقدام می‌تواند به استقرار نیرو یا تجهیزات نظارتی دائمی در مرز ارمنستان و ایران منجر شود. برای ایران، این وضعیت حساس است و برای روسیه نیز غیرقابل‌قبول خواهد بود.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره می نویسد: بنابراین تهران اگر بنا را بر گفت‌وگو گذاشته باید الزام‌های آن را نیز بپذیرد. در این حال، این هنر گفت‌وگو کنندگان و امتیازهایی است که هریک از طرف‌ها برای چانه‌زنی در اختیار دارند. تهران در رویکرد گفت‌وگو، بالاترین و اصلی‌ترین امتیازی را که در اختیار دارد، همانا انسجام و همدلی ملی است. هرگونه آسیب‌پذیری در این امر به رغم همه تردیدها به نیٌت غرب، دست تهران را خالی می‌کند.
ادامه مطلب
اخیر گاردین در گزارشی پس از ۲۰۰ روز از آغاز دومین دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، تصویری از تحولات سیاسی ایالات متحده ارائه می‌دهد که به زعم بسیاری از تحلیلگران، از مرز هشدار گذشته و وارد فاز «تحقق عملی» اقتدارگرایی شده است. اقتدارگرایی در علوم سیاسی به‌معنای تمرکز قدرت در دست یک فرد یا گروه کوچک، تضعیف نهادهای مستقل، محدودسازی آزادی‌های سیاسی و مدنی، و استفاده از ابزارهای حکومتی برای تثبیت حاکمیت است.
ادامه مطلب
سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: جفری اپستین، سرمایه‌داری با حدود نیم میلیارد دلار ثروت بود که از طبقات میانی جامعه آمریکا از شغل معلم ریاضی در نیویورک، به بالاترین سطح از ارتباطات بین نخبگان اقتصادی و سیاسی آن کشور رسید و با دارا بودن چند ویلا و چندین خانه و آپارتمان در نیویورک و پاریس که بعضاً جواز مستقلی داشتند، در رهبری شبکه‌ای از سوء استفاده کنندگان جنسی از دخترکان زیر سن قانونی قرار گرفت.
ادامه مطلب
پس از سفر فرستاده ویژه آمریکا به مسکو و تعلیق ضرب‌الاجل تحریم‌های ثانویه، دولت‌های اروپایی همراه با اوکراین طرحی مشترک روی میز گذاشته‌اند تا چارچوب هر مذاکره احتمالی با کرملین را تعیین کند؛ ابتکاری که آتش‌بس واقعی را پیش‌شرط می‌داند و معامله یک‌طرفه بر سر خاک را منتفی اعلام می‌کند.
ادامه مطلب
احسان هوشمند می نویسد: بیش از سه دهه از ارائه طرح پاول گابل برای حل‌وفصل مسائل قفقاز جنوبی و مناقشه میان باکو و ایروان می‌گذرد. این ایده توسط گابل در حالی طرح شد که ارمنستان در موازنه نظامی دست بالا را داشت و کمتر کسی می‌توانست تصور کند که در سه دهه بعد این موازنه به کلی به ضرر ارمنستان رقم خواهد خورد.
ادامه مطلب
دیدار قریب‌الوقوع ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا، در حالی که هنوز خطوط اصلی توافق احتمالی روشن نشده، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان متحدان واشنگتن برانگیخته است. پیشنهاد پوتین مبنی بر توقف جنگ در ازای به رسمیت شناختن کنترل روسیه بر شرق اوکراین، از نظر بسیاری از سیاستمداران اروپایی نه یک «طرح صلح» بلکه نوعی «معامله ارضی» است که می‌تواند اصول بنیادین امنیت اروپا را تضعیف کند.
ادامه مطلب
هفت ماه پس از آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و در حالی که هنوز تبعات جنگ ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل فروکش نکرده، دوباره ایده میانجیگری برای گفت‌وگوهای هسته‌ای و سیاسی میان تهران و واشنگتن مطرح شده است و نروژ این بار در مرکز توجه قرار دارد، در همین باره روزنامه «تهران‌تایمز» خبر داد: «نروژ به عنوان گزینه‌ای محتمل برای میانجیگری مذاکرات احتمالی بین ایران و ایالات متحده مطرح است، پس از آنکه کمپین بمباران آمریکا و اسرائیل در خاک ایران، مذاکرات قبلی که با میانجیگری عمان در آوریل و ژوئن انجام می‌شد را مختل کرد».
ادامه مطلب
محسن پاک ایین می گوید: هم جمهوری آذربایجان و هم جمهوری ارمنستان رضایت کاملی از رفتار و اقدامات و سیاست روسیه در قفقاز ندارند و برای نشان‌دادن این نارضایتی، امتیاز این توافق را به آمریکا و ترامپ دادند و حتی ترامپ را هم به‌عنوان نامزد دریافت جایزه نوبل صلح مطرح کردند، مشابه همان کاری که بنیامین نتانیاهو انجام داد.
ادامه مطلب
علیرضا محرابی می گوید: وقتی در دهه‌های گذشته، هشدارهای دلسوزان دانشگاهی نادیده گرفته می‌شود، قطعا در آینده برای حضور در قفقاز باید چراغ سبز آمریکا را بگیریم و باید پول آن را بدهیم. در ژئوپلیتیک نوین، باید از منطق تضاد به منطق اقتصادی و تجاری رسید. کاری که دونالد ترامپ کرد، یعنی از تضاد بین آذربایجان و ارمنستان، بهره اقتصادی و تجاری برای آمریکا برد. کاری که ما باید قبل‌تر انجام می‌دادیم و از تضاد بین باکو و ایروان برای خودمان استفاده اقتصادی می‌کردیم.
ادامه مطلب
ایران اکنون در موقعیتی قرار دارد که باید همزمان از فرصت‌های اقتصادی و ترانزیتی ناشی از بازگشایی مسیرها بهره ببرد و هم از تبدیل این مسیرها به ابزارهای فشار و محاصره ژئوپلیتیک جلوگیری کند. حفظ احتیاط دیپلماتیک، مطالبه سهم مدیریت، تسریع در پروژه‌های زیربنایی داخلی و ترمیم خلأهای اطلاعاتی و هماهنگی بین‌دستگاهی، ارکان یک پاسخ متوازن به تحولات اخیر قفقاز خواهند بود. در غیر این صورت، ممکن است تهران در کوتاه‌مدت بعضی فرصت‌ها را از دست بدهد و در میان‌مدت با تنگنای استراتژیک جدی‌تری مواجه شود.
ادامه مطلب
آرش رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: «اول آمریکا» و چالش‌های رهبری جهانی ترامپ با انتقاد از اعضای ناتو به دلیل هزینه‌های دفاعی پایین، اعمال تعرفه‌های گسترده بر تجارت جهانی، و تحریم دادگاه کیفری بین‌المللی، نشان داد که «اول آمریکا» را نه‌تنها به‌عنوان یک شعار، بلکه به‌عنوان یک راهبرد عملی در پیش گرفته است.
ادامه مطلب
اردوان امیراصلانی می نویسد: آیا جنگ «پیشگیرانه» اسرائیل علیه ایران که ماه گذشته با حمایت ایالات متحده انجام شد، نوید بازگشت به مداخله‌گری افسارگسیخته غربی را می‌دهد؟ تجربه مداخله در عراق در سال ۲۰۰۳ و در لیبی در سال ۲۰۱۱، خاطره‌ای تلخ بر جای گذاشت.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: ایران در ۲۳ سال گذشته با بحرانی درباره مسئله هسته‌ای مواجه بوده است. منشأ این بحران، ادعای غرب مبنی بر ابعاد نظامی داشتن برنامه هسته‌ای ایران بوده است. این در حالی است که مقامات عالی‌رتبه همواره تأکید کرده‌اند که برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز است؛ تا آنجا که رهبری طی فتوایی بر حرمت برنامه هسته‌ای تسلیحاتی تأکید کردند.
ادامه مطلب
فصل تازه از حیات سیاسی سوریه با به قدرت رسیدن احمد الشرع در قالب دولت موقت، حکایت از این دارد که این کشور هم چنان در آتش اختلافات داخلی می سوزد. در قسمت تازه این تنش ها، وقایع میدانی در شرق سوریه، به‌ویژه در منبج و دیرالزور، نشان می‌دهد که این کشور وارد فصل تازه‌ای از درگیری و ناآرامی مزمن شده است. درگیری اخیر میان نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) و ارتش وابسته به دولت موقت، تنها یکی از نشانه‌های این مرحله گذار بحرانی است که قبل تر در شهر دروزی نشین سویدا روی داد.
ادامه مطلب
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا ضرب‌الاجل ۵۰ روزه به پوتین برای آتش‌بس در جنگ با اوکراین را پس گرفت و به او تا روز هشتم اوت فرصت داد تا جنگ با کی‌یف را پایان دهد. این اولتیماتوم نه تنها در مسکو جدی گرفته نشد؛ بلکه روس‌ها حملات خود را به نقاط مختلف اوکراین شدت بخشیدند.
ادامه مطلب
محمدصادق کلبادی می نویسد: یکی از خصایص ریشه‌دار در سیرت جمعی ما ایرانیان، شتاب‌زدگی در تحصیل نتیجه از طریق قهر و فشار است؛ امری که مرحوم مهندس بازرگان در مقاله سازگاری ایرانی تحت مفهوم «فرهنگ زور و زود» به آن پرداخت.
ادامه مطلب
مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: روابط آمریکا و طالبان که از حمایت محتاطانه و غیر مستقیم در دهۀ ۱۳۷۰ هـ .ش آغاز شد، با وقوع حملات یازدهم سپتامبر، وارد مرحلۀ تقابل نظامی شد و سپس به مسیر مذاکره و مصالحه و اکنون به مسیر تعامل تاکتیکی، مشروط و هدفمند رسیده است. در این روابط، اگرچه طالبان پس از به قدرت رسیدن مجدد در سال ۱۴۰۰ در تلاش برای تعمیق آن بوده است اما آمریکا، تعاملات محدود و مشروط، همزمان با حمایت مالی و انتقاد در برخی حوزه‌ها از حکومت طالبان را دستور کار قرار داده است و شواهد موجود نیز حاکی از تداوم این وضعیت، حداقل در کوتاه‌مدت، است. بدیهی است که تلاش طالبان برای تعمیق روابط با آمریکا، اقدام‌های واکنشی چین، ج.ا.ایران، روسیه و ... را به دنبال خواهد داشت.
ادامه مطلب
ایالات متحده با پیشنهاد جاه‌طلبانه خود برای کریدور زنگزور—یک گذرگاه استراتژیک ۴۳کیلومتری در استان سیونیک ارمنستان—خود را به قلب یک بازی پرمخاطره سیاسی و اقتصادی کشانده که می‌تواند ساختار انرژی اوراسیا را دگرگون کند. هدف آمریکا، شکستن بن‌بست‌های دیرینه، تنوع‌بخشی به منابع انرژی اروپا خارج از چتر روسیه و مقابله با نفوذ روزافزون مسکو، پکن و تهران در این منطقه حساس است
ادامه مطلب
اردوان امیراصلانی می نویسد: در‌حالی‌که خاورمیانه در حال تجربه تحولی ژرف و بازآرایی در موازنه‌های منطقه‌ای است، لبنان در نقطه‌ای سرنوشت‌ساز ایستاده است. این کشور که با بحران اقتصادی بی‌سابقه‌ای از‌جمله تورم افسارگسیخته دست‌‌و‌پنجه نرم می‌کند، به‌سختی در حال بازیابی خود از حمله نظامی اسرائیل علیه حزب‌الله است که سرانجام در ۲۷ نوامبر گذشته به آتش‌بس منتهی شد.
ادامه مطلب
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی می گوید: بازبینی راهبرد هسته‌ای ضرورتا به معنای تغییر دکترین هسته‌ای و نظامی‌کردن برنامه اتمی کشور و ساخت بمب نیست. بازبینی راهبرد هسته‌ای می‌تواند در قالب همین چند گامی که عنوان کردم معنا پیدا کند؛ یعنی کاهش همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تداوم و تقویت ابهام هسته‌ای و در نهایت، تعلیق عضویت و خروج از ان‌پی‌تی. البته نهایتا بازبینی راهبرد هسته‌ای می‌تواند تغییر دکترین هسته‌ای به معنای نظامی‌شدن و ساخت بمب باشد، اما همان‌طور که گفتم و دوباره تأکید می‌کنم، این امر مستلزم نهایت دقت و سنجش تمام عواقب و تبعات آن است. اینجا باید تصمیم‌گیرندگان هزینه و فایده این اقدام را بررسی کنند.
ادامه مطلب
غلامرضا نظربلند می نویسد: بدون متوسل‌شدن به حرکات تصنعی و صرفا با رجوع به روش‌های دیپلماتیک و استفاده از اصول حرفه‌ای مذاکره، نقاط واگرایی اسرائیل با آمریکا در موارد و موضوعاتی که از جمله در بالا به آن اشاره شد را احصا کنیم و به طریق مقتضی در مذاکره احتمالی با طرف آمریکایی مورد کارسازی قرار دهیم. این می‌تواند به شمول هشدار و انذار به آن طرف و گوشزدکردن خطرات همراهی با رژیم، حداقل در موارد مورد نظر باشد.
ادامه مطلب
زیاده‌خواهی اروپا در طرح موضوعات موشکی و منطقه‌ای، همراه با تهدید به مکانیسم ماشه، مذاکرات هسته‌ای را به سمت شکست هدایت می‌کند. ایران بارها بر تمرکز مذاکرات بر مسائل هسته‌ای و لزوم تضمین‌های امنیتی تأکید کرده است. نادیده گرفتن این شروط و اصرار بر خواسته‌های غیرواقعی، نشان‌دهنده فقدان اراده واقعی اروپا برای دیپلماسی است. بدون تغییر رویکرد، مذاکرات استانبول و تلاش‌های دیپلماتیک آینده در معرض خطر جدی قرار دارند.
ادامه مطلب
سخنگوی وزارت خارجه ایران ضمن هشدار به غرب درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گفت: قرار است با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی که الزام‌آور است، شیوه‌نامه تازه‌ای را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف کنیم تا ببینیم چگونه می‌توانیم همکاری‌ها را ادامه دهیم. نشست خبری هفتگی «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با رسانه‌های داخلی و خارجی برگزار شد.
ادامه مطلب
با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۵، شاهد تغییرات عمده در سیاست خارجی آمریکا، به‌ویژه در قبال جنگ اوکراین و نزدیکی مسکو – وشنگتن بودیم. اما ترامپ طی روزهای اخیر مجددا دست به تغییر زاویه دیپلماتیک زده و این بار جمایت جدی تری از کی یف دارد. رئیس جمهور آمریکا در اظهارنظری جنجالی، مدعی شد که دیدار میان ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی "قطعاً" برگزار خواهد شد، هرچند ابراز تأسف کرد که این نشست تاکنون محقق نشده است. این ادعا، همزمان با تلاش‌های دیپلماتیک ترکیه برای میزبانی مذاکرات میان طرفین جنگ، نشان‌دهنده تلاش ترامپ برای بازتعریف نقش رهبری آمریکا در مدیریت بحران‌های بین‌المللی است؛ اما آیا واقعیت‌ها نیز با این خوش‌بینی ترامپ هماهنگ‌اند؟
ادامه مطلب
پس از حمله هماهنگ اسرائیل و ایالات متحده به خاک ایران در ژوئن ۲۰۲۵ و پاسخ موشکی کوبنده جمهوری اسلامی، منطقه در وضعیت پساجنگی قرار گرفته که به‌طور بالقوه می‌تواند نظم ژئوپلیتیک قفقاز را بازتعریف کند. در این فضا، تحرکات دیپلماتیک کشورهای منطقه، به‌ویژه جمهوری آذربایجان، از جهات مختلف قابل‌توجه است. در این میان، تماس تلفنی اخیر بین «حکمت حاجی‌اف» دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان با معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، حاکی از نوعی موازنه‌سازی میان مواضع باکو در برابر تحولات منطقه‌ای است. جمهوری آذربایجان ضمن تسلیت و محکوم‌کردن تجاوز اسرائیل به خاک ایران، بر اجرای توافقات میان رؤسای جمهور دو کشور و تسهیل سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به باکو تأکید کرده است.
ادامه مطلب